SỰ HÌNH THÀNH CÁC QUỐC GIA TÂY ÂU - Lịch sử lớp 10 pot

SỰ HÌNH THÀNH CÁC QUỐC GIA TÂY ÂU


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được nguyên nhân và quá trình dẫn đến sự ra đời của các quốc
gia phong kiến ở Tây Âu.
- Nắm được các giai cấp và địa vị xã hội của từng giai cấp trong xã
hội.
- Quá trình phong kiến hóa vương quốc Phơ-răng, cũng như sự hình
thành các quốc gia phong kiến Tây Âu.
2. Tư tưởng
- Giáo dục cho HS thấy được bản chất của giai cấp bóc lột, tinh thần
lao động quần chúng nhân dân.
3. Kỹ năng
- Rèn cho HS kĩ năng phân tích, tổng hợp đánh giá về sự ra đời của
các vương quốc phong kiến Tây Âu, sự ra đời của các quốc gia phong kiến
Tây Âu.
- Biết khai thác nội dung tranh ảnh trong sách giáo khoa.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh trong SGK.
II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Lập niên biểu các giai đoạn lịch sử lớn của Cam-pu-chia và
Lào (GV có thể chuẩn bị ra giấy trong để chiếu hoặc chuẩn bị ra giấy tơ-rô-
ki).
Câu hỏi 2: Lào và Cam-pu-chia đã đạt được những thành tựu văn hoá
gì? Nêu bằng chứng thể hiện sự sáng tạo văn hoá của hai dân tộc này?
2. Dẫn dắt vào bài mới
- GV khái quát nội dung phần kiểm tra bài cũ, dẫn dắt vào bài mới và

nêu nhiệm vụ nhận thức về bài mới cho HS như sau:
- Từ thế kỉ V, ở Tây Âu cũng dần hình thành các quốc gia phong kiến
của người Giéc-man, quan hệ sản xuất phong kiến cũng dần được hình thành
và củng cố phát triển. Để hiểu quá trình hình thành các vương quốc phong
kiến Tây Âu diễn ra như thế nào? Mối quan hệ các giai cấp trong xã hội ra
sao? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học để lí giải cho những câu hỏi nêu trên?

3. Tổ chức các hoạt động trên lớp

Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức HS
cần nắm
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân
-Trước hết GV trình bày và phân tích: Người Giéc-
man là bộ tộc lớn ở ở đông bắc của đế quốc Rô-ma,
vào những năm đầu thế kỉ công nguyên, chế độ
công xã nguyên thủy tan rã. Do sự phát triển kinh tế
và dân số tăng nhanh một số bộ tộc người Giéc-man
đã di cư và lãnh thổ của đế quốc Rô-ma sinh sống
(cuối thế kỉ II).
1. Sự hình thành các
vương quốc của người
Giéc-man
- Nguyên nhân:
+ Chế độ công xã nguyên
thủy tan rã, sự phát triển
kinh tế và dân số tăng
nhanh yêu cầu cần có đất
đai để sinh sống.
- Đến giữa thế kỉ IV người Giéc-man ồ ạt xâm

nhập và đế quốc Rô-ma.

- GV nêu câu hỏi: Tại sao người Giéc-man lại ồ ạt
xâm nhập vào đế quốc Rô-ma? Vì sao đế quốc Rô-
ma lại thấy bại?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS khác có thể bổ
sung cho bạn.

- GV nhận xét bổ sung và chốt ý: Do người Hung
Nô tấn công vào khu vực Đông và Nam Âu; đế
quốc Rô-ma khủng hoảng về kinh tế, chính trị,
khởi nghĩa của nô lệ, nông dân nghèo liên tiếp nổ
ra.
+ Do người Hung Nô tấn
công vào khu vực Đông và
Nam Âu.
- GV nêu câu hỏi: Hậu quả việc người Giéc-man
xâm lược đế quốc Rô-ma?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét HS trả lời và kết luận: Đế quốc
Rôma không còn đủ sức ngăn cản và chống đỡ
những cuộc xâm lược của người Giéc-man và họ
đã lập nên những vương quốc riêng của mình.

- Những việc làm của
người Giéc-man.
Hoạt động 2: Làm việc theo nhóm
- Gv nêu câu hỏi: Khi tràn vào lãnh thổ của Rô-

ma, người Giéc-man đã có những việc làm gì?
- HS từng nhóm đọc SGK, tìm ý trả lời và thảo
luận với nhau.
+ Thủ tiêu bộ máy nhà
nước cũ, thành lập n
ên
nhiều vương quốc mới như
vương quốc Phơ-răng,
vương quốc Tây Gốt,
Đông Gốt
- Sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả của mình,
GV có thể yêu cầu HS nhóm khác bổ sung.

- Cuối cùng GV nhận xét và chốt ý: Khi tràn vào
lãnh thổ Rô-ma, người Giéc-man đã thủ tiêu bộ
máy nhà nước cũ, thành lập nên nhiều vương quốc
mới của họ như vương quốc của người Ăng-glô
Xắc-xông, vương quốc Phơ-răng, vương quốc Tây
Gốt, Đông Gốt
+ Chiếm ruộng đất của chủ
nô Rô-ma cũ rồi chia cho
nhau, thành lập công xã
nông thôn “mác-cơ”.
Người Giéc-man còn chiếm ruộng đất của chủ nô
Rô-ma cũ rồi chia cho nhau, thành lập công xã
nông thôn “mác-cơ”.

Hoạt động: Cả lớp và cá nhân
- GV trình bà: Trong các vương quốc của người
Giéc-man, vương quốc Phơ-răng thể hiện rõ nhất

quá trình phong kiến hóa.
2. Quá trình phong kiến
hóa ỏ vương quốc Phơ-
răng
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK để nắm đư
ợc sự
hình thành vương quốc Phờ-răng với thủ lĩnh Clô-
vít.

- GV nêu câu hỏi: Quá trình hình thành các giai
cấp trong xã hội Phờ-răng diễn ra như thế nào?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung và trình bày phân tích:
+ Trong quá trình xâm lược Clô-vít đã chiếm nhiều
điền trang rộng lớn của quý tộc chủ nô Rô-ma,
mang tặng cho các quý tộc thị tộc Phơ-răng, thân
binh và những người thân cận những người này trở
thành tầng lớp quý tộc mới, những lãnh chúa
phong kiến. GV kết hợp giới thiệu hình “Lâu đài
và thành quách kiên cố của lãnh chúa” trong SGK
hoặc tranh ảnh sưu tầm.
- Trong quá trình xâm lược
Clô-vít đã chiếm ruộng đất
của quý tộc chủ nô Rô-ma,
mang tặng cho các quý tộc
thị tộc Phơ-răng, thân binh
và những người thân hình
thành lãnh chúa phong
kiến.

+ Clô-vít từ bỏ các tôn giáo nguyên thủy của mình
và tiếp thu Ki-tô giáo, xây dựng nhà thờ và tìm
cách chiếm ruộng của nông dân, đồng thời họ cũng
được nhà vua ban ruộng đất.
- Tiếp thu Ki-tô giáo, xây
dựng nhà thờ và ban đất
cho nhà thờ.
+ Đa số nông dân tự do cũng bị lãnh chúa cướp
ruộng đất, phải nhận ruộng cấy rẽ và nộp tô thuế,
một số khác phải hiến dâng đất cho lãnh chúa để
nhận sự bảo hộ.
- GV nhấn mạnh: đến thời vua Sác-lơ Mác-ten quá
trình phong kiến ở Phơ-răng thêm một bước với việc
cấp ruộng đất kèm theo những điều kiện phục vụ
quân sự.
+ Đa số nông dân tự do
cũng bị lãnh chúa cướp
ruộng đất, phải nhận ruộng
cấy rẽ và nộp tô thuế, một
số khác phải hiến dâng đất
cho lãnh chúa để nhận sự
bảo hộ.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK để thấy rõ hình
thức này.

+ Kị sĩ là đẳng cấp cuối cùng. Họ làm nghề võ sĩ
bảo vệ lãnh chúa và phục vụ lãnh chúa trong các
cuộc chiến tranh.
- Xã hội hình thành các đẳng cấp phong kiến với
mối quan hệ phong quân - bồi thần.

+ Kị sĩ là đẳng cấp cuối
cùng. Họ làm nghề võ sĩ
bảo vệ lãnh chúa và phục
vụ lãnh chúa trong các
cuộc chiến tranh.
- GV nêu câu hỏi: Vương quốc Phơ-răng phát triển
cực thịnh dưới thời nào? Những biểu hiện phát
triển?

- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Dưới thời Sác-lơ-ma-nhơ,
nhà vua đã tiến hành 55 cuộc chiến tranh chiếm
toàn bộ Trung và Bắc I-ta-li-a, hình thành đế quốc
Sác-lơ-ma-nhơ rộng lớn, lên ngôi Hoàng đế.
- Vương quốc Phờ-răng
phát triển cực thịnh dưới
thời Sác-lơ-ma-nhơ, hình
thành đế quốc Sác-lơ-ma-
nhơ rộng lớn
Hoạt động: Cả lớp, cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Nêu nguyên nhân ra đời các
vương quốc phong kiến ở châu Âu?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
3. Sự tan rã của đế quốc
Sac-lơ-ma-nhơ và thành
lập các quốc gia phong
kiến Pháp, Đức, I-ta-lia
- GV nhận xét và chốt ý: - Nguyên nhân:
+ Lãnh thổ của vương quốc Phơ-răng mang nhiều
yếu tố phân tán.

+ Lãnh thổ của vương
quốc Phơ-răng mang nhiều
yếu tố phân tán.
+ Các lãnh chúa ngày càng mạnh không chịu nghe
mệnh lệnh của nhà vua, do họ chiếm được nhiều
ruộng đất và có cả quân đội riêng để bảo vệ.
+ Các lãnh chúa ngày càng
mạnh không chịu nghe
mệnh lệnh của nhà vua.
- Tiếp theo, GV trình bày và phân tích: Sau khi
Sác-lơ-ma-nhơ chết, đế quốc do ông dựng lên phân
chia thành ba vương quốc phong kiến Pháp, Đức,
I-ta-lia, chế độ phong kiến hòan toàn ngự trị trên
ba vương quốc này.
- Quá trình thành lập: Sau
khi Sác-lơ-ma-nhơ chết, đế
quốc do ông dựng lên phân
chia thành ba vương quốc
phong kiến Pháp, Đức, I-ta-
lia
GV nêu câu hỏi: Cho biết tình hình các vương
quốc phong kiến sau khi được thành lập?

- HS tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Các lãnh chúa địa phương
nắm toàn bộ ruộng đất, nhà vua phải thừa nhận
quyền hành về chính trị, tư pháp, tài chính.

- GV nhấn mạnh: Thực chất với việc đế quốc Sác-
lơ-ma-nhơ tan rã và việc phân chia thành ba nước

mới đó là sự hình thành chế độ phong kiến tản
quyền. Mỗi lãnh địa trở thành một vương quốc
riêng, còn lãnh chúa trở thành vua của lãnh địa đó.
- Các lãnh chúa địa
phương nắm toàn bộ ruộng
đất, nhà vua phải thừa
nhận quyền hành về chính
trị, tư pháp, tài chính.


4. Sơ kết bài học
Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi đặt ra ngay từ đầu giờ học: Quá
trình hình thành các vương quốc phong kiến Tây Âu? Mối quan hệ các giai
cấp trong xã hội? Sự hình thành các quốc gia phong kiến ở TâyÂu?
5. Dặn dò, ra bài tập
- Học bài cũ, trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Đọc trước bài mới.