Tiet 6 - Lực ma sát

Hoµng §×nh TuÊn - Trêng THCS Tµ Long - §akr«ng - Qu¶ng TrÞ VL8
BÀI 6: LỰC MA SÁT
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Nhận biết được một loại lực cơ học nữa đó là lực ma sát. Bước đầu
phân tích được sự xuất hiện của các loại ma sát trượt, ma sát lăn, ma sát nghỉ và đặc
điểm của mỗi loại này.
2. Kĩ năng : Làm được TN để phát hiện ra lực ma sát nghỉ.
Kể và phân tích được một số hiện tượng về lực ma sát có lợi, có hại trong đời sống và
kĩ thuật. Nêu được cách khắc phục tác hại của lực ma sát và vận dụng ít lợi của lực này
3. Thái độ : Có tinh thần cộng tác, phối hợp với các bạn trong nhóm
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
Trực quan - vấn đáp - hoạt động nhóm
C. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Giáo viên: Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS bộ TN hình 6.2. Tranh vẽ phóng to các
hình 6.1; 6.3; 6.4; 6.5. 1 quả bóng chuyền
2. Học sinh : Nghiên cứu trước bài học
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định tổ chức:
+ Ổn định lớp:
+ Kiểm tra sĩ số:
II. Kiểm tra bài cũ:
HS1: Hãy nêu đặc điểm của hai lực cân bằng?
Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật?
HS2: Bút tắc mực, ta vẫy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được. Giải thích tại sao?
HS3: Khi cán búa lỏng có thể làm chặt lại bằng cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất.
Giải thích cách làm?
III. Bài mới:
1. Đặt vấn đề: Lốp xe đạp đi lâu ngày sẽ bị mòn và chúng ta thường thay bằng
một lốp mới. Làm như vậy nhằm mục đích gì?
HS: Trả lời theo hiểu biết
GV: Để biết câu trả lời của các em đúng hay sai ta đi vào nghiên cứu bài mới

2. Triển khai bài:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu khi nào có lực ma sát
GV: Yêu cầu HS đọc phần 1 SGK
I. Khi nào có lực ma sát
1. Lực ma sát trượt
Website: http//violet.vn/hoangdinhtuan Mail:
TIẾT
01

Ngày soạn: 17/09/2009
Hoµng §×nh TuÊn - Trêng THCS Tµ Long - §akr«ng - Qu¶ng TrÞ VL8
HS: Thực hiện đọc
GV: Lực ma sát do má phanh ép vào vành bánh
xe là lực ma sát gì?
HS: Ma sát trượt
GV: Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào?
HS: Vật này trượt lên vật kia
GV: Hãy lấy ví dụ về lực ma sát trượt
HS: Tuỳ HS
GV: Khi lăn quả bóng trên mặt đất thì sau một
khoảng thời gian quả bóng sẽ dừng lại (GV làm
mẫu với quả bóng), lực ngăn cản đó là lực ma
sát lăn. Vậy lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?
HS: Là lực xuất hiện khi một vật lăn trên bề
mặt vật kia
GV: Hãy lấy thêm ví dụ về lực ma sát lăn
HS: Lấy ví dụ
GV: Hãy quan sát hình 6.1 SGK và cho biết ở
trường hợp nào có lực ma sát lăn, trường hợp

nào có lực ma sát trượt? Nhận xét về cường độ
của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn.
HS: Trả lời
GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu về ma sát nghĩ
+ Bố trí TN hình 6.2
+ Tiến hành TN: Móc lực kế vào vật nặng
đặt trên mặt bàn rồi kếo từ từ lực kế theo
phương nằm ngang. Ghi số chỉ của lực kế khi
vật còn chưa chuyển động.
HS: Hoạt đọng theo nhóm
+ Nhận dụng cụ và bố trí TN như hình 6.2
+ Tiến hành TN theo hướng dẫn
+ Ghi kết quả và trả lời C
4
GV: Hướng dẫn các nhóm làm TN và trả lời
câu hỏi.
HS: Các nhóm cử đại diện trình bày kết quả TN
và câu C
4
GV: Hướng dẫn các nhóm cùng trao đổi thống
nhất kết quả.
GV: Lực cân bằng với lực kéo ở TN trên được
gọi là lực ma sát nghĩ. Hãy tìm ví dụ về lực ma
sát nghĩ trong đời sống và kĩ thuật.
HS: Nêu ví dụ vào vở
Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật
trượt trên bề mặt của vật khác
Ví dụ: Đẩy cái tủ trên mặt sàn nhà,
chuyển động của bít tông trong xi lanh.

2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn
trên bề mặt của vật khác
Ví dụ: Khi dịch chuyển những vật nặng
ta kê những thanh hình trụ làm con
lăn….
C
3
:
+Hình a: Xuất hiện lực ma sát trượt
+Hình b: Xuất hiện lực ma sát lăn
+ Độ lớn ma sát lăn rất nhỏ so với ma
sát trượt.
1. Ma sát nghĩ
Lực ma sát nghĩ giữ cho vật không
trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.
Ví dụ: Ma sát nghĩ giữ cho chân
không bị trượt khi bước trên đờng
HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu về lợi ích và tác hại của lực ma sát
Website: http//violet.vn/hoangdinhtuan Mail:
Hoµng §×nh TuÊn - Trêng THCS Tµ Long - §akr«ng - Qu¶ng TrÞ VL8
trong đời sống và kĩ thuật
GV: Treo tranh hình 6.3
HS: Quan sát từng hình một và cho biết
+ Tên lực ma sát
+ Tác hại của lực ma sát
+ Biện pháp làm giảm lực ma sát
GV: Hướng dẫn HS quan sát và trả lời câu hỏi
GV: Treo tranh hình 6.4
HS: Quan sát từng hình một và cho biết:

+ Tên lực ma sát
+ Nếu không có lực ma sát thì xãy ra hiện
tượng gì?
+ Cách làm tăng lực ma sát
GV: Hướng dẫn HS quan sát và trả lời câu hỏi
II. Lực ma sát trong đời sống và kĩ
thuật.
1. Lực ma sát có thể có hại
Ha: Lực ma sát trượt làm mòn đĩa xe và
xích nên cần tra dầu để giảm ma sát
Hb: Lực ma sát trượt của trục làm mòn
trục và cản chuyển động quay của bánh
xe. Muốn giảm ma sát thì thay bằng trục
quay có ổ bi
2. Lực ma sát có thể có ích
Ha: Bảng trơn. nhẵn quá, không thể
dùng phấn viết lên bảng. Biện pháp là
tăng độ nhám của bảng.
Hc: Khi phanh gấp, nếu không có ma sát
thì ôtô không dừng lại được. Biện pháp
là tăng độ sâu khía rãnh mặt lốp xe ôtô.
HOẠT ĐỘNG 3: Vận dụng
GV: gọi từng HS trả lời các câu a,b,c của C
8
HS: Trả lời theo yêu cầu
GV: Hướng dẫn và chốt
HS: Trả lời C
9
GV: Hướng dẫn và chốt câu trả lời
III. Vận dụng

C
8
:
a) Vì lực ma sát nghĩ giữa sàn nhà với
chân người rất nhỏ. Ma sát có ích
b) Do lực ma sát lên lốp ôtô quá nhỏ
nên bánh xe ôtô bị quay trượt trên mặt
đường. Ma sát có ích.
c) Vì ma sát của mặt đường với đế giày
làm mòn đế. Ma sát có hại
C
9
:
Ổ bi có tác dụng giảm lực ma sát. Nhờ
sử dụng ổ bi nên nó làm giảm được lực
ma sát khiến cho các máy móc họat động
dễ dàng.

IV. Củng cố: HS: Đọc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết
GV: Hướng dẫn HS trả lời C
8
d,e
V. Dặn dò : Học bài cũ, làm bài tập C
8
d và e
Nghiên cứu bài mới: Áp suất
Câu hỏi soạn bài:
- Áp suất là gì?
- Công thức tính áp suất? Đơn vị áp suất?
Website: http//violet.vn/hoangdinhtuan Mail: