sơ lược về nhóm máu

Năm 1901, nhà bác học người Áo Karl Landsteiner phát hiện ra rằng có các nhóm máu khác
nhau. Khi trộn hai nhóm máu không tương thích với nhau thì sẽ dẫn đến tình trạng đông kết.
Những tế bào hồng cầu bị đông kết sẽ bị vỡ và gây ra những phản ứng độc. Điều này có thể dẫn
đến tử vong cho người được nhận máu. Karl Landsteiner cũng nhận thấy rằng việc đông kết máu
là một phản ứng miễn dịch. Phản ứng này xảy ra khi trong máu của người nhận có các kháng thể
chống lại các tế bào máu của người cho.
Phát hiện của Karl Landsteiner đã cho phép lựa chọn đúng nhóm máu để truyền và nhờ
vậy đã mở đường cho việc truyền máu được tiến hành một cách an toàn. Với phát hiện
này ông đã được trao giải Nobel Y Học vào năm 1930.
Thành phần cấu tạo máu

Một người trưởng thành có khoảng 4-6 lít máu trong cơ thể. Máu gồm nhiều loại tế bào
trôi nổi trong một dịch lỏng gọi là huyết tương. Trong đó:
Tế bào hồng cầu gồm có hemoglobin, là một protein có khả năng mang oxy. Nó có chức
năng vận chuyển oxy đến và loại bỏ carbon dioxide ra khỏi các mô trong cơ thể.
Tế bào bạch cầu có khả năng chống nhiễm trùng.
Các tiểu huyết cầu giúp làm máu đông (chẳng hạn như khi bị thương)
Huyết tương chứa muối và các loại protein khác

Các nhóm máu khác nhau

Sự khác nhau giữa các nhóm máu là do sự có mặt hay không có mặt các phân tử protein
gọi là các kháng nguyên và các kháng thể. Các kháng nguyên nằm trên bề mặt của tế bào
hồng cầu còn các kháng thể thì nằm trong huyết tương. Con người có các nhóm máu
khác nhau thì có các sự kết hợp khác nhau của những phân tử này. Nhóm máu tùy thuộc
vào sự di truyền từ bố mẹ.

Theo hệ thống nhóm máu ABO thì có 4 nhóm máu là A, B, AB và O.
Nhóm máu A: trong máu có kháng nguyên A trên bề mặt tế bào hồng cầu và kháng thể B
trong huyết tương.
Nhóm máu B: có kháng nguyên B trên bề mặt tế bào hồng cầu và kháng thể A trong

huyết tương.
Nhóm máu AB: có cả kháng nguyên A và B trên bề mặt tế bào hồng cầu nhưng không có
kháng thể A hay B nào trong huyết tương
Nhóm máu O: không có kháng nguyên A hay B nào trên bề mặt tế bào hồng cầu nhưng
lại có cả kháng thể A và B trong huyết tương.
Ngoài ra, nhiều người còn có thể có một loại nhân tố được gọi là Rh trên bề mặt tế bào
hồng cầu. Đây cũng là một kháng nguyên và những người có nó được gọi thuộc nhóm
Rh+. Những người không có thì gọi là nhóm Rh Một người có nhóm máu Rh+ thì có
thể nhận máu từ một người thuộc nhóm Rh+ hay Rh- mà không có vấn đề gì nguy hiểm
xảy ra. Còn một người nhóm Rh- thì không thể nhận máu Rh+ vì nó có thể tạo ra các
kháng thể gây phản ứng với các tế bào máu.
Theo những hệ thống nhóm máu trên đây thì một người có thể thuộc một trong 8 nhóm
máu sau: A Rh+, B Rh+, AB Rh+, O Rh+, A Rh-, B Rh-, AB Rh-, O Rh-
Chú ý 85% con người có Rh dương tính. Người phụ nữ có Rh âm tính vẫn có khả năng
sanh con bình thường chớ không phải vô sinh . Tuy nhiên nếu người chồng có Rh dương
tính thì đứa bé sanh ra có thể là Rh dương tính (hoặc âm tính) và từ đứa bé thứ hai trở đi
nếu bé là Rh dương tính thì khi sinh ra sẽ gặp nguy hiểm vì lúc đứa bé sanh ra máu của
mẹ và cuả con sẽ tiếp xúc nhau và người mẹ có Rh âm tính sẽ tạo ra kháng thể chống lại
yếu tố Rh dương tính của đứa bé sanh ra sau nầy và sẽ huỷ hoại các hồng cầu của bé và
gây ra thiếu máu trầm trọng, vàng da nặng cho bé , có thể ,nguy hiểm đến tánh mạng .
Năm 1940 Landsteiner và Wiener nhận thấy: nếu lấy hồng cầu khỉ Macacus Rhesus gây
miễn dịch cho thỏ thì huyết thanh miễn dịch thỏ ngoài việc gây ngưng kết hồng cầu khỉ
còn gây ngưng kết hồng cầu người. Lúc đầu xếp những người có hồng cầu bị ngưng kết
bởi huyết thanh này vào nhóm Rh+ những người có hồng cầu không bị ngưng kết vào
nhóm Rh Nhưng sau này thấy hệ thống kháng nguyên Rh không đơn giản như vậy.
Trong hệ thống Rh có nhiều kháng nguyên, phần lớn chúng có tính phản ứng chéo và
sinh miễn dịch yếu. Do đó kháng thể không gây ngưng kết mạnh như hệ thống AB0.
Kháng nguyên hệ Rh phân bố thưa thớt trên bề mặt hồng cầu. Có 3 loại kháng nguyên
chính: kháng nguyên D (Rh0), kháng nguyên C (Rh'), kháng nguyên E (Rh''). Chỉ có
kháng nguyên D có tính kháng nguyên mạnh và có tính sinh miễn dịch cao. Vì vậy khi có

kháng nguyên D thì được gọi là Rh+. Những nhóm máu khác thuộc hệ Rh đều có tính
kháng nguyên rất yếu, ít được chú ý như Rh1, Rh2, Rhz, Rhy, rh. Tỷ lệ Rh+ của người da
trắng là 85%, người Mỹ da đen là 95%, người Phi da đen là 100%, người Việt là 99,92%.
Nói một cách khác là tỷ lệ Rh- của người Việt là 0,08% gần như không đáng kể.
Điều gì xảy ra khi truyền máu không tương thích?
Để việc truyền máu diễn ra thành công, các nhóm máu ABO và Rh phải có sự tương
thích giữa máu cho và máu nhận. Nếu không, các tế bào hồng cầu từ máu cho sẽ bị đông
kết. Các tế bào hồng cầu bị đông kết sẽ bị vỡ và các chất trong đó sẽ tràn ra cơ thể. Trong
tế bào hồng cầu có chứa các hemoglobin.
Hemoglobin sẽ trở nên độc hại khi nằm bên ngoài tế bào hồng cầu. Điều này có thể dẫn
đến tử vong cho người nhận máu.
Dĩ nhiên những người có cùng nhóm máu thì sẽ đều có thể truyền máu cho nhau. Ngoài
ra một số trường hợp người ta có thể nhận những nhóm máu khác, chỉ cần người nhận
thuộc nhóm máu mà trong máu không có những kháng thể chống lại kháng nguyên trong
máu người cho.
Nhóm O là nhóm cho được mọi người nhưng chỉ nhận được nhóm máu O mà thôi. Nhóm
AB thì nhận được tất cả các nhóm máu nhưng chỉ cho được người có nhóm máu AB.
Nhóm A cho được nhóm A và AB, nhận nhóm A và O. Nhóm B cho được nhóm B và
AB, nhận nhóm B và O.
Nhóm máu
Bước tới: menu, tìm kiếm
Nhóm máu theo hệ thống ABO, antigen và kháng thể
Máu con người được chia làm nhiều nhóm - dựa theo một số hóa chất carbohydrates và
proteins đặc thù trên hồng cầu. Có khoảng 46 nhóm khác nhau, nhưng những nhóm chính
là O, A, B và yếu tố Rhesus. Vì những lý do chưa được khám phá, máu của mỗi nhóm có
thể có kháng thể chống lại những nhóm kia. Do đó, khi truyền máu khác nhóm vào,
kháng thể của người nhận có thể phá hủy máu gây tác hại cho cơ thể.
Phân loại theo hệ thống ABO
Mẹ/Ch
a

O A B AB
O O O, A O, B A, B
A O, A O, A O, A, B, AB A, B, AB
B O, B O, A, B, AB O, B A, B, AB
AB A, B A, B, AB A, B, AB A, B, AB