Ôi, con tôi nói bậy! doc

Ôi, con tôi nói bậy!

Không ai muốn con yêu của
mình trông thì như thiên thần
mà nói năng thì lại như quỷ sứ
cả, nhưng khả năng này xảy ra
không phải là ít. Vì sao lại thế?
Và biết trách ai đây bây giờ?
Sao con lại như thế?

Sao chúng lại làm như thế? Đầu
tiên là vì trong lời nói bậy hình
như có điều thần kỳ. Một đứa
trẻ sớm nhận ra rằng khi hét lên
một câu không hay ho, bé sẽ nhận
được nhiều sự chú ý hơn. Bé còn
thấy rằng những từ thô lỗ mà bé
nói khiến cho các bạn cười; bé có

Con tôi nói bậy ư?

1. Vì sao lại như thế?

2. "Học" từ bố mẹ

3. "Học" từ bạn bè

4. "Học" từ các
phương tiện truyền
thông

5. Những dấu hiệu
nghiêm trọng
cảm giác mình “ngầu” hơn, thú vị hơn trong mắt các bạn
cùng lứa nữa chứ.

Thêm vào đó, thậm chí cả khi chẳng hiểu những từ chửi rủa
kia có nghĩa gì, trẻ con cũng có thể dùng chúng như chúng
ta - để biểu thị sự giận dữ và thất vọng. Theo Tiến sĩ
Timothy Jay, tác giả cuốn sách What to Do When Your
Kids Talk Dirty, thì “Đó là một sự thay thế cho sự hung
hăng thể chất.”

Lại một lần nữa chúng ta đặt ra câu hỏi: Tại ai?

Tại bố mẹ chứ ai!

Trong nhiều trường hợp, lời chửi bậy đầu tiên của con là do
bắt chước; có thể bé nghe thấy bạn đã buột miệng thốt ra
khi có người vượt ẩu trước đầu xe bạn ngoài đường, hoặc
một lúc nào đó bạn đang quá mệt mỏi và cáu kỉnh… và giờ
bé cứ lải nhải mãi cái lời xấu xí ấy. Cách tốt nhất để đáp lại
là lờ đi cho đến khi bé hết cảm thấy thú vị với nó. Nhưng
nếu con vẫn cứ tiếp tục nói, hãy thừa nhận rằng bạn không
nên nói ra những lời nói kia, và làm bé xao lãng bằng một
bài hát hay một câu chuyện.
Theo các nhà tâm lý học thì việc
trẻ con nhại lại từ và ngữ này
chẳng có gì đáng ngạc nhiên cả.
Tiến sĩ Paul Bloom tại Đại học
Yale nói: “Đó chỉ là cách bé đang

học ngôn ngữ mà thôi. Những từ
này đối với bé không có ý nghĩa
đặc biệt là 'những từ bị cấm'. Biết
được rằng đó là những từ bị cấm
là việc về sau.”

Tiến sĩ Bloom cũng giải thích
rằng trẻ em đang dùng từ ngữ để
giao tiếp một cách bản năng.
Chúng chưa có sự phán đoán để ngừng lại và nghĩ xem liệu
từ đó có phải đã thích hợp với tình huống đó hay chưa.

Tại các bạn cùng chơi!

Bỗng dưng "thiên thần"
nhà bạn nói năng cứ nh
ư
"quỷ sứ" vậy, vì sao?
Ảnh: Inmagine

“Trẻ em chịu ảnh hưởng nhiều từ các bạn cùng lứa,” đó là
nhận xét của Steven Pinker, một nhà tâm lý học tại
Harvard. “Đó là lý do vì sao giọng nói của những đứa trẻ di
cư (chuyển từ vùng này sang vùng khác) lại dễ bị thay đổi
theo bạn bè hơn so với bố mẹ chúng.”

Đặc biệt khi chúng bắt đầu vào tiểu học. Có thể một cậu
bạn cùng học của con bạn vừa “phát triển” vốn từ, và nghĩ
rằng nên chia sẻ với các bạn.

Các phương tiện truyền thông

Một nghiên cứu do Parents Television Council (Hoa Kỳ)
thực hiện đã cho thấy cứ khoảng một giờ xem truyền hình,
bé sẽ nghe thấy những từ không hay thuộc dạng nhẹ như
“ngu ngốc”, “đồ thua cuộc” Mức độ và tần suất còn có
thể tăng lên rất nhiều ở các chương trình truyền hình dành
cho người lớn (bố mẹ).

Thêm vào đó, với việc chọn lựa từ ngữ, xã hội chúng ta có
xu hướng thiên về tính mới lạ; không chỉ là đặt ra một từ
mới hoàn toàn mà có những từ cũ được sử dụng với ý nghĩa
khác hẳn. Những từ này được sử dụng nhiều đến nỗi theo
thời gian đã làm người ta quên đi ý nghĩa ban đầu của
chúng. Có những từ mà ngày trước khi nhắc đến là đám trẻ
chúng ta đều biết đó là từ thô tục chỉ hành vi giao phối,
nhưng nay con cái chúng ta chẳng có ý niệm gì về điều đó
cả. Với chúng, những từ kia chỉ là một phần trong ngôn
ngữ bình thường hàng ngày. Những từ “bình thường” ấy
của bọn trẻ ta nghe mà hoảng hốt, nhưng cùng với đó là sự
bối rối không biết phải giải thích thế nào để con hiểu đó là
một từ không hay, đặc biệt khi con mới vào tiểu học. Nó có
thể dẫn đến một cuộc trò chuyện mà bạn e sợ và có thể
chưa muốn nêu ra bây giờ.

Dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng hơn

Khi nào thì bạn biết con mình đang gặp phải vấn đề thực sự
với việc nói bậy chửi thề? Con bạn có ở trong tình trạng
giống với cậu bé Eric dưới đây?

Trong nhiều trường hợp bé nói bậy chỉ do bắt chước "bậy",
nhưng cũng có những trường hợp bố mẹ cần đặc biệt quan tâm
Ảnh: Inmagine

Bố mẹ Eric vừa li dị, cậu bé sống với mẹ và gần đây bắt
đầu gọi các bạn bằng những cái tên thô lỗ. Mẹ Eric cố bảo
con mình không được trêu chọc các bạn nữa; ban đầu chị
cố nói chuyện một cách bình tĩnh và nhỏ nhẹ, nhưng rồi
cuối cùng đã hét lên, mắng, phạt, thậm chí cả đét đít. Và
vốn từ của bé Eric ngày càng tệ hơn. Tình huống như của
cậu bé Eric - ngày càng mất kiểm soát và đi cùng với
những khó khăn khác mà bé đang phải đối mặt - có thể coi
là một dấu hiệu của vấn đề thực sự.

Đặc biệt với những bé lớn một chút, nói bậy chửi thề có thể
là một biểu hiện của sự thù địch, chán nản, cô đơn và cảm
thấy cáu giận tất cả. Nếu ngoài ra bé còn hay động tay
chân, dễ khóc trong khi trước đây không thế, đó hẳn là dấu
hiệu của vấn đề thực sự cần bạn phải có sự quan tâm một
cách thật nghiêm túc. Bố mẹ hãy nhìn toàn cảnh bức tranh
để nhận thấy việc chửi bậy kia có thể là một phần của chấn
thương tinh thần mà bé không thể kiểm soát được. Và trong
những trường hợp như thế này, phản ứng tiêu cực của bố
mẹ sẽ chỉ càng làm tình hình tồi tệ hơn mà thôi.