LỊCH SỬ PITAGO

Pytago (570 - 500 TCN)
Pytago - nhà toán học và triết học Hi Lạp cổ đại.
Pytago sinh ra ở Xamôt, một hòn đảo lớn nằm ở ngoài
khơi biển Êgiê, cách bờ biển Tiểu Á không xa. Hồi trẻ, ông
đi Ai Cập Babilon và ở lại các nước đó 12 năm trời để học
tập toán và thiên văn học. Khi trở về nước, thấy sống
không phù hợp với phe dân chủ đang nắm chính quyền,
ông di cư sang thành phố Crôtôn (Nam Italia), rồi sang
đảo Xixilia. Ở đây, ông đã chiêu tập học sinh và tổ chức ra
trường phái Pytago. Trường phái này đã đóng góp nhiều
cho sự phát triển của toán học và thiên văn học.
Pytago được mệnh danh là "người thầy của các con số".
"Con số" của Pytago chính là toán học ngày nay. Ông
không để lại một công trình viết nào. Ngoài định lý về
đường huyền mang tên ông (thực ra định lý này đã được
người Babilon khám phá ra trước ông một nghìn năm),
người ta đã gán cho ông phát minh những định lý về tổng
số các góc của tam giác, về hình đa giác đều, mở đầu việc
tính những tỉ lệ Pytago còn có những nhận thức đúng đắn về
mặt thiên văn học như cho Trái Đất hình tròn và chuyển động theo một quỹ đạo nhất định
(học thuyết của ông về sau được nhà thiên văn học BaLan Côpecnich tiếp thu và phát
triển).
Về mặt khoa học học, Pytago và học trò của ông đạt được
nhiều thành tựu, nhưng về mặt tư tưởng chính trị của ông
lại là phản động. Pytago coi những con số là nguyên tố và
nguồn gốc của mọi vật và nâng toán học thành một tín
ngưỡng. Chẳng hạn ông cho một số chữ số mang lại thành
công, mang lại điều tốt lành, một số chữ số khác lại mang
lại tai nạn, rủi ro. Pytago và các học trò của ông coi tinh
thần cũng là con số. Nó bất tử và được truyền từ người
này sang người khác. Việc đề cao vai trò của con số, tuyệt

đối hóa nó như cơ sở của thế giới và của sự vận động,
tách rời con số khỏi thực tế vật chất đã đưa trường phái
Pytago đến chủ nghĩa duy tâm, phục vụ cho tôn giáo