Đau gót chân và thuốc dùng pptx

Đau gót chân và thuốc dùng

Đau gót chân là chứng đau tại vùng gót gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau.
Tùy vào vị trí đau có thể chia đau gót chân thành hai nhóm chính: đau vùng dưới
gót và đau phía sau gót. Đau bên dưới gót chân thường gặp nhất do các nguyên
nhân: viêm cân gan chân, gai xương gót, hội chứng đường hầm cổ chân, chấn
thương vùng gan chân do đi lại
Các nguyên nhân hay gặp nhất của đau vùng sau gót chân bao gồm viêm gân gót (viêm
gân Achille) và viêm bao hoạt dịch gân gót. Viêm cân gan chân là nguyên nhân hay gặp
nhất của đau mặt dưới gan chân. Cân gan chân là dải cân chạy từ mặt dưới các ngón chân
đến tận cùng phía dưới của gót chân. Khi hoạt động các động tác dồn lực nhiều lên gan
chân như chạy nhảy, leo trèo, thậm chí đứng nhiều sẽ tác động lên cân gan chân, ban đầu
gây kích thích cơ học, về lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng viêm. Ở những người có bề mặt
gan chân bất thường, ví dụ quá phẳng hoặc quá lõm, hoặc béo phì, làm nghề thường phải
đi bộ nhiều hay đứng lâu là những yếu tố thuận lợi gây ra chứng đau gan chân. Triệu
chứng hay gặp là đau ở vùng mặt dưới gót chân, đau tăng lên khi thay đổi động tác từ
nằm hay ngồi lâu sang động tác đứng, đặc biệt đau nhiều vào buổi sáng khi mới ngủ dậy
bước chân xuống giường, sau khi đi lại vận động một lúc thì triệu chứng đau sẽ giảm dần
đi. Khi dùng lực đầu ngón tay ấn lên mặt dưới gót chân bệnh nhân rất đau. Siêu âm phát
hiện bất thường như dày cân gan chân, giảm âm. Chụp phim Xquang xương gót có thể
bình thường, hoặc thấy hình ảnh gai xương gót hay bất thường bề mặt xương tạo nên
hình ảnh gan chân phẳng hay quá lõm. Chụp Xquang cũng loại trừ một số nguyên nhân
gây đau gót chân khác như gãy xương, viêm xương, u xương hay nang xương vùng bàn,
gót chân.

Đau gót chân như giẫm phải đinh.
Điều trị bao gồm các biện pháp nội khoa như nghỉ ngơi, nẹp bất động bàn chân ở tư thế
trung gian vào buổi tối, chườm túi đá vào vùng gót chân, tránh đi chân đất, tập các bài tập
duỗi cơ cẳng chân như kéo các ngón chân về phía mặt trước cẳng chân nhiều lần vào buổi
sáng; đi giày dép có lót đế mềm, hoặc giày dép chỉnh hình khi có bất thường xương bàn
chân; dùng thuốc chống viêm giảm đau không steroid như aspirin, diclofenac, meloxicam

hoặc tiêm corticoid tại chỗ (cần thận trọng, có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa cơ xương
khớp). Điều trị ngoại khoa bao gồm các biện pháp chỉnh sửa dị tật bàn chân hay cắt bỏ
gai xương gót (ít khi có chỉ định).
Gai xương gót: là hậu quả của tình trạng viêm cân gan chân kéo dài dẫn đến mọc xương
tân tạo tại vùng gót chân. Gai xương gót thường không phải là nguyên nhân trực tiếp gây
đau ở gót chân vì nhiều người đau gót mà không có gai xương, ngược lại nhiều người
hiện tại có gai xương mà lại không đau gót. Chính vì vậy điều trị gai xương gót cũng
tương tự như điều trị viêm cân gan chân và hiếm khi cần phải mổ cắt bỏ gai.
Hội chứng đường hầm cổ chân: do chèn ép dây thần kinh chày sau dẫn đến đau hay rối
loạn cảm giác như tê rát, tê cóng, căng chặt vùng bàn chân hay gót chân, có thể nhầm với
viêm cân gan chân. Nguyên nhân chèn ép có thể do gãy xương sau chấn thương, hạch,
khối u lành hay ác tính Chẩn đoán xác định bằng Tinel'test và đo điện cơ để phát hiện
các bất thường thần kinh chày sau. Các biện pháp khác tìm nguyên nhân như chụp
Xquang, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính hay cộng hưởng từ vùng cổ chân. Điều trị tùy theo
nguyên nhân có thể bao gồm thuốc chống viêm giảm đau không steroid, tiêm corticoid tại
chỗ hay các biện pháp phẫu thuật giải phóng
chèn ép.
Một trong những nguyên nhân khác gây đau gót
chân là do chấn thương trực tiếp tại vùng gan
chân do đi trên nền cứng không bằng phẳng,
giẫm phải sỏi đá làm tổn thương trực tiếp lên
mô mỡ đệm ở gan chân. Thường chỉ cần nghỉ
ngơi vài ngày là hết, thuốc giảm đau thông
thường hay chống viêm giảm đau cũng có tác
dụng tốt. Đau vùng mặt sau gót chân hay gặp nhất là viêm gân gót hoặc viêm bao hoạt
dịch gân gót. Viêm gân gót hay gặp ở những vận động viên các môn như điền kinh, bóng
đá, bóng chuyền, bóng rổ, tennis hay vận động với cường độ cao hoặc gặp ở lứa tuổi
trung niên, đặc biệt những người trước kia là vận động viên. Khi đó gân gót bị kéo căng
quá mức do vận động quá tải, cộng với những chấn thương lặp đi lặp lại mà không được
xử trí đúng cách làm gân gót mất tính mềm dẻo, trở nên thoái hóa, có những tổn thương

rách nhỏ do đó dễ bị viêm, thậm chí đứt gân. Những yếu tố thuận lợi khác dễ gây viêm
gân gót như thay đổi giày đi, thay đổi chế độ luyện tập, ví dụ tăng lượng vận động. Triệu
chứng: đau dọc vùng gân gót hoặc tại điểm bám của gân vào xương gót. Sưng đau vùng
gót chân, gân gót sưng rõ, có thể nóng đỏ, sờ thấy nổi cục, ấn vào đau, làm động tác gấp
duỗi bàn chân có lực cản thì đau tăng. Chụp Xquang gân gót thường bình thường, cũng
có thể thấy canxi hóa tại điểm bám của gân vào xương gót. Siêu âm có thể thấy gân gót
to, giảm âm hơn bên lành, có thể kèm viêm bao gân gót. Chụp cộng hưởng từ thấy những
rách nhỏ trong gân. Về điều trị: ngưng những hoạt động gây đau, chườm đá tại chỗ, tập
bài kéo giãn cơ bắp chân và mắt cá, đi giày dép có tác dụng nâng gót ở cả hai chân và có
phần cứng bảo vệ gót chân, vật lý trị liệu như nhiệt nóng bằng parafin, túi chườm, hồng
ngoại, sóng ngắn.
ThS. Bùi Hải Bình


Đau gót chân.