Xoa bóp, bấm huyệt điều trị tai biến mạch máu não ppt

Xoa bóp, bấm huyệt điều trị tai biến
mạch máu não

Tai biến mạch máu não (TBMMN) là bệnh lý để lại những di chứng nặng nề nếu
không được cấp cứu và điều trị kịp thời. Bên cạnh việc cấp cứu bằng Tây y, cấp cứu
cho những trường hợp bị tai biến mạch máu não chưa gây vỡ mạch còn có thể thực
hiện bằng phương pháp xoa bóp, bấm huyệt. Phương pháp xoa bóp bấm huyệt cũng
có tác dụng tốt để phục hồi chức năng cho những trường hợp bị di chứng do
TBMMN.
TBMMN do nguyên nhân nào?
Theo BS. Lê Đình Yên, Phó trưởng Khoa dưỡng sinh - xoa bóp - bấm huyệt, Bệnh viện
Tuệ Tĩnh, TBMMN theo y học cổ truyền gọi là trúng phong hàn (gió lạnh). Ngoài ra còn
do bệnh nhân sinh hoạt không điều độ, uống rượu nhiều, vui, buồn, giận dữ thất thường.
Có 2 dạng trúng phong: tạng phủ (bên trong) và kinh lạc (bên ngoài).
Trúng phong kinh lạc: tự nhiên liệt nửa người, không biểu hiện hôn mê. Trường hợp nhẹ
chỉ liệt một tay, một chân hoặc liệt mặt, nói méo tiếng. Nếu nặng thì liệt nửa người, hạn
chế vận động, miệng méo, nói ngọng, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, mắt nhắm không kín,
ăn khó nuốt. Mạch huyền. Nếu bệnh nhân đàm nhiều có thể thấy ậm ạch, thở khò khè.
Trúng phong tạng phủ chia làm 2 chứng quan trọng là chứng bế và chứng thoát. Chứng
bế có các triệu chứng: tự nhiên liệt nửa người, hôn mê bất tỉnh nhân sự, hai tay nắm chặt,
người co quắp, hai hàm răng nghiến chặt, thở khò khè, không có mồ hôi, táo bón, rêu lưỡi
vàng, chất lưỡi đỏ hoặc hơi vàng.
Chứng thoát, bệnh nhân thấy mệt mỏi, chân tay tê buồn, bại, xảy ra khi bệnh nhân đang
nằm ngủ là tai biến do can phong (nội động), y học hiện đại gọi là các biểu hiện bệnh do
tim mạch. Khi bệnh nhân mắc chứng bế hay thoát (y học hiện đại gọi là liệt do nhồi máu
cơ tim) thì không được xử trí bằng y học cổ truyền mà phải cấp cứu bằng y học hiện đại.
Nguyên tắc sơ cứu khi gặp TBMMN
Với những trường hợp vỡ mạch máu não (bệnh nhân đột nhiên ngã qụy, hôn mê, thường
xảy ra ở những bệnh nhân có tiền sử tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường) phải cấp cứu
bằng y học hiện đại. Các trường hợp tai biến do co thắt mạch có thể xử trí bấm huyệt,
hiệu quả cao, không để lại di chứng. Tùy theo từng bệnh nhân, sau 1 tuần có thể khỏi.

Dấu hiệu nhận biết trường hợp co thắt mạch máu não do xoắn, chèn ép, bệnh nhân thấy
triệu chứng đau đầu, buồn nôn, hoa mắt chóng mặt dẫn đến liệt nửa người hoặc liệt hoàn
toàn.
Các huyệt thường dùng để cấp cứu
Nếu bệnh nhân hôn mê, bất tỉnh nhân sự: bấm huyệt nhân trung, trích máu huyệt thập
tuyền (nặn máu 10 đầu ngón tay ra ngoài), nếu bệnh nhân có hiện tượng biết đau nhưng
chưa vận động được, có cảm giác nóng lạnh thì bấm huyệt đại đôn, hành gian, thái trung
(ở rãnh khe xương bàn 1 và xương bàn 2 bàn chân), hợp cốc (ở giữa ngón cái và ngón
trỏ). Sau khi bệnh nhân co được chân và kêu đau nghĩa là có tiến triển tốt. Nếu bệnh nhân
không co được chân, không biết đau là tiên lượng xấu, có thể dẫn đến tử vong. Nếu tiến
triển tốt bấm huyệt túc tam lý, dương long tuyền, tam âm giao, nội quan, hoa đà giáp tích
và phong trì, thận du, thần môn.
Các huyệt thường dùng trong phục hồi
Điều trị bại liệt do di chứng tai biến mạch máu não, liệt nửa người là phương pháp khu
phong, tán hàn, trừ thấp, thông kinh hoạt lạc, bổ gan, thận. Nếu có méo mặt, mồm, liệt
dây thần kinh số 7 bấm huyệt địa thương, giáp sa, nghinh hương, xế phong, tình minh,
nhân trung, thừa tương, đầu duy, bách hội, bấm ngày/lần, bấm 15 ngày nghỉ 2 ngày. Bệnh
lâu bấm tuần 2 lần đến khỏi thì thôi. Thủ thuật xoa, miết, phân, hợp, véo, ấn, bấm. Trình
tự xoa bóp bệnh nhân có thể nằm hoặc ngồi và thầy thuốc xoa bóp theo thủ thuật trên,
thời gian từ 10-15 phút ở vùng mặt.
Với vùng lưng và chi dưới để điều trị liệt nửa người day, ấn huyệt thận du, mệnh môn,
xoa bóp chi dưới, xoa vùng mông, đùi, cẳng chân, bàn chân. Day các huyệt trên đường đi
của thần kinh tọa và kinh bàng quang như huyệt hoàn khiêu, trật biên, thừa phù, ủy trung,
thừa sơn, côn lôn. Day bóp, lăn, vờn, vận động, rung, vê các ngón chân trong khi day và
rung tạo ra một loại sóng cảm giác kích thích từ huyệt về vỏ não và đường dẫn truyền có
thể được kích thích kéo dài làm cơ thể tự điều chỉnh. Người yếu, gầy dùng bổ pháp (thủ
thuật nhẹ nhàng, chậm rãi, thuận đường kinh), bệnh cấp tính, người khỏe làm tả pháp:
nhanh mạnh. Người béo làm tiêu đàm, trị thấp (đàm là tắc, thấp nặng nề, ẩm ướt), bấm
thêm huyệt phong long.
Sau khi xoa bóp và điều trị khỏi bệnh, bệnh nhân nên ăn uống, tập luyện điều độ để tránh

TBMMN tái phát.