XƠ MỠ ĐỘNG MẠCH (Kỳ 1) pptx

XƠ MỠ ĐỘNG MẠCH
(Kỳ 1)

I- ĐẠI CƯƠNG:
Xơ mỡ động mạch (XMĐM) là nguyên nhân dẫn đầu gây tử vong và tàn
tật ở các nước phát triển. Mặc dù bệnh khá phổ biến nhưng một vài tính chất cơ
bản của bệnh vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ.
Atherosclerosis, tên gọi của bệnh nói lên tình trạng tích tụ của mỡ làm
thành trong mạch máu bị dày lên.
Bệnh không xuất hiện trên tất cả các động mạch của cơ thể. Thông
thường nó xuất hiện ở động mạch chủ bụng, kế đến là động mạch vành tim, trước
khi tấn công đến các động mạch chậu và động mạch não. (Các động mạch cảnh
ngoài, động mạch vú, động mạch nách không bao giờ thấy XMĐM dù chưa rõ lý
do).
Chỉ những biến chứng của bệnh mới làm thấy rõ bệnh. Trong một thời
gian dài, tiến triển của XMĐM rất yên lặng, không triệu chứng và đơn thuần chỉ là
những thay đổi về giải phẫu. Những sang thương trên dài dần trong lòng động
mạch làm dòng máu chạy chậm lại, tạo nên tắc nghẽn mạch, đưa đến những hội
chứng thiếu máu cấp và mạn.

Những biến chứng của XMĐM gồm:

Động mạch
Biến chứng

- Mạch vành tim

- Đau thắt ngực
- Nhồi máu cơ tim
- Đột tử
- Suy tim

- Dưới đòn

- Cướp máu dưới đòn

- Động mạch cảnh
- Hệ thống ĐM tủy - thân nền
- Cơn thiếu máu não thoáng qua
- Tai biến mạch máu não do thiếu
- Động mạch não

máu nuôi

- Động mạch
thận
- Suy thận
- Huyết áp cao

- Động mạch mạc
treo
- Thiếu máu mạc treo

- Nhồi máu mạc treo
- Động mạch chi
dưới
- Khập khễnh cách hồi
- Thiếu máu nuôi cấp tính

(Những biến chứng của xơ mỡ động mạch)

II- NGUYÊN NHÂN VÀ DỊCH TỄ HỌC:

A- Theo YHHĐ:
Cho đến nay, bệnh XMĐM vẫn chưa được rõ nguyên nhân. Người ta
nhận thấy đã có nhiều yếu tố tham gia vào sự hình thành bệnh lý này.
Những nghiên cứu dịch tễ học tiến hành trong vòng 35 năm gần đây đã xác
định được những yếu tố thúc đẩy quá trình phát triển bệnh. Chúng được gọi dưới
tên là “những yếu tố nguy cơ”.
Tuy nhiên, để giúp định hướng xử trí, cần chú ý đâu là yếu tố nguy cơ
của XMĐM giải phẫu và đâu là yếu tố nguy cơ của những biến chứng của
XMĐM.
- Yếu tố nguy cơ của những biến chứng của XMĐM: thể hiện mối liên quan
giữa yếu tố phơi nhiễm và biến chứng → ta có thể dự kiến rằng nếu tác động trên
yếu tố này sẽ làm giảm nhanh tần số xuất hiện biến chứng ấy. Ví dụ: hút thuốc và
biến chứng mạch vành.
- Yếu tố nguy cơ của của XMĐM giải phẫu: thể hiện mối liên hệ nhân quả
giữa yếu tố phơi nhiễm và sự phát triển về mặt giải phẫu của mảng xơ vữa → ta có
thể dự kiến rằng nếu tác động trên yếu tố này sẽ làm giảm từ từ tần số xuất hiện
biến chứng ấy. Ví dụ tình trạng tăng cholesterol máu và tăng athérome → biến
chứng mạch vành.
Do đó, dù nguyên nhân của bệnh XMĐM chưa rõ nhưng với định nghĩa
tạm thời về nguyên nhân (yếu tố mà khi giảm sẽ dẫn đến sự giảm bớt tổn thương
giải phẫu XMĐM hoặc tần suất bệnh) và yếu tố nguy cơ (yếu tố mà sự hiện diện
gia tăng sẽ dẫn đến sự gia tăng tổn thương giải phẫu hoặc tần suất bệnh)