trào lưu tư tưởng

1. Trào lưu triết học Khai sáng thế kỉ XVIII :
Dưới chế độ quân chủ chuyên chế, ở nhiều nước
Châu Âu đã xuất hiện một trào lưu tư tưởng
mới đòi quyền tự do, công kích triều đình
phong kiến và những nhà vua độc đoán, phê
phán sự tha hóa của giáo hội Thiên chúa, đưa
ra các dự kiến về thể chế xã hội tương lai. Và
trào lưu tư tưởng đó là trào lưu triết học khai
sáng.
Trong trào lưu nổi bật nhất là các nhà tư tưởng
và khoa học Pháp, được gọi là các nhà Khai
sáng.
Các nhà triết học đó là:

Môngtexkiơ (Charles Louis Montesquieu
1689 – 1755) là một nhà luật học, hoạt
động trong lĩnh vực tư pháp rất nổi tiếng.
Tác phẩm: những
bức thư Ba Tư,
Khảo sát về sự lớn
mạnh và suy tàn
của La Mã, tinh
thần pháp luật…

-Vônte (Francois Marie Arouet 1694 -1778)
là một bậc thiên tài với khả năng hiểu biết
toàn diện và đã thành công trên các lĩnh
vực nghiên cứu triết học, văn học, sử học
và cả vật lí học.

-Tư tưởng và những công trình
nghiên cứu của ông có ảnh
hưởng lớn đến tinh thần của
cách mạng đang âm ỉ ở Châu
Âu và đóng góp phần quan
trọng vào kho tàng vào văn
minh nhân loại, nên thế kỉ XVIII
được mệnh danh là thế kỉ
Vônte.

Rutxô (Jean Jacques Rousseau 1712 –
1778)
Tác phẩm: Luận về
nguồn gốc của sự bất
bình đẳng xã hội,
Emilơ, Khế ước xã
hội…
Tư tưởng của Rutxô có
ảnh hưởng mạnh mẽ
đối với cách mạng
Pháp cuối thế kỉ
XVIII.

Nhiều nhà khoa học cấp tiến thời đó tập hợp
trong nhóm Bách Khoa toàn thư (Encyclopédie)
do nhà triết học Điđơrô (Denis Diderot 1713 –
1784) và nhà toán học Đalămbe (Jean Le Rond
d’Alembert 1717 – 1783) tổ chức. Vônte,
Moongtexkiơ, Rutxô cũng tham gia biên soạn
bộ sách này.

Nội dung của bộ
Bách Khoa toàn
thư là giải thích các
hiện thượng tự
nhiên và xã hội
dưới ánh sáng của
quan điểm duy vật
và những thành
tựu triết học , kinh
tế học, khoa học tự
nhiên mới đạt
được.

Một trào lưu tư tưởng mới do Mêliê (Jean Meslier
1664 -1729), Mabli (1709 – 1785), Môrenly
(Morenlly) thiết lập chế độ sở hữu chung.
Trào lưu này có thể coi là những yếu tố manh
nha của chủ nghĩa cộng sản sơ khai.

Các nhà kinh tế học cũng đưa ra lí thuyết mới,
chỉ trích các chính sách hạn chế của nhà nước,
chủ trương tự do kinh doanh. Đại diện là Kexnây
(Quesnay) và Guôcnây (Gounay).
Kexnây


Adam Xmit (Adam Smith 1723 – 1790) nối
tiếp tư tưởng trên. Tác phẩm Nguồn tài
nguyên quốc gia đã đưa ra lí thuyết về giá

trị.

Đêvit Ricacđô (David Ricardo 1772 – 1823) phát
triển học thuyết của A.Xmit,cho rằng lợi ích của
các giai cấp trong xã hội tư sản là đối lập nhau
nhưng ông coi đó là quy luật tự nhiên. Những lí
luận trên cơ sở cho học thuyết kinh tế chính trị
tư sản ra đời và phát triển vào thế kỉ XVIII –
XIX.

Sự xuất hiện của các xu hướng triết học
Khai sáng và những học thuyết kinh tế nói
trên là bước phát triển quan trọng của
những trào lưu tư tưởng mới và có ý
nghĩa trọng đại đối với sự chuyển biến
cách mạng tiếp sau, đặc biệt là cách
mạng Pháp năm 1789.

2.Trào lưu lãng mạn và hiện thực phê phán:
2.1.Trào lưu lãng mạn:
Chủ nghĩa lãng mạn ở các nước phương Tây ra
đời dưới ảnh hưởng của cách mạng Pháp.
Chủ nghĩa lãng mạn là tiếng nói của thời đại mới.
Nó chia thành hai khuynh hướng: lãng mạn tiêu
cực, bảo thủ và lãng mạn tích cực, tiến bộ. Hai
khuynh hướng khác nhau trong chủ nghĩa lãng
mạn là do những phản ứng khác nhau của các
giai cấp, các tầng lớp nhân dân đối với kết quả
của cách mạng tư sản.
Các nhà văn lãng mạn:

Các nhà văn Pháp:
Chataubriand với những tác phẩm:
René, Atala, Những kẻ tử vì đạo

Lamartine với tác phẩm Le Lac,
Những trầm tư đầu tiên.

Victor Hugo được xem là nhà văn lãng mạn tiến bộ
vĩ đại. Các tác phẩm của ông nhuốm đầy tinh thần
nhân đạo chủ nghĩa, phục vụ cuộc đấu tranh của
nhân dân, cho công lý, hòa bình, cho những người
khốn khổ. Ông nổi tiếng với các tập tiểu thuyết:
Những người khốn khổ, Nhà thờ đức bà Paris,
Năm 93, Cromwell, Trừng phạt

Các nhà văn Đức:
Wilhem Schelgel và Fridrich Schelgel được xem là
những người mở đường cho văn học lãng mạn Ðức.
Ngoài ra còn có thể kể Goeth, Heiner

Các nhà văn Anh:
-Wordsworth, Coleridge, Keats Byron với những
tác phẩm ca ngợi những cuộc đấu tranh của công
nhân và các phong trào giải phóng dân tộc.
-Ngoài ra còn có Shelley, một nhà thơ tiến bộ với
những tác phẩm như: Thư gởi gió Tây, Prométée
giải phóng, Gửi con chim sơn ca, Hélax

2.2. Văn học hiện thực phê phán thế kỉ XIX:

Chủ nghĩa hiện thực phê phán ở Tây Âu hình thành vào
những năm 20 của thế kỷ XIX và phát triển rực rỡ từ
những năm 30 đến những năm 60. Nó ra đời và phát
triển trong thời kỳ mà mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản
và giai cấp tư sản trở nên quyết liệt.
Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản làm cho số phận
của công nhân và quần chúng nhân dân ngày càng
khốn khổ. Các nhà văn, nhà tư tưởng sống trong thời
kỳ này, đã lấy chất liệu từ thực tế của cuộc sống để
vạch ra những xấu xa của xã hội tư bản, phê phán và
lên án mối quan hệ tư bản chủ nghĩa trong xã hội tư
bản chủ nghĩa.

Các nhà văn hiện thực phê phán tiêu biểu:

Pháp: văn học hiện thực Pháp thế kỷ XIX phát
triển rực rỡ, nhất là những năm 30, 40 của thế
kỷ XIX. Những đại biểu ưu tú của dòng văn học
này là Standhal với tác phẩm Ðỏ và Ðen;
Mérimée với Colomba, Carmen; Balzac với bộ
Tấn trò đời; Flaubert với Bà Bovary.


Anh: Dickens là nhà văn hiện thực phê phán lớn của
Anh thế kỷ XIX, ông đã miêu tả một cách tài tình xã
hội Anh nửa đầu thế kỷ XIX. Các tác phẩm lớn của
ông là: Ngôi nhà lạnh lẽo, Thời buổi khó khăn, Cô bé
Doris, David Copperfield
-
Ngoài ra còn có Thackeray với Hội chợ phù hoa;

Những người Virginie, Denis Duval


Nga: Puskin, Gogol, Lep Tônxtoi, Doxtoiepxki
là những nhà văn hiện thực lớn của Nga thế kỷ
XIX, sống trong thời kỳ sôi động cách mạng ở
Nga, đã có những đóng góp lớn đối với nền
văn học Nga.