Bán Đảo Đông Dương

Đông Dương
Vị trí của Đông Dương
Địa hình Đông Dương
Bản đồ bán đảo Đông Dương năm 1886
Bài này nói về một bán đảo ở Đông Nam Á, về huyện cấp thị cùng tên thuộc
tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, xin xem bài Đông Dương, Kim Hoa.
Mục từ "Indochine" dẫn đến bài này. Xin đọc về các nghĩa khác tại
Indochine (định hướng).
Đông Dương là một bán đảo ở Đông Nam Á, giáp Ấn Độ về phía tây và
Biển Đông về phía đông.
Theo nghĩa hẹp thì bán đảo Đông Dương bao gồm ba nước Đông Dương
từng là thuộc địa của Pháp:
Campuchia
Lào
Việt Nam.
Theo nghĩa rộng, với tên bán đảo Trung Ấn, thì bán đảo Đông Dương bao
gồm ba nước trên cùng với:
Malaysia bán đảo (phần phía nam của bán đảo Mã Lai, không tính quần đảo
Mã Lai),
Myanma (tức Miến Điện cũ) và một phần của Ấn Độ thuộc Anh trước
1947), và
Thái Lan (nước Xiêm trước đây).
Các tên gọi
Khu vực này ban đầu được người Pháp gọi là Indo-Chine (Ấn Độ - Trung
Hoa) để chỉ khu vực nằm phía đông của Ấn Độ và phía nam Trung Quốc,
chịu ảnh hưởng văn hóa của hai vùng này. Người Việt thường gọi là Đông
Dương để phân biệt với Tây Dương (châu Âu) và Tiểu Tây Dương (khu vực
bán đảo Ấn Độ). Đôi khi người ta cũng gọi là bán đảo Trung-Ấn hay bán
đảo Ấn-Hoa theo sát nghĩa của Indochine. Người Trung Quốc dịch âm Indo-
Chine thành Ấn Độ-Chi Na (印度支那). Người Hoa tại Đông Nam Á, Đài
Loan thì gọi là Trung Nam bán đảo (中南半島).

Trong bán đảo Đông Dương đã từng tồn tại Đông Dương thuộc Pháp, là các
nước thuộc địa cũ của Pháp, gồm Annam (Trung kỳ), Cochinchine (Nam
kỳ), Tonkin (Bắc kỳ) (cả ba nay thuộc Việt Nam), Lào và Campuchia. Đôi
khi người ta cũng dùng Đông Dương thuộc Anh để chỉ thuộc địa cũ của Anh
tại Đông Dương, tức Miến Điện vào thời đó. Theo nghĩa rộng thì Đông
Dương có thể được gọi là Đông Nam Á lục địa (Mainland Southeast Asia).
[sửa] Lịch sử tên gọi
Vào thế kỷ 17-18, khi nói đến vùng Đông Nam Á, người Pháp thường dùng
tên gọi Ngoại Ấn (Inde extérieure) hay Ấn Độ bên kia sông Hằng (Inde au-
delà du Gange), còn người Anh thì gọi là Ultra-Ganges India.
Tên gọi Đông Dương (Indo-Chine) xuất hiện lần đầu tiên dưới ngòi bút của
Conrad Malte Bruun (1775-1826) trong bộ sách Địa lý toán học, hình thể và
chính trị của các nơi trên thế giới, xuất bản năm 1804. Trong tập 12 của bộ
sách này có nói đến các nước Indo-Chine hay vương quốc Tonquin,
Cochinchine, Lào
Bốn năm sau, tên gọi Indo-Chine lại xuất hiện trong một bài báo của John
Leyden (1775-1811) trên tạp chí Nghiên cứu châu Á của Hội châu Á vùng
Bengal, xuất bản tại Calcutta năm 1808.
[sửa] Tôn giáo
Tôn giáo chính trong vùng là Phật giáo nguyên thủy. Phật giáo Đại thừa rất
phổ biến ở Việt Nam, trong khi Malaysia có Hồi giáo là tôn giáo chính, tồn
tại cùng nhiều tôn giáo khác.