Clorothiazid lợi tiểu và những chú ý khi dùng pps

Clorothiazid lợi tiểu và những
chú ý khi dùng

Clorothiazid và các thuốc lợi tiểu thiazid là một trong những thuốc được dùng điều trị
bệnh tăng huyết áp (dùng đơn độc hoặc phối hợp với các thuốc hạ huyết áp khác như
thuốc ức chế enzym chuyển dạng angiotensin (ACE-1) hoặc thuốc chẹn bêta). Thuốc có
tác dụng làm tăng sự bài tiết natri clorid và nước do cơ chế ức chế sự tái hấp thu các ion
Na+ và Cl- ở đầu ống lượn xa. Tác dụng lợi tiểu của các thiazid ở mức trung bình vì gần
90% lượng các chất đã lọc qua thận được tái hấp thu, trước khi đến ống lượn xa là nơi tác
dụng của những thuốc này. Tác dụng hạ huyết áp của thuốc, trước hết là do giảm thể tích
huyết tương và dịch ngoại bào liên quan đến bài tiết niệu natri, quá trình này rất ngắn.
Sau đó trong quá trình dùng thuốc tác dụng hạ huyết áp tùy thuộc vào sự giảm sức cản
ngoại vi, thông qua sự thích nghi dần của các mạch máu trước tình trạng giảm nồng độ
Na+. Vì vậy tác dụng hạ huyết áp của các thiazid thể hiện chậm sau 1 - 2 tuần, nhưng tác
dụng lợi tiểu xuất hiện nhanh có thể thấy ngay sau vài giờ.
Ngoài ra thuốc còn được dùng trong các trường hợp: phù do suy tim, phù do các căn
nguyên khác (gan, thận), do corticosteroid, oestrogen; đái tháo nhạt. Để điều trị phù phổi
cấp, furosemid là thuốc lợi tiểu mạnh được chọn lựa ưu tiên chứ không phải các thiazid.
Sau khi uống, thuốc hấp thu tương đối nhanh. Tuy nhiên các thiazid nói chung và
clorothiazid nói riêng, tác dụng lợi tiểu kém ở người suy thận. Không có hiện tượng quen
thuốc khi dùng lâu dài. Các hướng dẫn điều trị đều nhấn mạnh cần dùng liều thấp nhất và
tối ưu sẽ giảm được nguy cơ tác dụng có hại. Khi dùng để điều trị tăng huyết áp, vấn đề
quan trọng là phải chờ đủ thời gian để đánh giá sự đáp ứng của cơ thể đối với tác dụng hạ
huyết áp của clorothiazid vì tác dụng trên sức cản ngoại vi cần phải có thời gian mới thể
hiện rõ.
Không dùng thuốc trong các trường hợp suy gan, suy thận (vô niệu), biểu hiện bệnh gút,
mẫn cảm với các thiazid và các dẫn chất sulfonamid. Tất cả những người bệnh dùng
clorothiazid phải được theo dõi định kỳ chất điện giải trong huyết thanh và nước tiểu (Na,
Cl, K, Ca, Mg) nhất là người dùng corticosteroid, ACTH, digitalis, quinidin. Bệnh gút
(làm bệnh nặng thêm), đái tháo đường (chú ý đến việc điều chỉnh thuốc insulin, thuốc hạ
glucose huyết vì clorothiazid có thể gây tăng đường huyết)

Khi sử dụng clorothiazid có thể gây mất nhiều kali. Tác dụng này phụ thuộc vào liều
lượng. Sử dụng liều thấp 125mg/ngày thường là liều thích hợp cho điều trị chống tăng
huyết áp, giảm được nguy cơ mất quá mức kali cũng như giảm nguy cơ tăng acid uric
máu và giảm nguy cơ tác dụng có hại trong chuyển hóa glucid. Những tác dụng không
mong muốn này hay gặp ở người bệnh suy chức năng gan, suy tim nặng và người cao
tuổi. Để khắc phục tác dụng phụ này, điều quan trọng là cung cấp đầy đủ kali trong chế
độ ăn hàng ngày hoặc bổ sung bằng thuốc (theo chỉ dẫn của thầy thuốc).
BS. Nguyễn Bích Ngọc