SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở TÂY ÂU - Lịch sử lớp 10 ppt

SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở TÂY ÂU


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
-Hiểu được khái niệm tích lũy ban đầu, đó là quá trình chuẩn bị vốn
và nhân công. Quá trình này được thực hiện bằng nhiều biện pháp: cướp
bóc, buôn bán, tước đoạt ruộng của nông dân.
- Nắm được sự ra đời của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở châu
Âu trong các ngành thủ công nghiệp, thương nghiệp và nông nghiệp. Sự
xuất hiện các giai cấp mới tư sản và công nhân.
2. Tư tưởng, tình cảm
- Giáo dục ý thức tôn trọng lao động, chống áp bức bóc lột của CNTB,
bảo vệ quyền lợi của người lao động.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích các sự kiện, trên cơ sở đó rút ra những
kết luận.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Sưu tầm tranh ảnh về thời kì này.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí? Nêu
các cuộc phát kiến địa lý lớn.
Câu hỏi 2: Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Chủ nghĩa tư bản ra đời trải qua giai đoạn tích lũy ban đầu, đó là vốn
và nhân công, tầng lớp quí tộc và tư bản đã dùng mọi thủ đoạn để có được số
vốn đó dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tưa bản ở châu Âu. Cùng với nó là
xã hội Tây Âu có nhiều thay đổi, các giai cấp mới được hình thành. Quá
trình tích lũy vốn ban đầu của chủ nghĩa tư bản diễn ra như thế nào? Chủ

nghĩa tư bản nảy sinh ra sao? Bài học hôm nay sẽ trả lời các câuh hỏi trên.


3. Tổ chức các hoạt động trên lớp

Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức HS cần nắm
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân
Trước hết, GV nói rõ: Sự tích lũy vốn
ban đầu của CNTB là quá trình khởi
1. Tích lũy ban đầu của chủ nghĩa tư
bản
đầu tạo ra hai yếu tố đầu tiên cho sản
xuất kinh doanh: Tư bản và nhân công.

- Tiếp theo GV nêu câu hỏi: Số vốn
ban đầu mà quí tộc và thương nhân
tích lũy do đâu mà có?

- HS dựa vào kiến thức đã học ở bài
trước, SGK trả lời câu hỏi. HS khác có
thể bổ sung cho bạn.
- Tư bản (vốn) được tích lũy bằng
nhiều con đường:
- GV nhận xét, bổ sung và chốt ý:
+ Tầng lớp quý tộc, thương nhân Tây
Âu ra sức cứơp bóc của cải, tài
nguyên, vàng bạc của các nước châu
Mĩ, châu Phi và châu Á. Giai cấp tư
sản tích lũy được số vốn ban đầu bằng
sự cướp bóc thực dân.

+ Ra sức cướp bóc của cải, tài nguyên
vàng bạc của các nước châu Mĩ, châu
Phi và châu Á.
+ Mặt khác, các quí tộc tư sản còn
buôn bán với các nước phương Đông
đặc biệt là buôn bán nô lệ.
+ Quí tộc tư sản còn buôn bán với các
nước phương Đông đặc biệt là buôn
bán nô lệ.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK để
thấy được quí tộc và tư sản tích lũy

vốn bằng hình thức buôn bán nô lệ.
- GV nhấn mạnh thêm: Giai cấp tư sản
thậm chí còn dùng bạo lực để tước
đoạt ruộng đất của nông dân. Chẳng
hạn ở Anh có phong trào “Rào đất
cướp ruộng”, hàng
- Nhân công:
+ Đối với nông dân, bị tước đoạt ruộng
đất của nông dân biến họ thành những
người làm thuê.
vạn gia đình nông dân mất đất, đi lang
thang buộc phải làm thuê trong các xí
nghiệp của giai cấp tư sản. Ngay ở
thành thị, thợ thủ công cũng bị tước
đoạt tư liệu sản xuất, trở thành người
đi làm thuê.
+ Thợ thủ công, bị chèn ép, thuế khóa
nặng nề, mất tư liệu sản xuất đi làm

thuê trở thành công nhân.
Hoạt động 2: Làm việc theo nhóm 2. Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản
- GV chia HS thành các nhóm và giao
nhiệm vụ cho các nhóm cụ thể như
sau:

Nhóm 1: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong thủ công nghiệp?

Nhóm 2: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong nông nghiệp?

Nhóm 3: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong thương nghiệp?

Nhóm 4: Nêu những biến đổi giai cấp
trong xã hội Tây Âu?

- HS đọc SGK thảo luận theo nhóm và
cử đại diện trình bày kết quả; HS khác
có thể bổ sung.

- Cuối cùng GV nhận xét bổ sung và
chốt ý:

- Trong thủ công nghiệp, các công
trường thủ công mọc lên thay thế
phường hội. Quy mô của các xưởng
thủ công lên tới 100 người. Nhờ áp
dụng kỹ thuật mới và quy trình sản

xuất mà năng suất lao động tăng, khối
lượng sản phẩm tăng, giá hạ. Chủ
xưởng bóc lột người lao động làm thuê
quan hệ của họ là quan hệ của chủ với
thợ. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa
được hình thành.
- Biểu hiện nảy sinh CNTB:
+ Trong thủ công nghiệp, các công
trường thủ công mọc lên thay thế
phường hội, hình thành quan hệ chủ
với thợ.
+ Ở nông thôn, các đồn điền, trang trại
được hình thành, người lao động biến
thành công nhân nông nghiệp theo chế
độ làm công ăn lương. Chủ ruộng đất
trở thành tư sản nông thôn hay là quí
tộc mới.
+ Ở trong nông nghiệp, các đồn điền,
trang trại được hình thành, người lao
động biến thành công nhân nông
nghiệp.
+ Trong thương nghiệp, quan hệ tư bản
cũng xâm nhập vào với việc ra đời các
công ty thương mại lớn thay thế cho
các thương hội.
+ Trong thương nghiệp, các công ty
thương mại lớn thay thế cho các
thương hội.
+ Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các
giai cấp mới được hình thành - giai cấp

tư sản và giai cấp công nhân.
- Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các
giai cấp mới được hình thành - giai cấp
tư sản và giai cấp công nhân.

4. Sơ kết bài học
- Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi: Thế nào là tích lũy vốn ban đầu?
Các biện pháp thực hiện? Nêu những biểu hiện xuất hiện quan hệ sản xuất tư
bản chủ nghĩa ở Tây Âu.
5. Dặn dò, bài tập về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi bài tập trong SGK.
- Sưu tầm tranh ảnh về phong trào Văn hóa Phục hưng.