Lịch sử lớp 8 - CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP TRÊN PHẠM VI TOÀN THẾ GIỚI ppt

Bài 3:
CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP
TRÊN PHẠM VI TOÀN THẾ GIỚI.

I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1/ Kiến thức: giúp HS biết và hiểu:
- CM công nghiệp: nội dung, hệ quả.
- Sự xác lập CNTB trên phạm vi thế giới.

2/ Tư tưởng:
- Sự áp bức bóc lột của CNTB đã gây nên bao đau khổ cho nhân dân

LĐ/TG.
- Nhân dân thực sự là người sáng tạo, chủ nhân của các thành tựu kỹ

thuật, sản xuất.
3/ Kỹ năng:
- Khai thác nội dung + sử dụng kênh hình trong SGK.
- Biết phân tích sự kiện để rút ra kết luận; nhận định, liên hệ thực tế.

II/ THIẾT BỊ, TÀI LIỆU:
- Tìm hiểu nội dung các kênh hình trong SGK.
- Đọc và sử dụng bản đồ trong SGK.


- Sưu tầm một số tư liệu tham khảo (trích SGV/32); hình ảnh: cỗ máy

cổ truyền.
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1/ On định:
2/ Kiểm tra bài cũ: cc bài 2

3/ Bài mới:
a/ Giới thiệu bài mới:
CMCN khởi đầu ở Anh và lan nhanh ra các nước TB khác. Đồng thời
tiếp tục thành cơng ở nhiều nước với những hình thức khác nhau; đánh dấu
sự thắng lợi của CNTB trên phạm vi thế giới.
b/ Bài mới:

 Hoạt động 1: ______________________________________________
 CMCN ở Anh
 CMCN ở Pháp – Đức.
 Hệ quả của CMCN.

I/ CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP:
- GV nhắc lại CM đã thành công ở Anh và 1/ CMCN ở Anh:
đưa nước Anh đi lên CNTB. GCTS cầm - Từ những năm 60 của TK XVIII,
quyền cần phát triển sx  sử dụng máy máy móc được phát minh và sử dụng


móc. Máy móc đã sử dụng trong sx thời trong sx đầu tiên ở Anh, trước hết là
trung đại, song cịn thơ sơ (như cần trục ngành dệt:
nhỏ, máy bơm hút nước ở mỏ, ống bế dùng
sức nén khơng khí, động cơ chạy bằng sức
gió…)
- Máy móc lúc đó mới thay thế phần nào
LĐ chân tay, cần cải tiến và phát minh
nhiều máy móc để đẩy nhanh sx, sản phẩm
ngày càng nhiều và phức tạp hơn.
- Ngành dệt là ngành sx chủ yếu của Anh,
nên máy móc được phát minh và cải tiến
sớm.

 Tại sao CMCN Anh lại bắt đầu từ ngành
dệt (ít vốn, lời nhiều, thu hồi vốn nhanh)
 Em hãy cho biết: cách sx và tăng năng

 sự ra đời của máy kéo sợi

suất khác nhau ntn? Việc kéo sợi đã thay Gien-ni
đổi ntn?

 1769: Ac-crai-tơ phát minh ra

 GV gợi ý: ở hình 12: nhiều PN kéo sợi máy kéo sợi chạy bằng sức nước.
để cung cấp cho chủ bao mua. Máy kéo sợi
Gien-ni (hình 13) so với chiếc máy cổ


truyền (hs xem hình)  hs sẽ nhận thấy: từ
chỗ 1 người kéo sợi với một cọc sợi đã tăng
lên 16 cọc sợi  làm năng suất tăng lên
nhiều lần (lúc đầu tăng 8 lần, sau đó tăng
hơn)
 hệ quả? g/q được nạn “đói sợi”…
- HS thảo luận: theo em, điều gì xảy ra
trong ngành dệt của nước Anh khi máy kéo
sợi Gien-ni được sử dụng rộng rãi?
… dẫn đến tình trạng “thừa sợi”
 u cầu? Phải có máy móc tiên tiến hơn
 áp dụng phương pháp cải tiến máy móc
- GV nói thêm: sợi kéo ra nhiều địi hỏi

 1785: Et-mơn-các-rai chế tạo

phải cải tiến máy dệt (năng suất tăng 40 lần máy dệt đầu tiên.
của thợ dệt trước đó) (về sau máy dệt cũng
chạy bằng sức nước).

 1784: Giêm-ốt phát minh ra
máy hơi nước.

(20 năm trước đó, 1 người thợ Nga I.I.Pôndu-nốp đã chế ra máy hơi nước nhưng ko
được sử dụng)
- GV  máy móc được sử dụng ở nhiều - GTVT:


ngành khác, nhất là GTVT

+ Tàu thủy.

 Vì sao máy móc được sử dụng nhiều

+ Xe lửa + đường sắt.

trong ngành GTVT? (nhu cầu vận chuyển
nguyên vật liệu, hàng hóa, hành khách
tăng)
 HS đọc đoạn chữ nhỏ SGK/19
 Vì sao vào giữa TK 19, Anh đẩy mạnh
sx gang thép và than đá?
- GV hướng dẫn hs quan sát h.15/SGK rồi
tường thuật (SGV/29)

 Kết quả của CMCN Anh? (hs dựa vào * KẾT QUẢ CỦA CMCN Ở ANH:
SGK trả lời)

- CMCN làm cho sx phát triển nhanh

 CMCN là gì? (bước phát triển của sx chóng, của cải ngày càng dồi dào.
TBCN diễn ra đầu tiên ở Anh  lan ra các - Anh từ 1 nước NN  nước CN phát
nước. Nó thúc đẩy việc phát minh máy triển nhất thế giới (cơng xưởng của thế
móc, đẩy mạnh sx và hình thành 2 GC: TS giới)
và VS)
- Từ 1760 – 1840 ở Anh diễn ra quá trình
chuyển biến: từ sx nhỏ TC  sx lớn bằng
máy móc: CMCN hay CNH việc sản xuất


(h.16/SGK)
- CNH diễn ra ở Anh sớm hơn từ 60 – 100
năm và trở nên phổ biến ở các nước TBCN.
- GV tường thuật dựa theo SGK, chú ý các 2/ CMCN ở Pháp, Đức:
điểm:

a/ Pháp:

 Vì sao CMCN Pháp bắt đầu muộn? - CMCN Pháp bắt đầu muộn (1830).
Nhưng lại phát triển nhanh chóng hơn? - 1830-1850: các ngành sx tăng lên
(nhờ đẩy mạnh sx gang, sắt, sử dụng nhiều nhiều.
máy hơi nước).

 hoàn thành CMCN, kinh tế phát

 Sự phát triển của CMCN Pháp thể triển
hiện ở những mặt nào?

đứng thứ 2 sau Anh.

(hs đọc SGK/21: dẫn chứng số liệu)
- GV tường thuật:

b/ Đức:

 Vì sao CMCN Đức bắt đầu muộn hơn - CMCN diễn ra từ những năm 40 của
nhưng lại phát triển nhanh về tốc độ và TK XIX.
năng suất? (do tiếp nhận thành tựu KHKT ở - 1850 – 1860: Kinh tế phát triển với
Anh)

tốc độ nhanh và đạt được nhiều kết

 Sự phát triển CMCN ở Đức biểu hiện ở quả.
những mặt nào? (SGK đoạn chữ nhỏ/21;
NN: sử dụng máy móc, phân hóa học)


3/ Hệ quả của CMCN:
- Làm thay đổi bộ mặt của các nước

- GV trình bày

- GV hướng dẫn hs quan sát hình 17 + 18 TB:
SGK/22 và nêu những biến đổi ở Anh sau
khi hoàn thành CMCN? (Thảo luận nhóm)

- Kết luận bằng bảng thống kê sau:
Nước Anh
giữa TK 18 Nước Anh
nửa đầu TK 19
- Chỉ có một số trung tâm sx thủ công. Xuất hiện vùng CN mới bao trùm hầu hết
nước Anh.
- Xuất hiện các trung tâm khai thác than
đá.
- Có 4 thành phố trên 50.000 dân

- Có

14 thành phố trên 50.000 dân.
- Chưa có đường sắt - Có mạng lưới
đường sắt nối liền các thành phố, hải cảng,
KCN.


 Nhiều Khu CN lớn, thành phố

 sxCN/TBCN phát triển nhanh chóng,
q trình đơ thị hóa diễn ra nhanh

mọc lên.
 Thu hút dịng người từ nơng
thơn đến tìm việc làm (Lực Lượng LĐ
tăng)

- Về mặt XH có thay đổi gì?

- Về mặt XH:
+ Hình thành 2 giai cấp cơ bản

 2 giai cấp có >< với nhau khơng thể điều

Giai cấp tư sản.

hòa. (đọc SGK/22 đoạn chữ nhỏ, dẫn chứng

Giai cấp vơ sản.

sự >< đó)
4/ Củng cố:
- Q trình diễn ra CMCN ở Anh? Kết quả?
- Hệ quả của CMCN?

5/ Dăn dò:
- Học thuộc bài.
- Làm BTLS – xem trước phần II.

II/ CNTB XÁC LẬP TRÊN PHẠM VI THẾ GIỚI:
1/ Cuộc CMTS thế kỉ XIX;
- HS đọc SGK/23 “sang TK19… TS mới”

- Sang thế kỉ 19: phong trào DTDC ở


Châu Âu, Châu Mỹ ngày càng nâng
cao.
- Do tác động của CT giành ĐL và

- HS quan sát hình 19 SGK/23

 GV giới thiệu: KV này nguyên là thuộc CMTS Pháp cuối TK 18  các thuộc
địa của TBN + BĐN, lần lượt giành độc lập địa TBN, BĐN ở Mỹ La tinh nổi dậy
đấu tranh.  ra đời 1 loạt quốc gia TS

và lập các quốc gia TS mới.

- Nhóm thảo luận: dựa vào lược đồ h.19  mới.
lập bảng thống kê các quốc gia TS ở KV
Mỹ La tinh theo thứ tự niên đại thành lập:
(Hai-ti:

1804,

E-cu-a-đo:1809,

Achentina:1810
Paragoay

1811-1818: Chilê

Vênêxuêla

1819: Côlômbia.

1821: Goatêmala, Exanvađo, Hôn-đu-rat,
Nicaragoa, Cô-xta-ri-ca, Mêhicô, Pêru.
1822:

Brazin,

1825:

Bôlivia,

1828:

Urugoay)
- Cho hs quan sát hình 20  rút ra nhận - Ở châu Âu, tháng 7/1830, PT CMTS
xét:
 KQ:lật đổ triều Buốc-Bông.

nổ ra ở Pháp


 Bỉ, Đức, Italia, BaLan, HyLạp.

 lan ra nhiều nước.

- HS xác định vị trí các nước.
- GV trình bày về KN 2/1848 ở Paris (h.21)
 diễn tả cuộc đàn áp đẫn máu của quân
đội chống quần chúng KN trong CM
2/1848 ở Paris.
- HS đọc SGK/24-25 (hoặc GV trình bày)
“Trong những năm… Châu Âu”.
- GV trình bày về cuộc đấu tranh thống * Italia:
nhất nước Italia.

- 1859 -1870: dưới sự lãnh đạo của Ca-

Nước Italia bị chia cắt ntn và hình thức vua  vương quốc Italia thống nhất.
thống nhất?

(Garibanđi)

 Ở Italia: quần chúng nổi lên đấu tranh
 Gt h.22, cảnh đồn qn Garibanđi tiến
vào Pa-lec-mơ ngày 27/5/1870 được nhân
dân reo mừng đón chào.
- GV tường thuật;

* Đức:

 gt h.23: lễ tuyên bố thống nhất Đức - 1864 – 1871: dưới sự lãnh đạo của
1/1871 diễn ra tại Vec-xai (Pháp) vì Đức đã quý tộc quân phiệt Phổ (Bi-Marx) 
chiếm một phần nước Pháp.

đã thống nhất nước Đức (bằng 1 cuộc


chiến tranh).
- GV tường thuật:

* Nga:

 Vì sao Nga hồng tiến hành cải cách GP - 1858 – 1860: cuộc bạo động của nông
nông nô?

nô diễn ra dồn dập 2/1861 Nga
hồng ban bố “sắc lệnh Giải phóng
nơng nơ”.

Kết quả?

 mở đường cho nước Nga chuyển
nhanh sang CNTB

- GV hướng dẫn:
 Vì sao nói các cuộc đu tranh thống nhất
ở Italia, Đức, cải cách nông nô Nga đều là
cuộc CMTS? (mở đường cho CNTB phát
triển)
(hoặc ? các cuộc CMTS này đưa đến những
kết quả gì?)
 Kết luận: qua các cuộc CM đã học, từ
Cm Hà Lan  cải cách nông nô Nga
CMTS diễn ra dưới nhiều hình thức,
song, nguyên nhân sâu xa và mục đích cơ
bản đều giống nhau, đó là sự mở đường cho


CNTB phát triển
- HS làm BT : lập niên biểu các cuộc CMTS ở Châu Âu trong những năm 60
của TK19.
STT

TÊN NƯỚC

THỜI GIAN

Pháp, Bỉ, Đức,
1

BaLan, HyLạp,

KẾT QUẢ
Lật đổ nền thống trị của triều Buốc –

7/1830

Bông
 thành lập quốc gia tư sản

Italia
2

Italia

1859-1870

Thống nhất đất nước

3

Đức

1864 – 1871

Thống nhất đất nước

4

Nga

1858 – 1860

Thực hiện cải cách nông nô
* KQ chung:
 mở đường cho CNTB phát triển.

2/ Sự xâm lược của TB phương Tây
đối với các nước Á-Phi:
Vì sao CNTB phát triển càng thúc đẩy

- Trong thời kì CMCN, kinh tế TBCN

các nước TB đi xâm chiếm thuộc địa? 

ở Anh + Pháp phát triển mạnh làm

Hs trả lời

tăng nhu cầu tranh giành thị trường,
đẩy mạnh việc xâm lược:

- HS đọc SGK/26+27 đoạn chữ nhỏ 

+ Châu Á: An Độ, trung Quốc, Đông


Dùng lược đồ thế giới đánh dấu nhung
nước bị TD/ tây xâm lược (yêu cầu các
nhóm làm việc.

Nam Á.
+ Châu Phi: Kếp ở Nam Phi (Anh),
angiêri (Pháp)
 cuối TK 19, các nước TB phương
Tây đã chia nhau xâm chiếm và thống
trị các nước ở Á-Phi-Mỹ La tinh.

 SƠ KẾT BÀI HỌC:
- CMTS lần lượt nổ ra ở nhiều nước Âu Mỹ, đánh đổ CĐPK và xác lập

CNTB trên phạm vi thế giới.
- Cuộc CMCN khởi đầu ở Anh, lan rộng ra nhiều nước TB, làm cho sx

TBCN phát triển, do máy móc được phát minh và sử dụng rộng rãi.
Đồng thời, cuộc CMCN cũng dẫn đến việc phân chia XHTB thành 2
GC cơ bản đối lập: TS + VS.
- CNTB phát triển do nhu cầu về nguyên vật liệu, nhân cơng, thị trường

tiêu thụ hàng hóa, bọn TD đã tăng cường xâm chiếm các nước ở ÁPhi-Mỹ La tinh làm thuộc địa, gây nhiều tội ác với nhân dân các nước
này.
4/ Củng cố:
- Những sự kiện nào chứng tỏ đến giữa TK 19, CNTB đã thắng lợi trên

phạm vi toàn thế giới?


- Dùng lược đồ TG (trống) tô màu, ghi tên các nước bị chiếm, phía dưới

ghi tên nước thực dân.
5/ Dặn dò:
- Học thuộc bài – làm BTLS.
- Xem trước bài mới.