ĐỀ VÀ ĐÁP ÁN HỌC SINH GIỎI VĂN LỚP 9 HẢI DƯƠNG

sở giáo dục và đào tạo
Hải Dơng
kì thi chọn học sinh giỏi tỉnh
lớp 9 thCS năm học 2010-2011
môn thi : nGữ VĂN
Thời gian: 150 phút
Ngày thi: 27/3/2011
Đề thi gồm : 01 trang
Câu 1 (2 điểm):
Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, điều gì góp phần
củng cố thêm nhận thức của nhân vật họa sĩ về giới hạn của nghệ thuật so với
cuộc đời?
Câu 2 (3 điểm):
Suy nghĩ của em về nội dung mẩu chuyện sau:
Một ngời ấn Độ thờng dùng hai cái bình lớn để gánh nớc từ suối về nhà. Một
trong hai cái bình này bị nứt và khi về đến nhà, nớc trong bình đã bị vơi đi một
nửa. Cái bình nứt luôn buồn bã, khổ sở vì khiếm khuyết của mình. Một ngày nọ,
cái bình nứt nói với ngời chủ của mình:
- Tôi thấy thật xấu hổ khi mình không làm tròn công việc. Vì tôi mà ông phải
làm việc cực nhọc hơn.
Ngời gánh nớc nói bằng giọng cảm thông:
- Trên đờng về, ngơi có để ý những luống hoa xinh đẹp dọc đờng không? Ngơi
có thấy hoa chỉ mọc ở phía đờng của ngơi mà không phải là phía bên kia không?
Ta đã biết khiếm khuyết của ngơi. Vì vậy ta đã gieo những hạt hoa bên đó, và
mỗi ngày ngơi đã tới nớc cho chúng. Hai năm qua, ta đã hái những bông hoa này
để tặng mọi ngời và làm đẹp cho căn nhà chúng ta
(Phỏng theo Hạt giống tâm hồn)
Đề bài: Từ việc cảm thụ câu thơ sau trong bài "Ngồi buồn nhớ mẹ ta xa" của Nguyễn Duy:
Ta đi trọn kiếp con ngời
Cũng ko đi hết mấy lời mẹ ru,
anh(chị) hãy fát biểu cảm nghĩ của mình về tình mẫu tử trong xã hội hiện đại ngày nay.

***Gợi ý cách làm bài:
CảM THụ HAI CÂU THƠ
đề chính thức
Đây là hai câu thơ có tính hàm súc và sâu lắng trong một bài thơ xúc động viết về mẹ. Vẻ đẹp
của 2 câu thơ thể hiện ở hai phơng diện:
_Tính trữ tình: thể hiện ở cảm xúc vừa lắng đọng, vừa thiêng liêng.
_Tính triết lý:"mấy lời mẹ ru" biểu tợng cho tình cảm yêu thơng vô bờ bến mà mẹ dành cho
con.
Cách nói "đi trọn kiếp" cũng "ko đi hết" khẳng định tình mẹ là vô cùng thiêng liêng cao cả và
bất tử; là bao la vô tận, ko sao có thể đền đáp hết đc. ý thơ cũng thể hiện lòng biết ơn sâu sắc.
SUY NGHĩ Về TìNH MẫU Tử
Tình mẫu tử là tình mẹ con, nhng ở đây chủ yêu nên hiểu là tình cảm thơng yêu, đùm bọc, che
chở mà ngời mẹ dành cho con. Tình cảm ấy vừa tự nhiên vừa cao cả nên sẽ đi theo mỗi ngời
suốt cuộc đời,
Trong đời sống của mỗi con ngời có nhiều thứ tình cảm cao đẹp nh tình cảm với ông bà, tình
cảm anh chị em, tình bạn, tình yêu, tình cảm với quê hơng đất nớc Nhng tình mẫu tử vẫn có
vị trí đặc biệt, thiêng liêng và máu thịt nhất.
Vì sao tình mẫu tử lại có đợc vị trí cao trọng nh vậy?
+Vì đó là thứ tình cảm đầu tiên của mỗi ngời khi sinh ra và sẽ gắn bó trong suốt cuộc đời.
+Vì đó là tình cảm vừa có yếu tố máu thịt, vừa mang tính tinh thần cao cả.
+Vì đó là thứ tình cảm vừa tự nhiên, vừa mang tính trách nhiệm
Mở rộng vấn đề:
+Con ngời sẽ hạnh phúc ra sao nếu đc sống trong tình mẫu tử?
+Con ngời sẽ bất hạnh và thiệt thòi nh thế nào nếu ko đc hởng tình cảm đó?
+Tình mẫu tử sẽ là sức mạnh giúp con ngời vợt lên những khó khăn của cuộc sống nh thế nào?
Sẽ giúp con ngời sống tốt hơn ra sao?
+Ngời con phải làm gì để tình cảm đó luôn bền vững và đẹp đẽ?
+Phê phán những hiện tợng, những quan niệm sai về vấn đề trên.
+Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi cuộc sống có nhiều biến đổi, khi ý thức cá nhân con ngời
đc khơi dậy và đề cao thì cần có thái độ nh thế nào về tình mẫu tử?

Trình bày những trải nghiệm của mình về vấn đề trên. Từ đó rút ra suy nghĩ gì?
***Lu ý:
_Trên đây chỉ là những gợi ý và định hớng. Ngời viết cần tuỳ cảm nhận và suy nghĩ của bạn
thân để có thể có những trình bày thích hợp.
_Trong khi bàn luận, cần vận dụng những dẫn chứng thích hợp để làm nổi bật ý diễn đạt. Dẫn
chứng có thể lấy trong các tác phẩm văn học, trong sử sách nói chung, trong đời sống và nhất
là những dẫn chứng có liên quan đến chính sự trải nghiệm của bản thân ngời viết.
_Vì đề bài yêu cầu bàn luận một vấn đề t tởng,tình cảm nên giọng văn diễn đạt cần sự chân
thành, tránh khoa trơng hình thức.
Theo ThS.NGUYễN VĂN BíNH
(GV. THPT chuyên Nguyễn Huệ - Hà Đông - Hà Nội)
Câu 3 (5 điểm): Bằng sự hiểu biết của mình về bài thơ Sang thu của Hữu
Thỉnh, em hãy làm rõ ý kiến sau:
Với Sang thu, Hữu Thỉnh đã làm mới cho thơ thu.
Hết.
Họ và tên thí sinh: Số báo danh
Chữ ký của giám thị 1:.Chữ ký của giám thị 2:
sở giáo dục và đào tạo
Hải Dơng
kì thi chọn học sinh giỏi tỉnh
lớp 9 thCS năm học 2010-2011
MÔN : nGữ VĂN
Thời gian: 150 phút
Ngày thi: 27/3/2011
HƯớNG DẫN CHấM
A. yêu cầu chung
- Giám khảo phải nắm đợc nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để
đánh giá đợc một cách khái quát, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt đáp
án, nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lý; khuyến khích những bài viết
có cảm xúc và sáng tạo.

- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách riêng nhng đáp ứng đợc các yêu cầu
cơ bản của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
Lu ý: Điểm bài thi có thể để lẻ đến 0,25 điểm và không làm tròn số.
B. yêu cầu cụ thể
Câu 1: Yêu cầu học sinh trình bày các ý sau:
Trong hành trình đi tìm cảm hứng cho nghệ thuật, vẻ đẹp trong suy nghĩ, việc
làm, đức tính tốt đẹp của anh cán bộ khí tợng l một bất ngờ của cuộc sống dành
cho ngời họa sĩ (vẻ đẹp khiến ngời họa sĩ già bối rối). Tuy nhiên thể hiện đợc một
cách chân thực, đầy đủ vẻ đẹp đó trong một bức chân dung là cả một sự khó khăn
đối với ngời họa sĩ.
Khó khăn hơn nữa là làm sao thể hiện đợc tình cảm, sự ngỡng mộ tấm gơng
anh cán bộ khí tợng, đặt đợc tấm lòng của ngời họa sĩ vào trong bức chân
dung. Đó là điều đã củng cố thêm nhận thức của ngời họa sĩ về giới hạn của nghệ
thuật, về sự bất lực của nghệ thuật, của hội họa trong hành trình vĩ đại là cuộc
đời.
(Văn viết đủ ý, rõ ràng, mạch lạc: cho điểm tối đa; mắc lỗi về diễn đạt
tuỳ các mức độ khác nhau: trừ điểm câu 1 từ 0.25 đến 0.5 điểm)
b. Tiêu chuẩn cho điểm
- Điểm 3: Đạt đợc các yêu cầu nêu trên, lí lẽ thuyết phục, văn viết mạch lạc,
không mắc những lỗi diễn đạt thông thờng.
- Điểm 2: Đạt đợc quá nửa yêu cầu về nội dung. Còn một số lỗi về diễn đạt.
- Điểm 1: Đạt đợc một nửa yêu cầu về nội dung, mắc nhiều lỗi về hình thức.
- Điểm 0: Lạc đề, sai cả nội dung và phơng pháp.
Câu 3:
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Có kĩ năng nghị luận về một vấn đề văn học, có lí lẽ thuyết phục và thể hiện
đợc sự cảm thụ thơ tinh tế.
- Bố cục hợp lí, rõ ràng, diễn đạt lu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ
pháp.
- Văn viết trong sáng, có cảm xúc.

2. Yêu cầu về kiến thức:
Bài viết có thể trình bày theo những cách khác nhau, tập trung làm rõ cái mới
cũng là nét riêng độc đáo trong Sang thu của Hữu Thỉnh về hình thức thể hiện và
nội dung cảm xúc. Cụ thể nêu các ý cơ bản sau:
- Cảm hứng về mùa thu từng tạo nên những kiệt tác nghệ thuật, những áng
thơ bất hủ. Cũng nh thơ viết về mùa thu nói chung Sang thu là sự hoài cảm, luyến
tiếc, bâng khuâng về những gì đã đi qua và ngỡ ngàng, xao xuyến trớc những gì
đang tới.
Sang thu mang nét cổ điển và đợm hồn dân tộc nhng vẫn chứa đựng nét riêng
độc đáo góp phần làm mới cho thơ thu.
- Dáng vẻ, thần thái rất riêng của Sang thu: Thơ viết về mùa thu sử dụng
nhiều ớc lệ, dáng vẻ thần thái mùa thu thờng có nét tiêu sơ. Nét tiêu sơ ấy ta
không thấy ở Sang thu. Cảnh trong Sang thu thu đẹp, vẻ đẹp dịu dàng, trong sáng,
tự nhiên không xơ xác, tiêu điều.
- Nét riêng trong thi liệu, hình ảnh: Thi liệu, hình ảnh ở Sang thu vẫn có
những ớc lệ (sơng thu, gió thu, sông thu, chim, mây ) nhng đã đợc sử dụng một
cách sáng tạo (sơng chùng chình, sông dềnh dàng, mây vắt nửa mình sang thu).
Nhờ cách kết hợp từ ngữ đặc biệt, các hình ảnh có sức gợi cảm hơn, có hồn hơn.
Hữu Thỉnh đã làm mới những thi liệu về mùa thu cũng nh làm mới cho thơ thu.
(chú ý hình ảnh đám mây vắt nửa mình sang thu: lấy cái hữu hình để diễn tả
cái vô hình, một nét thu duyên dáng, tài hoa)
- Có hình ảnh ta bắt gặp lần đầu trong thơ viết về mùa thu: Hơng ổi, chút h-
ơng nồng nàn, quen thuộc của quê hơng Việt Nam làm cho Sang thu vừa đợm
hồn dân tộc vừa có vẻ rất riêng, rất mới lạ.
- Nét riêng của ngôn ngữ: Sang thu sử dụng nhiều từ ngữ giàu cảm giác để
diễn tả sự biến đổi tinh tế của tạo vật và hồn ngời sang thu: Những từ đợc lúc, bắt
đầu, vẫn-đã, bớt diễn tả trạng thái mới bắt đầu, thể hiện sự quan sát, trực cảm
tinh tế thiên nhiên trong khoảnh khác giao mùa. Các từ bỗng, hình nh gợi đợc cái
bâng khuâng, xao xuyến của hồn ngời sang thu. Nó cho thấy Hữu Thỉnh không
chỉ quan sát mà còn cảm nhận bằng tất cả các giác quan, lắng nghe bớc đi của

mùa thu bằng cả tâm hồn.
- Mạch vận động của hình tợng và cảm xúc trong bài thơ cũng có nét rất
riêng:
Lúc đầu là tín hiệu báo mùa, đến cảnh trời đất chuyển mình và đi vào những
biến đổi âm thầm trong tạo vật. Không gian vận động từ nhỏ hẹp lên cao rộng
hơn, từ không gian nơi vờn ngõ đến không gian mây trời, sông nớc mênh mang,
và cuối cùng là không gian tâm tởng, từ ngoại cảnh vào chiều sâu nội tâm.
Tình thu: từ ngỡ ngàng đến say sa, có chút bâng khuâng xao xuyến và sau
cùng là trầm ngâm, suy ngẫm. (Hình ảnh ở khổ thơ cuối chứa đựng hàm ý: con
ngời từng trải, bình thản đón nhận những vang động, biến đổi của cuộc đời,)
3. Tiêu chuẩn cho điểm:
- Điểm 5: Đạt đợc các yêu cầu nêu trên. Văn viết mạch lạc, có cảm xúc, thể
hiện sự sáng tạo, không mắc lỗi diễn đạt thông thờng.
- Điểm 3: Đạt đợc quá nửa yêu cầu về kiến thức. Còn một số lỗi về diễn đạt.
- Điểm 1: Cha đạt yêu cầu nêu trên. Nội dung sơ sài, diễn đạt yếu, mắc nhiều
lỗi về câu, từ, chính tả.
- Điểm 0: Lạc đề, sai cả nội dung và phơng pháp.