Các bộ phận của thị trường chứng khoán

CHƯƠNG 2: CÁC BỘ PHẬN CỦA THỊ
TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

Nội dung chương:

Sở giao dịch chứng khoán

Thị trường chứng khoán phi tập trung

Công ty chứng khoán

Quỹ đầu tư chứng khoán

BÀI 1: SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN

Nội dung bài:

Khái niệm

Hình thức tổ chức của SGDCK

Cơ cấu tổ chức của SGDCK

Các nguyên tắc về hoạt động kinh doanh của
SGDCK

Quy trình kinh doanh chứng khoán

Điều kiện tham gia vào SGDCK

1. Khái niệm:


Sở GDCK là một tổ chức đặc biệt thuộc sở
hữu nhà nước có tư cách pháp nhân, tự
chủ về tài chính, có nhiệm vụ mua bán, trao
đổi chứng khoán không vì mục đích kiếm
lời và tổ chức, bộ máy, hoạt động do thủ
tướng quyết định (theo Điều
64 NĐ44/2003
Việt Nam)

Theo UBCKNN:

2. Hình thức tổ chức của Sở giao dịch CK

Có 4 hình thức:

Hiệp hội hay câu lạc bộ: Không có sự quản lý
của nhà nước; thành viên là các công ty môi giới
tự bầu ban quản lý và tự tổ chức hoạt động

Công ty cổ phần: Cổ đông là các công ty chứng
khoán thành viên và ngân hàng. Hoạt động theo
luật công ty cổ phần, có nghĩa vụ nộp thuế và
chịu sự giám sát của UBCK

Công ty cổ phần có sự tham gia của Nhà
nước: Nhà nước trực tiếp quản lý, bổ nhiệm
chủ tịch HĐQT, TGĐ
 Một pháp nhân do nhà nước thành lập


3. Cơ cấu tổ chức của SGDCK

3.1. Hội đồng quản trị

Là cơ quan quyền lực cao nhất của Sở
GDCK gồm chủ tịch, 2 phó và 6 thành viên
hỗ trợ

Nhiệm vụ và quyền hạn:

3.2. Ban giám đốc điều hành

Là cơ quan thường trực của Sở GDCK,
là người trực tiếp tổ chức, quản lý, giám sát
và điều hành toàn bộ hoạt động của Sở

3.3. Thành viên Sở GDCK

- Người môi giới chứng khoán:

- Người kinh doanh chứng khoán:

- Người môi giới vừa là người kinh
doanh:

3.4. Trung tâm quản lý và lưu ký chứng
khoán

Hoạt động lưu ký chứng khoán là hoạt động
lưu giữ, bảo quản chứng khoán của khách hàng

và giúp khác hàng thực hiện các quyền của mình
đối với chứng khoán lưu ký.

Nhiệm vụ:

3.5. Trung tâm thanh toán bù trừ

Hoạt động bù trừ là việc xử lý thông tin về
các giao dịch chứng khoán

Hoạt động thanh toán là hoạt động hoàn tất
các giao dịch chứng khoán

4. Các nguyên tắc cơ bản về hoạt động
kinh doanh của sở giao dịch chứng
khoán

Nguyên tắc trung gian

Nguyên tắc đấu giá

Nguyên tắc công khai

Pháp chế hoá mọi giao dịch

5.
Quy
trình
kinh
doanh

chứng
khoán
tại
Sở giao dịch

Bao gồm 6 bước sau:

1) Khách hàng đặt lệnh mua, lệnh bán tới
công ty CK

2) Công ty CK nhận lệnh và chuyển lệnh đó
đến người đại diện của công ty tại Sở gdịch (
Trung tâm gd ) dưới hình thức 1 lệnh đặt hàng

3) Tiến hành đấu giá

4) Thông báo kết quả giao dịch lên bảng
điện và cho công ty CK đặt mua hay bán chứng
khoán

5) Giao chứng khoán

6) Thanh toán

6. Điều kiện, tiêu chuẩn tham gia vào Sở
giao dịch

6.1. Cá nhân người môi giới, tự doanh
chứng khoán hoặc đại diện công ty chứng
khoán phải hội đủ các điều kiện hành nghề

kinh doanh chứng khoán:

Đối với cá nhân

* Có đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi
dân sự

* Đáp ứng các tiêu chuẩn về đạo đức, trình
độ chuyên môn

* Có đủ chứng chỉ chuyên môn về chứng
khoán do UBCKNN cấp

Đối
với
tổ
chức

* Là công ty cổ phần hoặc trách nhiệm hữu hạn,
doanh nghiệp nhà nước

* Các tổ chức tín dụng, công ty bảo hiểm hoặc các
tổng công ty muốn tham gia kinh doanh chứng khoán
phải thành lập công ty chứng khoán độc lập

* Có phương án hoạt động kinh doanh phù hợp với
mục tiêu phát triển kinh tế xã hội và phát triển ngành
chứng khoán

* Có đủ cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho việc

kinh doanh chứng khoán

* Có mức vốn pháp định theo từng loại hình kinh
doanh:

* Giám đốc, các nhân viên kinh doanh ( không kể kế
toán, văn thư, thủ quỹ ) của công ty phải có giấy phép
hành nghề kinh doanh chứng khoán do UBCKNN cấp

6.2. Chấp hành điều lệ của Sở giao dịch
chứng khoán:
* Số vốn tối thiểu của mỗi thành viên
* Thái độ hành vi hoạt động trên thị trường
chứng khoán
* Các biện pháp kỷ luật đối với thành viên
* Lệ phí đóng góp của thành viên: mua chỗ
ngồi và lệ phí hàng tháng
* Mức hoa hồng môi giới ấn định trước

BÀI 2: THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
PHI TẬP TRUNG (OTC)

Nội dung:

Khái niệm

Đặc điểm

Cơ sở xác định giá


Phương thức giao dịch
1. Khái niệm

Thị trường chứng khoán phi tập trung
(OTC: Over the Counter market) là một thị
trường không có trung tâm giao dịch mà
bao gồm các công ty môi giới thành viên
trong khắp cả nước.

Đây là thị trường thương lượng của các
công ty môi giới chứng khoán thực hiện
giao dịch qua hệ thống điện thoại và hệ
thống vi tính nối mạng giữa các thành viên.

Các hình thức tồn tại của thị trường
hiện nay:

Thị trường truyền thống: Chỉ có giao dịch
thỏa thuận, địa điểm không tập trung và
thông qua hệ thống điện thoại, fax của các
nhà tạo lập thị trường (môi giới)

Thị trường OTC hiện đại: Giao dịch sử
dụng hệ thống báo giá trung tâm thông qua
mạng điện tử diện rộng để hình thành thị
trường. (UPCOM ??)

2.
Đặc
điểm


Phi tập trung: Giao dịch thỏa thuận tại bất
kì địa điểm nào

Quy mô thị trường rất khó xác định

Thành viên là các công ty không phải của
TTCK tập trung

Để kinh doanh trên thị trường OTC phải
đáp ứng một số yêu cầu của UBCK

Có nhiều đối tượng tạo lập thị trường cho 1
loại chứng khoán

Chứng khoán giao dịch: Là các loại được
phép phát hành nhưng chưa đăng ký niêm
yết tại bất kì SGDCK nào

3. Cơ sở xác định giá

Giá đặt mua là giá cao nhất mà người tạo
thị trường trả

Giá đặt bán là giá thấp nhất mà người tạo
thị trường bán

Có 3 hình thức yết giá trên thị trường:

Yết giá chắc chắn:


Yết giá phụ thuộc:

Yết giá có chủ định:

4. Phương thức giao dịch

Có 2 phương thức giao dịch:

4.1. Phương thức giao dịch thỏa thuận

Nguyên tắc: Giao dịch thông qua các công ty
chứng khoán thành viên

Yêu cầu:

Phải có tài khoản giao dịch

Đảm bảo đầy đủ tỷ lệ ký quỹ trên tài khoản: đủ
số CK cần bán, đủ số tiền cần thực hiện giao
dịch

4.2. Phương thức báo giá trung tâm

Quy trình thực hiện:

Nhà đầu tư đặt lệnh (mua/bán)

Công ty Ck nhập lệnh


Lệnh hiển thị trên bảng giao dịch

Nhà đầu tư đặt lệnh đối ứng

Lệnh được khớp (theo quy tắc)

Hiển thị kết quả giao dịch

BÀI 3: CÔNG TY CHỨNG KHOÁN

Nội dung bài:

Khái niệm

Các mô hình hoạt động của công ty chứng
khoán

Nguyên tắc hoạt động

Các nghiệp vụ của công ty chứng khoán

1.
Khái
niệm

Cty chứng khoán là một tổ chức kinh
doanh CK, có tư cách pháp nhân, có vốn
riêng hoạt động theo chế độ hạch toán kinh
tế, hoạt động theo giấy phép của UBCK Nhà
nước cấp.


Hình thức: Công ty cổ phần, cty TNHH

Điều kiện thành lập: Tùy thuộc loại hình
đăng ký kinh doanh

Môi giới

Tự doanh
 ….

2.
Các
mô
hình
hoạt
động
của
Công
ty
chứng khoán

2.1. Công ty chuyên doanh chứng khoán

Hoạt động kinh doanh CK sẽ do các công
ty độc lập chuyên môn hóa trong lĩnh
vực CK đảm nhận

Chú ý: Các ngân hàng không được trực
tiếp tham gia kinh doanh CK

 Hình thức tồn tại:

Công ty hợp danh

Công ty cổ phần

Công ty TNHH

2.2. Công ty đa năng kinh doanh tiền tệ và
chứng khoán

các ngân hàng thương mại hoạt động với tư
cách là chủ thể kinh doanh chứng khoán, bảo
hiểm và kinh doanh tiền tệ.

Ưu điểm:

Đa dạng hóa, kết hợp được nhiều lĩnh vực kinh
doanh  Giảm bớt rủi ro

Ngân hàng tận dụng được thế mạnh tài chính để
kinh doanh chứng khoán

Nhược điểm:

Ngân hàng có xu hướng ưu tiên tín dụng

Biến động thị trường Ck ảnh hưởng tới hoạt động
kinh doanh tiền tệ  khủng hoảng


3. Nguyên tắc hoạt động

Nguyên tắc đạo đức

Đảm bảo lợi ích khách hàng

Trung thực và công bằng

Không giao dịch nội gián

…

Các nguyên tắc tài chính

Đảm bảo yêu cầu về vốn và cơ cấu vốn
 Không dùng tiền trong tài khoản khách
hàng

Tách bạch tài sản khách và công ty