OCT - Phương pháp mới trong chẩn đoán bệnh mắt pdf

OCT - Phương pháp mới trong
chẩn đoán bệnh mắt


Ngày nay, cùng với sự phát triển của các kỹ thuật chẩn đoán trong
nhãn khoa, nhiều thiết bị mới đã được ứng dụng trong việc chẩn đoán các
bệnh nhãn khoa nói chung và các bệnh lý võng mạc vùng hoàng điểm, gai thị
nói riêng. Trong đó chụp cắt lớp võng mạc OCT (optical coherence
tomography) là một phương pháp mới được ứng dụng không chỉ để chẩn
đoán các bệnh võng mạc, gai thị như các phương pháp trước đây mà còn cho
phép đánh giá sự tiến triển của các tổn thương trong quá trình theo dõi, điều
trị, nó đã được sử dụng rộng rãi ở các nước phát triển. OCT đã được ứng
dụng ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
OCT là gì?
OCT thực hiện những lát cắt qua mô sinh học và tạo ra những hình ảnh có
độ phân giải cao đến 10 mm (trong khi đó siêu âm chỉ có độ phân giải 100 - 150
mm), do vậy nó cho ra những hình ảnh của gai thị võng mạc giống như kết quả
sinh thiết, cho phép đánh giá các lớp võng mạc, gai thị, sự thay đổi rất nhỏ trong
các lớp cấu trúc võng mạc, gai thị mà các phương pháp khác trước đây không thể
thực hiện được. Do vậy, nó cho phép chẩn đoán sớm các bệnh lý mà bằng khám
lâm sàng hoặc một số phương pháp khác không chẩn đoán được, hay chẩn đoán
không rõ ràng.
OCT không chỉ có giá trị định tính (có giá trị chẩn đoán xác định) mà còn
định lượng, đánh giá mức độ tổn hại của các mô, do vậy nó có giá trị theo dõi sự
tiến triển của bệnh trong quá trình theo dõi, điều trị vì trong cấu trúc phần mềm
của máy cho phép lưu trữ các dữ liệu của các lần khám trước đó và có chương
trình so sánh kết quả giữa các lần khám.
OCT là phương pháp sử dụng nguyên lý ánh sáng, trong quá trình khám
không tiếp xúc trực tiếp với mắt, do đó không gây ra tai biến, biến chứng, khó chịu
cho bệnh nhân. OCT kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác như siêu âm,
chụp mạch huỳnh quang cho các bác sĩ hình ảnh đầy đủ về võng mạc và gai thị.

Ứng dụng của OCT
Ứng dụng trong chẩn đoán và theo dõi các bệnh võng mạc hoàng điểm
+ Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch: thấy được dịch tích tụ giữa lớp
thần kinh cảm thụ và lớp biểu mô sắc tố của võng mạc, đo được kích thước của
khối dịch. Ngoài ra còn có thể xác định vị trí của điểm dò qua vị trí tổn hại hoặc
bong lớp biểu mô sắc tố.
+ Bệnh lỗ hoàng điểm: xác định có lỗ hoàng điểm, đo được kích thước của
nó, có thể thấy được co kéo dịch kính võng mạc gây ra lỗ hoàng điểm và chiều dày
võng mạc vùng xung quanh.
+ Phù hoàng điểm: đặc biệt là phù hoàng điểm dạng nang. Cho phép đánh
giá mức độ phù hoàng điểm qua chiều dày của vùng hoàng điểm phù.
+ Màng trước võng mạc co kéo dịch kính võng mạc.
+ Phù võng mạc trong các bệnh khác nhau như: tắc tĩnh mạch trung tâm
võng mạc, bệnh võng mạc đái tháo đường
+ Ngoài ra còn ứng dụng trong nhiều bệnh khác như: bệnh thoái hóa hoàng
điểm tuổi già, tân mạch võng mạc, tân mạch dưới võng mạc
Ứng dụng trong chẩn đoán và theo dõi các bệnh gai thị, đặc biệt là đánh
giá mức độ tổn hại gai thị trong bệnh lý glaucome
Nhiều nghiên cứu cho thấy tổn hại sớm nhất trong bệnh glaucome là tổn hại
lớp sợi thần kinh quanh gai thị, nó còn xuất hiện sớm hơn so với sự tổn hại thị
trường. Do vậy, sử dụng OCT để đánh giá chiều dày lớp sợi thần kinh quanh gai
thị trong bệnh glaucome rất có giá trị trong việc chẩn đoán sớm bệnh glaucoma.
Như đã đề cập ở phần trên, OCT còn cho phép lưu giữ và so sánh kết quả
giữa các lần thăm khám, do vậy rất dễ dàng giúp cho bác sĩ theo dõi sự tiến triển
của bệnh trong quá trình điều trị.
Ngoài ra OCT còn đánh giá mức độ teo lõm gai thị, tỷ lệ C/D theo đường
kính dọc, ngang, theo diện tích, đánh giá viền thần kinh gai thị OCT còn được sử
dụng trong các bệnh lý gai thị khác như phù gai thị, teo gai
Tuy nhiên, do OCT sử dụng nguyên lý ánh sáng nên có một số hạn chế
nhất định, không thực hiện được trong những trường hợp sau:

- Đồng tử co nhỏ dưới 3 mm.
- Đục môi trường trong suốt của mắt như: sẹo giác mạc, thủy dịch vẩn đục,
đục thủy tinh thể, đục dịch kính, xuất huyết dịch kính
- Trẻ em hoặc bệnh nhân quá già yếu không phối hợp trong quá trình thăm
khám.
- Bệnh nhân không định thị được do thị lực kém.
Chụp cắt lớp võng mạc (OCT) là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh mới
được ứng dụng trong việc chẩn đoán bệnh mắt, giúp ích rất nhiều cho các bác sĩ
trong việc chẩn đoán, đặc biệt là chẩn đoán sớm bệnh lý võng mạc, gai thị một
cách chính xác. Không chỉ vậy, nó còn có giá trị trong việc theo dõi sự tiến triển
của bệnh trong quá trình điều trị. Với nguyên lý sử dụng ánh sáng và là phương
pháp không tiếp xúc khi thăm khám, nó không gây ra các tai biến, biến chứng
trong quá trình thăm khám. Với những ưu điểm như vậy, OCT là một bước tiến
mới trong quá trình chẩn đoán các bệnh võng mạc, gai thị.