Củ dền giúp ngủ ngon và chữa được nhiều bệnh potx

Củ dền giúp ngủ ngon và chữa
được nhiều bệnh



Cây củ dền - Beta vulgaris L., thuộc họ rau muối - Chenopodiaceae.
Cây thảo có rễ phồng thành củ nạc, ngọt, màu đỏ thẫm. Thân đứng có vằn, ít
phân nhánh. Lá hình trứng, màu lục có mép lượn sóng. Hoa màu lục nhạt,
mọc thành bông khá dài.
Củ dền hay củ cải đường có nguồn gốc từ loài cây hoang dại vùng bờ biển
Địa Trung Hải và Đại Tây Dương, được trồng và tạo ra các chủng khác nhau: có
loại lấy củ, có loại làm thức ăn gia súc và có loại dùng lấy đường, chế rượu.
Chế biến làm thực phẩm: củ dền được sử dụng như các loại củ khác để xào
hoặc nấu canh. Có thể xào với thịt, nấu canh thịt hoặc hầm xương. Có người luộc
ăn chấm nước mắm, xì dầu.
Người ta đã biết trong củ dền có các vitamin A, B, C, PP, nhiều đường, các
chất khoáng K (chỉ thua men bia), Mg, P, Rb, Ca, Fe, Cu, Br, Zn, Mn, và các acid
amin: asparagin, betain, glutamin… Màu đỏ của củ dền là do chất betanidin.
Sử dụng làm thuốc: củ dền là loại rau bổ dưỡng và tạo năng lượng kích
thích ăn ngon miệng, giải nhiệt và lợi tiểu. Nó là thuốc tốt cho những người thiếu
ngủ, thiếu khoáng, cho người bệnh thần kinh, viêm dây thần kinh, bệnh lao và cả
bệnh ung thư. Rất có ích khi có dịch cúm. Không dùng cho người bị tiểu đường.
Củ dền thường dùng nấu chín ăn, nhưng nên nạo một ít ra ăn sống cùng các
loại rau khác. Nếu có thể, hàng ngày dùng một ly nước dịch nguyên chất hay hỗn
hợp với các chất bổ khác thì rất tốt.
Người ta có thể dùng củ dền xắt nhỏ phơi khô cho đều và nghiền ra thành
bột, cất dành trong hộp gỗ để dùng cho những người già.
Củ dền có vị ngọt, hơi đắng, tính hàn, có tác dụng thông lâm, khai vị, mạnh
tỳ, hạ khí, bổ nội tạng, làm mát máu vừa làm thông huyết mạch, khỏi đau đầu và
sườn hông căng tức.

Trong Lĩnh nam bản thảo, Hải Thượng Lãn Ông ghi: “Quân đạt cũng tên là
Quân đạt Đắng lạnh, ngọt lành, tính thông hoạt, Chữa thời khí, nhiệt độc, đầu
phong, Khai vị, lên da non, khỏi khát”.
Để chữa bệnh ôn nhiệt sốt cao, giã củ dền vắt lấy nước cốt uống, giúp giải
khát, hạ nhiệt. Mùa hè, luộc củ dền ăn thì giải nhiệt. Để chữa kiết lỵ và đại tiện ra
máu, giã củ dền vắt lấy nước cốt uống. Cũng có thể dùng lá tươi giã ra vắt nước
uống.
TS. VÕ VĂN CHI, nguyên giảng viên Đại học y dược TP.HCM