Phân tích cơ sở lý thuyết và mô phỏng quy trình tháo lắp hệ thống trao đổi khí, hệ thống bôi trơn, hệ thống làm mát động cơ diesel, chương 13 doc

-
1
-
Chương 13:
Bơm dầu áp suất cao kiểu nhiều
p
i
ston
Kết cấu của bơm dầu áp suất cao kiểu nhiều piston được
thể hiện trên
h
ì
nh
3.9. Tại mặt cắt ngang bơm dầu áp suất cao kiểu nhiều piston
này có các thành
phần
cơ bản sau đây
:
Hình 3.9. Bơm dầu áp suất cao kiểu
nhi
ều
p
i
s
t
on
- Cấu tạo của bơm thể hiện trên hình 3.9, bao gồm các bộ
phận
sau
:
1. trục; 2. bánh vít; 3. trục đứng; 4. rãnh hút; 5. ống dầu ra; 6.

ống kiểm tra; 7.
ngăn
kéo; 8. piston; 9. cam định hình truyền
động cho ngăn kéo; 10. cam truyền động
cho
p
i
s
t
on
- Sơ đồ hoạt động của một nhánh
bơm
:
-
2
-
I- Nén dầu đến điểm bôi trơn; II-Hút dầu; III-
Nén d
ầu đến ống kiểm
t
ra.
1. piston; 2. ngăn kéo; 3. ống kiểm tra; 4. cung cấp
cao áp ; 5.
ống
hú
t
- Trên hình 3.9 là mặt cắt loại bơm dầu áp suất cao kiểu
nhiều piston,
đ
ị

nh
lượng bằng cách điều chỉnh hành trình có
ích của bơm. Bơm có 16 piston 8 và
16
ngăn kéo phân phối
s
ố 7. Các piston được truyền động bằng cam định hình số
10
còn cam số 9 thì truyền động cho các ngăn kéo số 7. Sau một
vòng quay của
động
-
3
-
cơ, mỗi piston thực hiện được hai hành trình kép, còn mỗi
ng
ăn kéo thì thực
h
i
ện
được một hành trình
kép.
- Có thể thay đổi hành trình của piston bằng vít điều
ch
ỉnh. Bơm được
t
ruyền
động bằng tay lắc liên kết với bánh
cóc. M
ỗi lần piston bơm, cung cấp tới điểm

bô
i
trơn một lượng
d
ầu khoảng (0,20,3)cm
2
với áp suất
(50

80)kG
/
cm
2
.
- Suất chi phí dầu bôi trơn cho xylanh ở động cơ tàu thủy
t
ốc độ chậm,
công
suất lớn, vào khoảng g
d
=
(0,5

1,5)g
/
M
l
.h.
e. Bơm trục
v

í
t
- Cấu tạo của bơm trục vít được thể hiện trên hình
3.10
- Nguyên lý làm
v
i
ệc
:
Bơm trục vít có thể xem như là sự biến thể của bơm bánh
răng.
Bơm trục vít thường được chế tạo thành ba cỡ: Loại áp suất
th
ấp; loại áp
suấ
t
trung bình; loại áp suất
cao.
Khi hai trục vít ăn khớp với nhau, rãnh ren của trục vít
này
ăn khớp với
t
hân
ren trên trục vít kia, có tác dụng như một
t
ấm chắn không cho chất lỏng trong
rãnh
ren quay theo trục mà
ch
ỉ chuyển động tịnh tiến từ khoang hút đến khoang đẩy.

Sau
mỗi vòng quay của trục vít, chất lỏng được dịch chuyển một
đoạn đúng bằng
bước
ren của mối ren ấy (xem các điểm a, a
’
,
a
’’
trên hình
3.10a).
-
4
-
Hình 3.10. Cấu tạo bơm 2 trục vít
(ren ch
ữ
nhậ
t
)
a. cấu tạo bơm
trục
v
ít
1. trục vít chủ động; 2. trục vít bị động; 3. cặp bánh
r
ăng truyền
động
;
4. thân bơm; A, B. các khoang

hút và
đẩy
b. nguyên lý đẩy
ch
ất
l
ỏng
- Ưu nhược
đ
i
ểm
+ Lưu lượng tương đối đều, đều hơn cả bơm bánh răng
nghiêng, c
ột áp
cao.
+ Hiệu suất tương đối cao ở vùng lưu lượng lớn
[
 =
(0,7
0,8) khi 
Q
=
(0,91
0,995)].
+ Kết cấu nhỏ gọn, chắc chắn, làm việc tin cậy, không
ồn.
+ Có thể làm việc với tốc độ quay lớn và áp suất
cao.
+ Mômen quán tính
nhỏ.

+ Có khả năng hút
khô.
+ Hiệu suất tương đối
t
hấp.
+ Bơm trục vít là không chạy ngược chiều được, còn bơm
bánh r
ăng có
khả
năng đổi
ch
i
ều.
3. Tháo, lắp bơm dầu bôi
trơn
-
5
-
- Trước khi tháo bơm dầu bôi trơn, cần làm sạch toàn bộ
cụm bơm, lần
l
ượ
t
tháo lưới lọc dầu, bánh răng truyền động
và nắp bơm. Dùng bút nỉ đánh dấu
các
bánh răng của bơm để
các răng này sẽ ăn khớp khít khi lắp đặt. Tháo bánh
răng
truyền động cùng với trục truyền động và trục trung gian

hoặc trục được
t
ruyền
-
6
-
động, tháo van giảm áp và rửa sạch các bộ phận trong nhiên
li
ệu hoặc dung
mô
i
sạch.
- Quy trình lắp bơm bôi trơn ngược lại với quy trình tháo.
Tuy nhiên, c
ần
chú
ý các vấn đề
sau
:
Phải làm sạch các bánh răng, tấm nắp, các trục, rãnh
then và các then
hoa.
nếu cần thay ống lót thì phải dùng dụng
c
ụ chuyên dùng. Đẩy ống lót cũ ra ngoài
và
lắp ống lót mới đến
chiều sâu được hướng dẫn trong sổ tay hướng
dẫn.
Kiểm tra khoảng hở giữa ống lót và trục đối với trục mới.

Sau khi làm
sạch
lưới lọc dầu, ta kiểm tra để phát hiện các mặt
l
ưới bị gãy hoặc bị lỏng trước khi
l
ắp
lại các lưới này vào bơm
dầu.
Làm sạch và đánh bóng lỗ van giảm áp và thanh đẩy, đo
chiều cao lò xo
van,
nếu chiều cao này không đạt yêu cầu thì
phải thay mới, không được phép kéo dãn
l
ò
xo cũ để dùng
l
ạ
i
.
Bôi trơn tất cã các bộ phận vào dầu động cơ và lắp chúng
ng
ược lại với
t
hứ
tự
t
háo.
Khi sử dụng bánh răng mới, ta phải kiểm tra độ chính xác

của bánh răng
vớ
i
thân bơm. Không được ép bánh răng truyền
động lên trục truyền động, cần
phả
i
nung nóng bánh răng đến
nhiệt độ theo hướng dẫn để lắp lên
t
rục.
4. Hao mòn, hư
hỏng
Bơm dầu bị mòn chủ yếu ở nắp bơm và bánh răng, làm
-
7
-
cho lượng dầu và
áp
lực của bơm bị giảm. Bơm dầu làm việc
y
ếu do các bánh răng bị mòn, khe hở
l
ắp
ghép lớn, răng bị sứt
mẻ, bong tách. Cánh gạt của bơm bị mòn, lò xo mất tính
đàn
hồi. Trục và thân bơm, phiến gạt bị
mòn.
5. Kiểm tra, sửa

chữa
Bơm bánh
răng
- Dùng phấn, dầu hoả để kiểm tra vỏ bị nứt
vỡ.
- Dùng thước kiểm tra khe hở giữa trục bơm và lỗ vỏ
bơm. Bánh răng
chủ
động và bị động có gai nhọn dùng đá dầu
để mài
bóng.
-
8
-
- Có thể dùng thước lá đo khe hở ăn khớp. Chốt
ngang bánh răng
t
ruyền
động nếu bị lỏng thì vặn lại. Vỏ bị
nứt thì hàn lại. Mặt lắp ghép bị vênh thì mài
l
ạ
i
.
- Các lỗ ren bị cháy thì ta rô lại hoặc doa lại rồi ép bạc
vào r
ồi cắt răng
mớ
i
theo kích thước danh

ngh
ĩ
a.
- Trục bơm mòn thì mạ crôm hoặc hàn
đắp.
- Lỗ vòng bi mòn doa rộng ra và ép
bạc.
- Kiểm tra khe hở giữa thân bơm và các răng bánh
răng bằng cách đặt
bánh
răng trong thân bơm và dùng cữ
chuẩn dễ đo sự mài mòn ở phía áp suất
t
hấp.Kh
i
khe hở
hướng kính vượt quá 0,1 mm cần phải thay thân bơm. Thân
bơm và nắp
phả
i
trơn láng, không có dấu hiệu mòn xước
hoặc các vết
đốm.
Nhìn chung bơm dầu thường dùng bơm bánh răng, do
b
ơm làm việc
vững
chắc, ít
hỏng.
Bơm phiến

trượt
- Nếu cánh gạt bị mòn thì đệm một miếng lót giữa lò
xo và cánh g
ạt để
cho
cánh gạt luôn tỳ vào thân
bơm.
- Thân bơm bị mòn, hàn đắp hoặc mạ
crôm.
- Lò xo của cánh gạt bị gẫy thì
t
hay.
Bơm trục
v
í
t
-
9
-
Mòn ở các ổ đỡ. Nếu mòn ổ đỡ ta dùng phương pháp
m
ạ Crôm hoặc hàn
đắp.