bài giảng lão hạc

Tiết 13-14
Văn bản:
Lão Hạc
(Nam Cao)
Tiết 13-14
LÃO HẠC
(Nam Cao)
I.Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả Lão Hạc (1917- 1951)
- Tên thật: Trần Hữu Tri
- Quê: Hà Nam
- Là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về
người nông dân nghèo đói bị vùi dập
và người trí thức nghèo sống mòn mỏi,
bế tắc trong xã hội cũ.
Tiết 13-14
(Nam Cao)
Truyện ngắn
1941 1942 1943 1944
Truyện dài
1944
2. Tác phẩm
Truyện ngắnTruyện ngắnTruyện ngắnTruyện ngắnTruyện ngắn
1941 1942 19431941 1942 194419431941 1942
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944

Trăng sáng
Lão
Hạc
Trăng sángTrăng sáng
Trăng sáng
Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Tác phẩm
Lão Hạc là một tác phẩm tiêu biểu của
nhà văn Nam Cao được đăng báo lần đầu
năm 1943.
2. Tác phẩm
* Hướng dẫn cách đọc
Nhân vật lão Hạc: đọc
giọng dằn vặt, đau đớn, ân
hận
Nhân vật ông giáo: đọc giọng
buồn, chậm, cảm thông
Tiết 13-14
(Nam Cao)
* Tóm tắt tác phẩm
- Lão Hạc là người cô đơn, vợ mất, con bỏ đi đồn điền cao su, lão
nuôi, yêu quý con Vàng, kỷ niệm của con trai lão.
- Đói kém, bị ốm, phải tiêu vào tiền dành dụm cho con → LH phải
bán con Vàng
- Nhờ ông giáo trông hộ vườn, giữ tiền ma chay cho mình → tự tử
bằng bả chó.
* Bố cục đoạn trích
-
Đoạn 1: “Hôm sau…cũng xong” Lão

Hạc kể chuyện bán chó và nhờ ông giáo
hai việc…ông giáo an ủi lão Hạc
- Đoạn 2: “Luôn mấy hôm…đáng buồn”
 cuộc sống của LH sau đó, thái độ của
Binh Tư và ông giáo
- Đoạn 3: “Không! Cuộc đời…một sào”
Cái chết của LH
3 đoạn
Tiết 13-14
(Nam Cao)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật lão Hạc
a. Tâm trạng của lão Hạc xung quanh việc bán “cậu Vàng”
* Tình cảm của lão Hạc đối với “cậu Vàng”:
lão Hạc có tình cảm
như thế nào với con
chó Vàng? Tìm những
chi tiết cho thấy rõ
điều đó?
+ Gọi con chó là cậu Vàng như một bà hiếm hoi gọi con cái
+ Bắt rận, đem ra ao tắm
+ Cho ăn cơm….cái bát như một nhà giàu
+ Nhắm vài miếng lại gắp cho nó một miếng
+ Chửi yêu, nói với nó như nói một đứa cháu “À không, ông
không giết… ông nuôi”
Tình yêu tha thiết với loài vật.
Em hãy tìm ra những
chi tiết miêu tả bộ
dạng, cử chỉ của lão
Hạc lúc kể với ông

giáo chuyện bán chó?
* Sau khi bán “cậu Vàng”
+ Lão cố làm ra vui vẻ, cười như mếu
+ Đôi mắt lão ầng ậng nước
+ Mặt … co rúm, vết nhăn xô lại, ép …nước
mắt
+ Cái đầu ….ngoẹo, miệng móm mém…mếu
+ Lão hu hu khóc
- Từ tượng hình, từ tượng thanh

Tâm trạng đau khổ tột cùng
- “Thì ra tôi già…lừa một con chó”
→ Thái độ chua chát, ngậm ngùi, mặc cảm là
kẻ có tội
LH là người sống tình nghĩa thủy chung, yêu
thương loài vật; người cha có tình yêu thương
con sâu sắc.
Tiết 13-14
(Nam Cao)
b. Việc làm của lão Hạc trước khi chết
Trước khi
chết lão Hạc
đã cậy nhờ
ông giáo
những điều
gì?
- Nhờ ông giáo:
+ giữ hộ ba sào vườn cho con trai
+ gửi 30 đồng để lo hộ đám tang cho
mình

- Duy trì cuộc sống: ăn khoai, củ
chuối, sung luộc, rau má, củ ráy, bữa
trai bữa ốc.
- Từ chối mọi sự giúp đỡ gần như là
hách dịch
Coi trọng bổn phận làm cha, coi trọng danh
giá làm người.
Em hãy cho biết nguyên nhân cái
chết của lão Hạc? Ý nghĩa của cái
chết ấy?
0
123456789
10
20
30
40
5060
70
80
90
Tiết 13-14
(Nam Cao)
c. Cái chết của lão Hạc
* Nguyên nhân:
+ Tình cảnh đói khổ túng quẫn (đó cũng là số phận cơ cực đáng thương
của những người dân nghèo trước CMT8)
+ Muốn bảo toàn căn nhà, mảnh vườn cho con; không muốn gây phiền
hà cho hàng xóm láng giềng.
“…lão Hạc…vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long
sòng sọc. lão tru tréo, bọt mép sùi ra…giật mạnh…lão vật vã đến hai

giờ đồng hồ rồi mới chết”.
→ cái chết dữ dội, bi thảm
Bộc lộ rõ số phận, nhân phẩm của người nông dân
nghèo trước CMT8: nghèo khổ, bế tắc, cùng đường,
giàu tình thương và lòng tự trọng. Qua đó, tố cáo
mạnh mẽ sự tàn ác bất nhân của chế độ phong kiến.
Tiết 13-14
(Nam Cao)
2. Nhân vật ông Giáo
* Tình cảm đối với lão Hạc
- “Tôi muốn ôm choàng lấy
lão mà khóc”
- “Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh
thoảng giúp ngấm ngầm lão”
- Giữ hộ lão Hạc mảnh vườn
và ba mươi đồng bạc
-Đồng cảm, xót
thương cho hoàn cảnh
LH.
- Luôn tìm cách giúp
đỡ, an ủi và tỏ lòng
quý trọng nhân cách
LH.
Em thấy thái độ,
tình cảm của
nhân vật “tôi”
đối với lão Hạc
như thế nào?
- “ Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”.
-

“ Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng
buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác”
Tại sao ông giáo lại có những suy nghĩ trái ngược như thế?
Em hiểu những ý nghĩ đó của ông giáo như thế nào?
0
123456789
10
20
30
40
5060
70
80
90
* Suy nghĩ của ông Giáo về cuộc đời
- Khi nói chuyện với Binh Tư
“Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn”
+ Buồn vì: đói nghèo có thể đổi trắng thay đen, biến người lương thiện
như LH trở thành kẻ trộm cắp như Binh Tư
+ Buồn vì: một con người như LH đành phải biến chất vì không còn tìm
đâu ra miếng ăn tối thiểu hàng ngày
- Khi chứng kiến lão Hạc chết
“Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn”
+ Vì không có gì hủy hoại được nhân phẩm của người lương thiện như
LH để ta có quyền hy vọng và tin tưởng ở con người.
“Hay vẫn đáng buồn theo một nghĩa khác”
+ Vì người tốt như LH mà hoàn toàn vô vọng, phải tìm đến cái chết như
một sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ
- Khi nói chuyện với vợ:
Tiết 13-14

(Nam Cao)
“ Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà
hiểu họ…không bao giờ ta thương”
+ Đây là lời triết lý lẫn cảm xúc trữ tình xót xa.
+ Khẳng định 1 thái độ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân
đạo : Cần phải quan sát, suy nghĩ, nhìn nhận con người sống quanh
mình bằng lòng đồng cảm, bằng đôi mắt của tình thương.
+ Nêu một phương pháp đúng đắn, sâu sắc khi đánh giá con người:
phải biết đặt mình vào cảnh ngộ cụ thể của người khác thì mới hiểu
và cảm thông đúng.
Ông giáo là người hiểu đời, hiểu người, chan chứa tình
yêu thương và lòng nhân ái sâu sắc. Người trọng nhân
cách không mất niềm tin vào những điều tốt đẹp của con
người.
Tiết 13-14
(Nam Cao)
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật 2. Nội dung
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất,
người kể là nhân vật hiểu,
chứng kiến toàn bộ câu chuyện
và cảm thông với LH.
- Nghệ thuật phân tích tâm lí
già dặn, kể chuyện chân thực,
màu sắc trữ tình đan xen triết
lí sâu sắc.
- Xây dựng được nhân vật
có tính cá thể hóa cao
- Tác phẩm phản ánh hiện thực số
phận người nông dân trước CMT8

qua tình cảnh của LH: nghèo túng,
không có lối thoát, phải chọn cái
chết để bảo toàn tài sản cho con
và không phiền hà hàng xóm.
- Cảm thông, trân trọng, ngợi ca
vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông
dân trong cảnh khốn cùng vẫn
giàu lòng tự trọng.
Tiết 13-14
(Nam Cao)
Luyện tập
1. Trong tác phẩm “Lão Hạc”, đâu là chi tiết nghệ
thuật quan trọng nhất:
a. Chi tiết lão Hạc bán chó
b. Chi tiết lão Hạc xin bả chó
c. Chi tiết lão Hạc tự tử bằng bả chó
d. Tất cả đáp án trên đều đúng
b
2. Điều gì lớn nhất ở người nông dân đã khiến NC bày tỏ
thái độ trân trọng sâu sắc, qua nhân vật lão Hạc?
a. Tình cảnh khốn cùng của họ
b. Lòng yêu thương đối với con cái và với cả con vật nuôi.
c. Ý thức tự trọng và nhân cách cao đẹp
c
3. Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc viết về đề tài:
a. Người nông dân nghèo bị áp bức
b. Người trí thức nghèo sống mòn mỏi trong xã hội cũ.
c. Cả hai đề tài trên.
c