Sinh học 8 - HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP ppsx

CHƯƠNG IV : HÔ HẤP
BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP

I . MỤC TIÊU :
1 . Kiến thức :
– Trình bày được khái niệm của hô hấp và vai trò của hô hấp với cơ thể sống .
– Xác định được trên hình các cơ quan hô hấp của người và nêu được chức
năng của chúng .
2 . Kỹ năng :
– Rèn luyện kỹ năng quan sát – phân tích
3 . Thái độ : Giữ gìn bảo vệ cơ thể , ham thích môn học
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1 . Giáo viên :
 Sơ đồ sản sinh và tiêu dùng năng lượng .
 Hình phóng to 20 – 1 ; 20 – 2 ; 20 – 3 .
– Bảng : Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp ở người .
Các cơ quan Đặc điểm cấu tạo
Đường

Dẫn
Khí
Mũi



Có nhiều lông mũi



Có lớp niêm mạc tiết chất nhày .




Có lớp mao mạch dày đặc .
Họng



Có tuyến Amiđam và tuyến V.A chứa nhiều tế bào
Lymphô.
Thanh quản




Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt ) có thể cử động để
đậy kín đường hô hấp .
Khí quản



Cấu tạo bởi 15 – 20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau .



Có lớp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông rung
chuyển động liên tục .
Phế quản



Cấu tạo bởi các vòng sụn . Ở phế quản nơi tiếp xúc các
phế nang thì không có vòng sụn mà là các thớ cơ .
Hai
Lá
Phổi
Lá phổi
phải có 3
thùy
Lá phổi trái
có 2 thùy



Bao ngòai 2 lá phổi có 2 lớp màng , lớp ngòai dính với
lồng ngực , lớp trong dính với phổi , giữa 2 lớp có chất dính .



Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp thành
từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch dày đặc . Co tới
700 – 800 triệu phế nang .

2 . Học sinh : chuẩn bị bài trước ở nhà .
III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :
1 . Ổn định lớp :
2 . Bài mới :
– GV máu vận chuyển Oxi đến môi trường trong để chuyển đến cho các tế bào ,
còn cacbonic thì ngược lại được thải ra ( theo sơ đồ ) . Vậy nhờ đâu mà máu lấy được
Oxi để cung cấp cho Tế bào 7 thải được CO

2
ra khỏi cơ thể ? Vậy Hô hấp là gì ? Có vai
trò như thế nào đối với đời sống con người ? thì hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu
:
HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP .
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS BÀI GHI
Hoạt động 1 : Khái niệm về hô hấp
Mục tiêu : Hs hiểu được khái niệm về
hô hấp và vai trò của nó đối với cơ thể
sống .
Tiến hành :



Từ trước tới giờ , chúng ta chỉ biết
môi trường trong vận chuyển chất dinh
dưỡng và khí Oxi đến các tế bào để sử
dụng . Nhưng có phải tế bào sử dụng
những thứ đó không ?



Gv cho HS đọc thông tin .



GV treo sơ đồ  yêu cầu HS quan

– HS đọc thông tin
– HS quan sát sơ đồ và
trả lời câu hỏi :
+ Gluxit , lipít và
I . Khái niệm hô
hấp :
– Hô hấp là quá
trình không ngừng
cung cấp Oxi cho
các tế bào và lọai
khí CO
2
do các tế
bào thải ra, ra khỏi
cơ thể .
– Quá trình hô
hấp gồm : sự thở ,
trao đổi khí ở phổi
sát .



Thức ăn sau khi tiêu hóa sẽ được
biến đổi thành chất dinh dưỡng đã
được hấp thu dưới dạng gì ? ( gluxit

,lipit , prôtêin )



Mà mọi họat động sống của tế bào
đều cần cái gì ? ( năng lượng )



Do đó các chất dinh dưỡng này phải
trải qua một quá trình biến đổi để trở
thành năng lượng cung cấp cho tế bào .




Quá trình biến đổi chất dinh dưỡng
thành năng lượng , người ta gọi quá
trình đó là gì ?



Muốn có quá trình Oxi hóa xảy ra
thì phải cần những yếu tố nào ?



Sau quá trình Oxi hóa sẽ tạo năng
lượng , CO
2

và hơi nước .



Vậy Oxi được cung cấp vào từ đâu
và ngược lại CO
2
từ tế bào được thải ra
môi trường nhờ quá trình gì ?



Hô hấp là gì ?



Ghi bài :
prôtêin

+ Năng lượng




+ Oxi hóa các chất dinh
dưỡng .
+ Khí Oxi

+ Quá trình hô hấp
+ Hô hấp là quá trình
không ngừng cung cấp
Oxi cho các tế bào và
lọai khí CO
2
do các tế
bào thải ra khỏi cơ thể .
– HS quan sát tranh và
trả lời
+ Có 3 giai đọan : sự
và trao đổi khí ở tế
bào




GV treo hình 20 -1 :  HS quan sát




Qua sơ đồ này ta thấy hô hấp trải
qua mấy giai đọan ?



Ghi bài :



Trong quá trình tạo năng lượng thì
nó cũng tạo ra 1 lượng CO
2
, CO
2
này

sẽ được máu vận chuyển đến Phổi và
thải ra ngòai nhơ sự chênh lệch nồng
độ các khí tại phổi .



Ở phổi khí gì sẽ nhiều , khí gì sẽ ít ?



Do đó các khí này sẽ khuyết tán vào
nhau để cho nồng độ 2 khí của 2 môi
trường này bằng nhau . Hiện tượng này
người ta gọi là hiện tượng trao đổi khí
ở phổi . Còn tế bào thì ngược lại .



Vậy nhờ giai đọan nào mà phổi lúc
nào cũng có nhiều Oxi và ít CO
2
?



Ý nghĩa của sự thở ?



Muốn xảy ra hô hấp thì phải có sự

thông khí ở phổi . Vậy nhờ các cơ quan
thở , trao đổi khí ở phổi
và trao đổi khí ở tế bào .



+ Nhiều khí Oxi và ít
CO
2






+ Sự thở

+ Thông khí ở phổi .

II . Các cơ quan
trong hệ hô hấp
người và chức
nào trong hệ hô hấp mà không khí lúc
nào cũng được cung cấp đủ , ta hãy vào
phần 2 :
Hoạt động 2 : Các cơ quan trong hệ
hô hấp người và chức năng của
chúng .
Mục tiêu : HS xác định được vị trí các
cơ quan và biết cấu tạo của các cơ
quan đó . Từ đó hiểu được chức năng
và nhiệm vụ của từng cơ quan .
Tiến hành :

– GV treo tranh cấu tạo tổng thể hệ
hô hấp của người ( tranh câm )  HS
quan sát



Gv yêu cầu HS lên chú thích các cơ
quan của hệ hô hấp trên hình ?
– GV nhận xét
– Chúng ta thấy phổi được cấu tạo từ
đâu ?
– GV cho HS xem hình 20 – 3 : cấu
tạo chi tiết một phế nang và mô tả : phế
nang là những túi nhỏ và mỏng chỉ có



– HS quan sát tranh 
lên điền các bộ phận của
hệ hô hấp .

– HS khác nhận xét
vàbổ sung .



+ Trao đổi khí dễ dàng .
và nhiều .
– HS quan sát đặc
điểm cấu tạo từng cơ

quan trong hệ hô hấp để
thảo luận trả lời các câu
hỏi :
+ Làm ẩm không khí là
do lớp niêm mạc tiết chất
nhày có ở ( mũi , khí
quản ) lót bên trong
năng của chúng
– Hệ hô hấp gồm
2 phần :
+ Đường dẫn khí
gồm các cơ quan

: Mũi , họng ,
thanh quản , khí
quản , phế quản .
Có chức năng :
Dẫn khí vào và ra ,
làm ẩm , làm ấm
không khí đi vào
và tham gia bảo vệ
phổi

+ Hai lá phổi : Là
nơi trao đổi khí
giữa cơ thể và môi
trường ngoài .

một lớp tế bào . Nhưng lúc nào xung
quanh nó cũng có rất nhiều mao mạch

bao quanh . Để làm gì ?
– GV treo bảng : đặc điểm cấu tạo
của các cơ quan hô hấp người  HS
tìm hiểu cấu tạo của từng cơ quan trong
hệ hô hấp để thảo luận và trả lời các câu
hỏi trong SGK :
 Những đặc điểm cấu tạo nào của
các cơ quan trong đường dẫn khí
có tác dụng làm ẩm , làm ấm
không khí đi vào phổi ?



 Đặc điểm nào tham gia bảo vệ phổi
tránh khỏi tác tác nhân có hại ?
 Đặc điểm cấu tạo nào giúp phổi
tăng diện tích bề mặt trao đổi khí ?
– GV nhận xét :



Giáo dục HS nên thở bằng mũi
không nên thở bằng miệng .



Cấu tạo của khí quản có lớp niêm
đường dẫn khí .
+ Làm ấm không khí là
do lớp mao mạch dày

đặc dưới lớp niêm mạc ở
mũi và phế quản .

lỗ
mũi thường ấm hơn và
đỏ khi ta ở vùng lạnh



Tham gia bảo vệ phổi
:
+ Lông mũi giữ lại các
hạt bụi lớn , chất nhày
do niêm mạc tiết ra giữ
lại các hạt bụi nhỏ , lớp
lông rung quét chúng ra
khỏi khí quản .
+ Nắp thanh quản đậy
kín đường hô hấp không
cho thức ăn đi vào khi
nuốt .
+ Các tế bào Lymphô ở
các hạch Amiđam , V.A
tiết ra kháng thể để vô
hiệu hóa các tác nhân
mạc tiết chất nhày với nhiều lông để
giữ lại các chất bẩn và tạo thành đàm
nhớt . Nó bám vào khí quản gây ngứa
khí quản  hình thành phản xạ ho và
khạc để thải ra ngòai nhờ các cơ và các

vòng sụn ở khí quản .  không được
nuốt bàm để khỏi làm mất phản xạ tự
nhiên bảo vệ cơ thể .



Có thể giới thiệu bệnh hen suyễn là
do sự co thắt của các cơ và vòng sụn ở
khí quản và phế quản  không có
thông khí  thường chết  phải uống
thuốc chống hen xuyễn .
 HS nêu nhận xét về chức năng của
đường dẫn khí và của 2 lá phổi ?
Kết luận : bài ghi .

gây nhiễm .



Phổi có 2 lớp màng ,
ở giữa có dịch mỏng làm
cho áp suất trong đó lúc
nào cũng = 0  làm phổi
nở rộng và xốp .
+ Có tới 700 – 800
triệu phế nang

diện
tích trao đổi khí lớn ( 70
– 80 m

2
)





IV . CỦNG CỐ :
 Hô hấp là gì ? Có mấy giai đọan ?
 Chọn câu trả lời đúng nhất :
1 / Cơ quan hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể?
a)  Cung cấp Oxi cho tế bào họat
động .
b)  Lọai thải CO
2
ra khỏi cơ thể
c)  Giúp khí lưu thông trong phổi
d)  Cả 2 câu a, b đều đúng
2 / Khi thức ăn xuống thực quản thì không khí có qua được khí quản không ?
a)  Không , vì thực quản phình to ra đè bẹp khí quản .
b)  Có nhưng ít , vì khí quản bị thu hẹp do thực quản phình to .
c)  Qua lại bình thường , vì khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn .
d)  Khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn , chỗ tiếp giáp với thực quản là cơ trơn
nên cả hai quá trình lưu thông khí và nuốt thức ăn đều diễn ra bình thường .
V . DẶN DÒ :
 GV yêu cầu mỗi HS về nhà tự làm bài trong sách bài tập và trả lời cây hỏi trong SGK
.
 Chuẩn bị bài mới : “ Hoạt động hô hấp “