Sinh học 8 - CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG potx

BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I ) MỤC TIÊU :
- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài  giải thích sự
lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương
- Thành phần hoá học của xương  giúp xương đàn hồi và vững chắc
 KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế
 THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương
theo hướng phát triển tốt nhất
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :
-PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải
_PHƯƠNH TIỆN : Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk
Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III) HOẠT ĐỘNGDẠY VÀ HỌC :
KTBC : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có
ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người
2) Nêu vai trò của từng loại khớp .
_ MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người
. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp , xem thành phần hoá học của xương
như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực , chấn động tác động từ
môi trường bên ngoài .

HOẠT ĐỘNG GIÁO
VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC
SINH
NỘI DUNG GHI
HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo
và chức năng của xương
- Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk
- Dựa tranh giáo viên

giảng giải cấu tạo một
xương dài
? Theo em xương dài cấu
tạo hình ống , nan xương ở
đầu xương xếp vòng cung
có ý nhgiã gì đối với chức
năng nâng đỡ của xương.

Dựa vào cấu tạo hình ống
của xương và cấu trúc
hình vòm . Con người đã


- Học sinh đọc thông
tin  / 28 /sgk

- Học sinh thảo luận
theo nhóm :
xương hình ống có tác
dụng làm cho xương
nhẹ và vững chắc , còn
nan xương xếp vòng
cung có tác dụng phân
tán lực làm tăng khả
năng chịu lực .



I)CẤU TẠO CỦA
XƯƠNG

1) Cấu tạo và chức
năng của xương
dài :

- Kẻ bảng 8.1 /29
/sgk


2) Cấu tạo của
xương ngắn và
đưa vào kỹ thuật xây dựng
đảm bảo độ bền vững mà
tiết kiệm được nhiều
nguyên liệu làm cột trụ ,
vòm cửa ……
- Học sinh nhìn vào
hình . Nêu và chỉ lại
các đặc điểm cấu tạo
của một xương dài .
xương dẹt :
* Màng xương
- * Mô xương
cứng
- * Mô xương xốp

Giáo vịên giảng kỹ phần
chức năng của xương
? Cấu tạo của một xương
dài

? Cấu tạo của đầu x
ương



? Cấu tạo và chức năng
của thân xương



_ Yêu cầu học sinh thông
tin  /29 /sgk và quan sát
- Gồm có đầu xương và
thân xương
- Gồm có sụn đầu
xương  giảm ma sát
- Mô xương xốp có
nhiều nan xương P
hân tán lực tác động ,
tạo ô chứa tuỷ đỏ .
- Màng xương  to
ngang
- Mô xương cứng 
chịu lực đảm bảo vững
chắc trong khoang
xương chứa tuỷ đỏ ơ trẻ
em , tuỷ vàng ở người

hình

? Hãy quan sát hình và
nhận xét xương dẹt và
xương ngắn khác với
xương dài như thế nào .
TIỂU KẾT : Xương dài có
cấu tạo phù hợp với chức
năng .
HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn
lên và dài ra của xương
? Xương to ra là nhờ đâu

? Xương dài ra là nhờ vào
xương nào

_ Quan sát hình 8.5 /30
/sgk/ mô tả lại thí nghiệm

và chứng minh vai trò của
sụn tăng trưởng
lớn .
- Học sinh quan sát hình
8.3 /sgk . - Đọc thông
tin  / 29 /sgk

- Xương ngắn và xương
dẹt cấu tạo không có
hình ống .





- Học sinh đọc thông 
/29 /sgk
_ Các tế bào màng
xương phân chia
- Là do sự phân hoá
của sụn tăng trưởng



II) SỰ TO RA VÀ
DÀI RA CỦA
XƯƠNG :

- Xương to bề
ngang nhờ sự

phân chia của
các tế bào
xương .
- Xương dài ra
nhờ sự phân
chia các tế bào
lớp sụn tăng
trưởng .
TIỂU KẾT : Tuổi trưởng
thành sự phân chia sụn
tăng trưởng không còn nên
không cao . Tuy nhiên
màng xương vẫn có khả
năng sinh ra tế bào xương
để bồi đắp phía ngoài của
thân xương nên xương lớn
lên . Trong khi đó các tế
bào huỷ xương , tiêu huỷ
thành trong của ống xương
làm cho khoang xương
ngày càng rộng ra
ở hai đầu thân
xương

- Chú ý B ,C , nằm phía
trong sụn tăng trưỏng
- A,D phía ngoài sụn
tăng trưởng

HĐ 3: Tìm hiểu thành
phần hoá học và tính
chất của xương
_ Giáo viên có thể biểu
diễn thí nghiệm . Thả
thêm 1 xương đùi ếch vào
cốc đựng axit HCl 10 %


_học sinh quan sát và
theo dõi thí nghiệm

_ có bọt khí nổi lên







III) THÀNH PHẦN
? Yêu cầu học sinh quan
sát có hiện tượng gì xảy ra

_ bọt khí đó chính là khí
cacbonic điều đó chứng tỏ
trong thành phần của
xương có muối cacbonat ,

khi tác dụng với axit sẽ
giải phóng khí cacbonic
 Sau đó rửa xương
trong cốc nước lả
đưa cho học sinh
kiểm tra độ mềm
dẻo của xương
. Đốt xương trên ngọn lửa
đèn cồn , khi hết khói đưa
cho học sinh bóp rồi thả
vào axit HCl
? Quan sát có hiện tương
gì xảy ra
? Nhận xét và giải thích




_ xương mềm và d
ẻo



- xương dòn và
gãy vụn

_ không có bọt khí nổi
lên

- làm tan lượng

muối khoáng có
trong xương
- cốt giao cháy hết.

- Xương người già
nhiều muối
HOÁ HỌC VÀ
TÍNH CHẤT CỦA
XƯƠNG :
_ Xương gồm 2
thành phần chính là
cốt giao ( xương
mềm , dẻo ) và muối
khoáng ( xương cứng
, rắn )
_ Thành phần hoá
học của xương thay
đổi theo tuổi .
? Ngâm xương trong axit
để làm gì

? Đốt xương thì phần nào
bị cháy
? Tại sao người già xương
dễ gãy và giòn
TIỂU KẾT : Thành phần
hoá học của xương gồm
có chất hữu cơ và chất vô
cơ
khoáng nhưng ít

cốt giao

CỦNG CỐ :
1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?
2) Hãy phân tích cấu tạo cũa xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?
DẶN DÒ :
 Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
 Trả lời câu hỏi trong sgk:
1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A
2) Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi
.Thành phần vô cơ : canxi và phôtpho làm tăng độ cứng rắn của
xương . Nhờ vậy xương vững chắc là cột trụ của cơ thể
3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước
hầm xương sánh và ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ không còn
được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.