SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO CÔNG NHÂN - Lịch sử lớp 10 ppt

S
S
Ự
Ự


H
H
Ì
Ì
N
N
H
H


T
T
H
H
À
À
N
N
H
H


V
V
À

À


P
P
H
H
Á
Á
T
T


T
T
R
R
I
I
Ể
Ể
N
N


C
C
Ủ
Ủ
A

A


P
P
H
H
O
O
N
N
G
G


T
T
R
R
À
À
O
O


C
C
Ô
Ô
N

N
G
G


N
N
H
H
Â
Â
N
N


I
I
.
.


M
M
Ụ
Ụ
C
C


T

T
I
I
Ê
Ê
U
U


B
B
À
À
I
I


H
H
Ọ
Ọ
C
C


Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Kiến thức
- Nắm được sự ra đời và tình cảnh của giai cấp công nhân công
nghiệp, qua đó giúp các em hiểu được cùng với sự phát triển của chủ nghĩa
tư bản, giai cấp vô sản lớn mạnh dần. Do đối lập về quyền lợi, mâu thuẫn

giữa tư sản và vô sản đã này sinh và càng gay gắt, dẫn đến cuộc đấu tranh
của giai cấp vô sản chống lại giai cấp tư sản dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Nắm được sự ra đời của chủ nghĩa xã hội không tưởng, những mặt
tích cực và hạn chế của hệ tư tưởng này.
2. Tư tưởng, tình cảm
- Giúp HS nhận thức sâu sắc được quy luật "Ở đâu có áp bức, ở đó có
đấu tranh", song những cuộc đấu tranh chỉ giành thắng lợi khi có tổ chức và
hướng đi đúng đắn.
- Thông cảm và thấu hiểu được tình cảnh khổ cực của giai cấp vô sản.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích đánh giá các sự kiện lịch sử nói về đời
sống của giai cấp vô sản công nghiệp, những hạn chế trong cuộc đấu tranh
của họ. Đánh giá về những mặt tích cực và hạn chế của hệ thống tư tưởng xã
hội không tưởng.
- Kỹ năng khai thác tranh ảnh lịch sử.
I
I
I
I


T
T
H
H
I
I
Ế
Ế
T

T


B
B
ị
ị
,
,


T
T
À
À
I
I


L
L
I
I
Ệ
Ệ
U
U


D

D
Ạ
Ạ
Y
Y


-
-


H
H
Ọ
Ọ
C
C


- Tranh ảnh về phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản thời kỳ này.
- Những câu chuyện về các nhà xã hội không tưởng.
I
I
I
I
I
I


T

T
I
I
Ế
Ế
N
N


T
T
R
R
Ì
Ì
N
N
H
H


T
T
Ổ
Ổ


C
C
H

H
Ứ
Ứ
C
C


D
D
Ạ
Ạ
Y
Y


-
-


H
H
Ọ
Ọ
C
C


1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi l: Trình bày những nét lớn về tình hình kinh tế, chính trị nước
Đức cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX?

Câu hỏi 2: Nêu đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc Đức. Nguyên nhân
dẫn đến đặc điểm đó?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Giai cấp công nhân ra đời và lớn mạnh cùng với sự hình thành và phát
triển của chủ nghĩa tư bản. Do đối lập về quyền lợi, mâu thuẫn giữa tư bản
với công nhân nảy sinh và dẫn đến những cuộc đấu tranh giai cấp đầu thời
kỳ cận đại. Cùng với đó, một hệ tư tưởng của giai cấp tư sản ra đời – chủ
nghĩa xã hội không tưởng. Giai cấp công nhân ra đời và đời sống của họ ra
sao? Nội dung những mặt tích cực và hạn chế của chủ nghĩa xã hội không
tưởng? Để nắm và hiểu những nội dung trên, chúng ta cùng tìm hiểu bài học
hôm nay để trả lời câu hỏi trên.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp

Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
Hoạt động 1: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân ra đời của
giai cấp công nhân?
- HS dựa vào SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung và chốt ý:
+ Chủ nghĩa tư bản ra đời và phát triển thì
xã hội phân chia thành 2 lực lượng lớn đối lập
nhau về quyền lợi: Giai cấp tư sản và vô sản.
+ Đội ngũ vô sản bắt nguồn từ nông dân,
mất ruộng đất, phải đi làm thuê trong các
công xưởng nhà máy. Thợ thủ công phá sản
cũng thành công nhân. Giai cấp vô sản ra đời
 Sự ra đời và tình cảnh giai cấp
vô sản công nghiệp. Những cuộc

đấu tranh đầu tiên


- Sự phát triển của công nghiệp tư
bản dẫn đến sự ra đời của giai cấp vô
sản.

- Nguồn gốc giai cấp vô sản: Nông
dân mất ruộng đất đi làm thuê, thợ
thủ công phá sản trở thành công
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
cuối thế kỷ XVIII trước tiên ở Anh.
- GV trình bày rõ thêm: GV tư sản hình
thành trên cơ sở như chủ xưởng, chủ nhà
máy, chủ hãng buôn, chủ đồn điền.
- GV tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Đời
sống của giai cấp vô sản?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV trình bày và phân tích:
+ Giai cấp vô sản hoàn toàn không có tư
liệu sản xuất, chỉ dựa vào việc làm thuê, bán
sức lao động của mình.
+ Trong các công xưởng tư bản, công nhân
phải làm việc hết sức vất vả nhưng chỉ được
nhận những đồng lương chế đói.
+ Chẳng hạn ở Anh, mỗi công nhân trong
các xí nghiệp dệt (Kể cả phụ nữ và trẻ em)
phải lao động từ 14 – 15 giờ, thậm chí có nơi

16 – 18 giờ. Điều kiện làm việc tồi tệ bởi môi
nhân.








- Đời sống của giai cấp công nghiệp:
+ Không có đủ tư liệu sản xuất, làm
thuê bán sức lao động của mình.

+ Lao động vất vả nhưng lương chết
đói, luôn bị đe doạ sa thải.



Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
trường ẩm thấp, nóng nực, bụi bông phủ đầy
những căn phòng chật hẹp. Trong khi đó tiền
lương rất thấp, lương của phụ nữ, trẻ em còn
rẻ mạt hơn.
- GV nhấn mạnh thêm: Cùng với đó, việc
sử dụng máy móc làm cho nhiều công nhân
phải sống trong cảnh đe doạ bị mất việc làm,
dẫn đến mâu thuẫn giữa công nhân với tư sản

gay gắt.





- Mâu thuẫn giữa công nhân với tư
sản ngày càng gay gắt, dẫn đến các
cuộc đấu tranh.

Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Nêu những hình thức
đấu tranh của công nhân buổi đầu? Kết quả?
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Phong trào đập phá máy móc, đốt phân
xưởng là hình thức đấu tranh tự phát đầu tiên
của giai cấp công nhân.
+ Phong trào đấu tranh diễn ra từ cuối thế








- Hình thức đấu tranh: Đập phá
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm

vững
kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX. Đầu tiên ở
Anh rồi lan sang các nước khác.
+ Kết quả: Phong trào đập phá máy móc
không đem lại kết quả gì; mặt khác giai cấp
tư sản lại ngày càng tăng cường đàn áp.
GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân của những
hạn chế trên?
- HS tự trả lời câu hỏi.
- GV kết luận: Do nhận thức còn hạn chế
nhầm tưởng máy móc là nguồn gốc gây ra nỗi
thống khổ của họ.
- GV tổ chức cho HS tìm hiểu: Tác dụng
phong trào đấu tranh của công nhân?
- Sau khi HS tự đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV chốt ý.
+ Công nhân tích luỹ thêm được kinh
nghiệm đấu tranh, trưởng thành về ý thức.
+ Phá hoại cơ sở vật chất của tư sản.
máy móc, đốt công xưởng, hình thức
đấu tranh tự phát.






- Hạn chế: Nhầm tưởng máy móc là
kẻ thù.

- Tác dụng:

+ Công nhân tích luỹ thêm được kinh
nghiệm đấu tranh.
+ Phá hoại cơ sở vật chất của tư sản.
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
+ Thành lập được tổ chức công đoàn,
phong trào đấu tranh ngày càng được nâng
cao với nhiều hình thức phong phú hơn.
+ Thành lập được tổ chức công đoàn.

Hoạt động 3: Nhóm
- GV chia HS thành 3 nhóm, nhiệm vụ cụ
thế của từng nhóm là thảo luận và trả lời các
câu hỏi sau:
+ Nhóm 1: Nêu phong trào đấu tranh của
công nhân Pháp?
+ Nhóm 2: Trình bày phong trào đấu
tranh của công nhân ở Anh?
+ Nhóm 3: Nêu phong trào đấu tranh của
công nhân Đức?
- HS làm việc theo nhóm đọc SGK thảo
luận và cử đại diện trình bày kết quả.
- GV nhận xét và trình bày, phân tích.
+ Nhóm 1: Ở Pháp 1831 do bị áp bức bóc
lột nặng nề và đời sống quá khó khăn, công

 Phong trào đấu tranh của giai
cấp công nhân hồi nửa đầu thế kỷ
XIX











- Ở Pháp năm 1831 công nhân dệt
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
nhân dệt ở Liông khởi nghĩa đòi tăng lương,
giảm giờ làm. Quân khởi nghĩa đã làm chủ
được thành phố này trong 10 ngày. Họ chiến
đấu với khẩu hiệu "Sống lao động hoặc chết
trong chiến đấu".
- Năm 1834 thợ tơ ở Liông lại khởi nghĩa
đòi thiết lập nền Cộng hoà. Cuộc chiến đấu ác
liệt đã diễn ra suốt 4 ngày cuối cùng bị dập
tắt.
GV kết hợp giới thiệu hình 66 trong SGK
"Cuộc khởi nghĩa của công nhân Liông năm
1834" để thấy được tinh thần chiến đấu quyết

liệt của công nhân ở đây.
+ Nhóm 2: Ở Anh từ 1836 – 1848 diễn ra
phong trào rộng lớn "Hiến chương". Họ
míttinh đưa kiến nghị có chữ ký của đông đảo
công nhân lên nghị viện, đòi phổ thông đầu
phiếu, tăng lương giảm giờ làm…
Liông khởi nghĩa đòi tăng lương,
giảm giờ làm.




- Năm 1834 thợ tơ ở Liông khởi
nghĩa đòi thiết lập nền Cộng hoà.





- Ở Anh từ năm 1836 – 1848 diễn ra
phong trào "Hiến chương đòi phổ
thông đầu phiếu, tăng lương, giảm
giờ làm".

Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
GV viết kết hợp giới thiệu hình 67 SGK
"Công nhân Anh đưa hiến chương đến quốc
hội".

GV nhấn mạnh: Mặc dù bị đàn áp song
đây là phong trào có mục tiêu chính trị rõ
ràng và được hưởng ứng của nhân dân.
+ Nhóm 3: Ở Đức năm 1844 công nhân
vùng Sơlêđin khởi nghĩa, phá huỷ nhà xưởng
song không tồn tại được lâu.






- Ở Đức, năm 1844 công nhân
Sơlêđin khởi nghĩa.
Hoạt động 4: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Vì sao phong trào công
nghiệp thời kỳ này diễn ra mạnh mẽ song
không thu được thắng lợi?
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
Triển khai HS trả lời GV có thể gợi ý:
thiếu giai cấp lãnh đạo, đường lối …
- GV nhận xét và chốt ý: Thiếu sự lãnh đạo
đúng đắn, chưa có đường lối chính trị rõ ràng.


- Kết quả: tất cả các phong trào đấu
tranh của công nhân đều thất bại.


- Nguyên nhân: Thiếu sự lãnh đạo

đúng đắn, chưa có đường lối chính
sách rõ ràng.

Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
- GV nhấn mạnh ý nghĩa: đánh dấu sự
trưởng thành của công nhân, tạo điều kiện
cho sự ra đời của lý luận khoa học sau này.
- Ý nghĩa: Đánh dấu sự trưởng thành
của công nhân, là tiền đề dẫn đến sự
ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.

Hoạt động 5: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Hoàn cảnh ra đời của
chủ nghĩa xã hội không tưởng?
Trước khi HS trả lời GV gợi ý: Sự phát
triển của chủ nghĩa tư bản với những mặt trái,
đời sống của người công nhân.
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Những mặt trái của chủ nghĩa tư bản: sự
bóc lột tàn nhẫn người lao động, công nhân
sống cơ cực.
+ Những người tư sản tiến bộ thông cảm
với nỗi khổ của người lao động mong muốn
xây dựng một chế độ tốt đẹp hơn không có tư
hữu và bóc lột.
 Chủ nghĩa xã hội không tưởng

- Hoàn cảnh ra đời: Chủ nghĩa tư bản
ra đời với những mặt trái của nó.



+ Bóc lột tàn nhẫn người lao động.


+ Những người tư sản tiến bộ thông
cảm với nỗi khổ của người lao động
mong muốn xây dựng một chế độ tốt
đẹp hơn không có tư hữu và bóc lột.
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
+ Tư tưởng đó là nội dung của chủ nghĩa
xã hội không tưởng mà đại biểu là:
Xanhximông, saclơ Phuriê và Ô oen.
- GV kết hợp giới thiệu chân dung các nhà
xã hội không tưởng và cuộc đời sự nghiệp
của các ông đoạn chữ nhỏ trong SGK.
- Chủ nghĩa xã hội không tưởng ra
đời mà đại diện là Xanhximông,
Phuriê và Ô oen.



Hoạt động 6: Nhóm
- GV chia lớp thành 2 nhóm: giao nhiệm

vụ cụ thể của từng nhóm như sau:
+ Nhóm 1: Thảo luận và trả lời câu hỏi:
Nêu những mặt tích cực của chủ nghĩa xã hội
không tưởng.
+ Nhóm 2: nêu những mặt hạn chế của chủ
nghĩa xã hội không tưởng.
- HS làm việc theo nhóm đọc SGK và trả
lời câu hỏi.
- GV nhận xét, và chốt ý.
+ Nhóm 1: Mặt tích cực của chủ nghĩa xã











- Tích cực:
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
hội không tưởng: Nhận thức được mặt trái
của chế độ tư bản là còn bóc lột tàn bạo người
lao động, phê phán sâu sắc xã hội đó, dự đoán
thiên tài tương lai.
+ Nhóm 2: Không vạch ra lối thoát thực

sự, không giải thích được bản chất của chế độ
làm thuê trong xã hội tư bản, không thấy
được lực lượng xã hội có khả năng xây dựng
xã hội mới là công nhân.
- GV tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Ý
nghĩa và tác dụng của chủ nghĩa xã hội
không tưởng?
Sau khi HS trả lời câu hỏi, GV chốt ý: Là
tư tưởng tiến bộ trong xã hội lúc bấy giờ. Có
tác dụng cổ vũ những người lao động làm tiền
đề cho chủ nghĩa Mác sau này.
+ Nhận thức được mặt trái cỉa chế độ
tự sản là bóc lột người lao động.
+ Phế phán sâu sắc xã hội tư bản, dự
đoán tương lai.
- Hạn chế:
+ Không vạch ra được lối thoát,
không giải thích được bản chất của
chế độ đó.
+ Không thấy được vai trò và sức
mạnh của giai cấp công nhân.


- Ý nghĩa: Là tư tưởng tiến bộ trong
xã hội lúc đó. Cổ vũ nguồn lao động
đấu tranh, là tiền đề ra đời chủ nghĩa
Mác.

4. Sơ kết bài học
Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi: Hoàn cảnh sự ra đời và tình cảnh

đời sống giai cấp vô sản? Những cuộc đấu tranh của công nhân ở Pháp, Anh,
Đức đầu thế kỷ XIX? Những mặt tích cực và hạn chế của chủ nghĩa xã hội
không tưởng?
5. Dặn dò, ra bài tập về nhà
- Học bài cũ đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi trong SGK.
- Sưu tầm tranh ảnh, những mẩu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của
Mác và Angghen.