Khi cha mẹ "vẽ đường cho hươu chạy" pptx

Khi cha mẹ "vẽ đường
cho hươu chạy"

Chị Phan Bích Thủy và con gái khi ở bang Baltimore, Mỹ năm 2004

Nghe con reo khi xem quảng cáo bao cao su: "A, con
biết rồi! OK là cho nam còn TRUST là cho nữ!”, chị
Thủy cười phá lên. Hôm sau, nghe chị kể, cô bạn
người Mỹ tròn mắt: "Có gì đáng cười đâu! Sao
chuyên gia như mày lại để con gái 12 tuổi ngu ngơ
thế!".
Thạc sĩ Phan Bích Thủy, Chuyên gia về Đào tạo và Dịch
vụ Sức khỏe Sinh sản của Tổ chức Concept Foundation
cho biết, câu chuyện trên xảy ra cách đây đã hơn 10 năm
nhưng chị vẫn nhớ như in. Khi ấy, thấy cái nhìn lạ lùng
cùng những lời bình luận gay gắt của người bạn đồng
nghiệp Mỹ, chị mới giật mình nhận ra bản thân chưa bao
giờ nói với con những chuyện tế nhị và cũng không nghĩ
con đã lớn, cần biết những điều ấy.
Sau lần đó, chị rất muốn chia sẻ với con nhưng lại thấy
khó vô cùng và không biết bắt đầu như thế nào. Cơ hội
đến khi một lần cô con gái tới cơ quan mẹ, đọc và mượn
về một cuốn sách viết về HIV, trong đó có nói đến tình
dục an toàn.
Ở nhà, thấy con say mê đọc, chị Thủy hỏi: "Con thấy
cuốn sách có hay không?". "Hay lắm mẹ ạ, nhưng có chỗ
con chưa hiểu. Dương vật là cái gì hả mẹ?". Chị Thủy
ngớ người nhưng đã nhanh chóng có câu trả lời cho con:
Chị gọi cô bé tới gần chỗ em trai mới sinh, chỉ vào vùng
kín: "là cái này đây con". Và đây là bài học đầu tiên chị
dạy con về sự khác biệt nam-nữ.

Cũng từ đó, con gái chị chiều nào cũng đến cơ quan mẹ
đọc các cuốn sách về giới, tình dục… rồi hai mẹ con trò
chuyện vui vẻ, cởi mở và chị đã giải đáp mọi thắc mắc
của con gái về lĩnh vực mới mẻ và lý thú này. Sau một
thời gian, chị biết, con gái đem những kiến thức đó nói
với bạn bè trong lớp và cô bé đã trở thành "chuyên gia"
về lĩnh vực này ở trường.
Tuy nhiên, khoảng thời gian khó khăn nhất với chị là khi
cả gia đình chuyển đến sống ở Mỹ, lúc con gái đang tuổi
dậy thì. Chị lo lắng bởi nơi mình sống là một môi trường
cực "thoáng" và bọn trẻ rất dễ sa ngã.
Dù vậy, hai vợ chồng chị, hơn bao giờ hết, đã là những
người bạn thực sự của con, lắng nghe con tâm sự, dạy
con kỹ năng sống một cách thân thiện không áp đặt. Có
lần, khi cô bé có bạn trai, chồng chị đã tự lái xe đưa đón
con đi xem phim cùng bạn. Khi thấy anh chàng kia
không như mong muốn, anh chị cũng không cấm đoán
con mà chỉ đưa ra những nhận xét khách quan nhất lúc
con hỏi ý kiến và để cô bé tự quyết.
"Khi để cho con được phát triển cá tính và sự độc lập, bố
mẹ sẽ phải đối mặt với những tình huống không chỉ đau
đầu mà còn đau tim. Mình không thể tưởng tượng có lúc
con lại dám ‘cãi nhau’ tay đôi với mẹ hay khi không vừa
ý nó lại chui vào phòng, đóng sập cửa lại để mẹ ở ngoài.
Mình cũng từng nhiều lần thấy cực kỳ khó xử và phải
đến gặp nhà tư vấn để xin lời khuyên. Tuy nhiên, cái
được là con trưởng thành lên và thực sự biết làm chủ
cuộc sống", chị Thủy chia sẻ.
Và cũng chính nhờ vậy mà sau này, khi cả nhà về nước,
chị vẫn yên tâm để cô con gái ở lại một mình trên đất Mỹ

tiếp tục học đại học. Sau này, mỗi lần về thăm nhà, con
gái vẫn thủ thỉ với mẹ về rất nhiều chuyện tế nhị như bắt
gặp vô số bao cao su dùng rồi tại các bãi đỗ xe và trong
phòng gọi điện thoại hay có thể nghe thấy những âm
thanh “lạ” phát ra một cách rất “khiêu khích” ngay từ
phòng bên cạnh trong kí túc xá. Tuy nhiên, cô gái trẻ vẫn
giữ được bản thân và luôn được các bạn bè ngưỡng mộ
về kết quả học tập và lối sống lành mạnh.
Theo các chuyên gia y tế, ở nước ta chưa có một khảo sát
nào về tỉ lệ các bậc cha mẹ trò chuyện về giới tính, tình
dục với con nhưng thực tế cho thấy con số này rất nhỏ.
Đa số các bậc phụ huynh đều ngại đề cập tới vấn đề này
với trẻ, thậm chí khi con hỏi họ còn cố tình lờ đi hoặc
quát mắng. Chính vì thế, nhiều gia đình vốn được cho là
nề nếp và quản con rất sát sao đã sốc khi phát hiện con
gái vốn ngoan ngoãn bỗng có thai hay phá thai nhiều lần,
con trai thì lưu giữ nhiều băng đĩa sex…
Trường hợp của gia đình anh Thành (Đống Đa, Hà Nội)
không phải quá hy hữu. Vợ chồng anh đều là cán bộ nhà
nước, rất quan tâm đến con. Cô con gái lớn 17 tuổi của
họ khá xinh xắn, học giỏi. Vì luôn tâm niệm cần giữ cho
con sự trong sáng nên cả hai tuyệt đối không bao giờ đề
cập với con "chuyện người lớn".
Từ nhỏ, anh chị luôn cố gắng tránh để con xem những
cảnh tình cảm trên phim hay giao tiếp với bạn khác giới.
Khi cô con gái bước vào tuổi dậy thì, vợ anh chỉ hướng
dẫn cho con cách vệ sinh kinh nguyệt, ngoài ra không nói
thêm điều gì. Hễ con có những thắc mắc về vấn đề tế nhị
hay kể chuyện có bạn trai viết thư tỏ tình là anh chị đe
ngay: tập trung mà học đi, đừng bày đặt yêu đương vớ

vẩn.
Lịch học của con anh chị nắm rất sát, mấy giờ tan, mấy
giờ về đến nhà… Và cô con gái cũng tỏ ra rất nghe lời bố
mẹ, đi học đều đặn, chẳng bao giờ nhắc đến những
chuyện "vớ vẩn" trước mặt anh chị nữa.
Thế mà, đùng một cái, vợ chồng anh Thành ngã ngửa khi
nhận được thông báo: Con đang cấp cứu trong bệnh viện
phụ sản sau khi bị ngất và mất máu quá nhiều vì phá thai
chui. Hỏi bạn bè con, anh chị mới biết, cô bé đang yêu
một cậu bạn lớp trên và những buổi học thêm, em đều
trốn đi chơi.
Cách giáo dục con của vợ chồng anh Thành khá phổ biến
trong các gia đình người Việt. Các bậc phụ huynh ngại
"vẽ đường cho hươu chạy" để rồi khi con không biết
đường, chạy quàng vào bụi rậm, họ mới giật mình.
Theo chuyên gia tâm lý Ngọc Phượng, Viện nghiên cứu
môi trường và các vấn đề xã hội, thuộc Liên hiệp các hội
khoa học Việt Nam, bố mẹ cần làm bạn với con và chia
sẻ với trẻ những kiến thức về giới tính từ sớm. Theo bà,
hiện nay, đa số các bậc phụ huynh "quên" điều này bởi
chính họ vừa thiếu kiến thức vừa thiếu kỹ năng và thậm
chí nghĩ rằng việc đó là không cần thiết. Ngược lại,
không ít người muốn "cởi mở" với con thì lại không biết
làm thế nào.
Nhà tâm lý cho rằng, có rất nhiều cơ hội để các bậc phụ
huynh bắt đầu thực hiện điều này và muốn làm được,
trước tiên bố mẹ phải tự trang bị kiến thức đúng đắn về
sức khỏe sinh sản, tình dục cho mình đã. Những thước
phim tâm lý xã hội phù hợp với độ tuổi các em, các câu
chuyện đời thường liên quan đến việc này… đều là

những gợi ý hay để các bạn trao đổi với con.
Theo bà, việc chia sẻ với trẻ không chỉ giúp các em hiểu
biết về cơ thể, cuộc sống, biết cách ứng xử phù hợp với
từng tình huống mà còn tạo một sợi dây liên kết tình cảm
giữa cha mẹ và con cái. Khi cảm thấy luôn được bố mẹ
chia sẻ, trẻ sẽ dễ dàng tâm sự những vấn đề của mình, từ
đó bố mẹ sẽ biết để tìm cách định hướng tích cực hơn.