Khắc phục tác dụng phụ của thuốc an thần cổ điển pps

Khắc phục tác dụng phụ của thuốc an
thần cổ điển

Ngày nay, sức khỏe tâm thần là một vấn đề ngày càng được xã hội quan tâm đúng
mức hơn. Tuy nhiên, có một thực tế là các bệnh tâm thần cần được điều trị củng cố
kéo dài, thường phải dùng nhiều năm (như trầm cảm, lo âu), nhiều bệnh nhân phải
dùng thuốc điều trị suốt đời (tâm thần phân liệt, rối loạn cảm xúc lưỡng cực).
Các thuốc an thần, chống trầm cảm đã góp phần cải thiện to lớn bộ mặt của lâm sàng tâm
thần, giúp đa số bệnh nhân có thể trở về với cuộc sống bình thường. Hiện nay, trên thị
trường có các loại thuốc an thần và chống trầm cảm mới. Các thuốc này không chỉ có tác
dụng điều trị tốt, mà chúng có rất ít tác dụng phụ. Vì vậy, bệnh nhân có thể điều trị lâu
dài mà không bỏ thuốc. Tuy nhiên, giá thành của các thuốc này còn khá đắt, ít bệnh nhân
có điều kiện sử dụng. Vì vậy, hiểu biết về tác dụng phụ và cách khắc phục các thuốc an
thần cổ điển vẫn có ý nghĩa hết sức to lớn, giúp
tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân.
Aminazin: Thuốc gây ra sạm da nếu dùng kéo dài.
Cách khắc phục là ngừng sử dụng aminazin, thay
bằng thuốc khác.
Viêm gan do aminazin biểu hiện gan to, đau vùng gan, men gan SGOT và SGPT tăng.
Những bệnh nhân này nên dùng kết hợp với thuốc bảo vệ tế bào gan như silymarin,
arginil.
Dị ứng biểu hiện bằng các ban dát sẩn trên da. Nên ngừng ngay dùng aminazin, dùng
thuốc corticoid để chống dị ứng, sau khi đã hết dị ứng thì thay bằng thuốc an thần khác.
Trầm cảm biểu hiện bằng tình trạng lờ đờ, chậm chạp của bệnh nhân. Bệnh nhân mất hết
các hứng thú và sở thích, chú ý và trí nhớ đều giảm nghiêm trọng, do vậy ảnh hưởng rất
lớn đến khả năng lao động và sinh hoạt của họ. Nên dùng thuốc chống trầm cảm cho
bệnh nhân và thay aminazin bằng các thuốc an thần khác không gây ra trầm cảm.

Cấu trúc phân tử Haloperidol.
Nói chung, aminazin ít hiệu quả trong điều trị tâm thần phân liệt và có nhiều tác dụng
phụ, do vậy nên hạn chế sử dụng thuốc này.

Haloperidol: Thuốc hay gây ngoại tháp, biểu hiện bằng tình trạng bồn chồn, đứng ngồi
không yên, tăng tiết nước bọt, run tay, cứng lưỡi, cứng hàm gây khó nuốt, khó nói. Nhìn
chung đây là tác dụng phụ rất khó chịu, là nguyên nhân hàng đầu gây bỏ thuốc của bệnh
nhân dùng haloperidol. Khắc phục khá đơn giản và rẻ tiền, chỉ cần cho bệnh nhân dùng
thêm trihex 2mg kèm với haloperidol là được.
Levomepromazin: Thuốc hay gây ngủ nhiều, đặc biệt ở các bệnh nhân đã ổn định về tâm
thần. Có thể cho bệnh nhân uống nước chè hay cà phê buổi sáng để khắc phục tình trạng
này.
Hạ huyết áp tư thế đứng là tác dụng phụ hay gặp của levomepromazin. Bệnh nhân rất khó
chịu với tình trạng này. Khắc phục bằng cách yêu cầu bệnh nhân nằm trên giường 30-60
phút sau khi uống thuốc.
TS. Bùi Quang Huy
(Chủ nhiệm Khoa Tâm thần - Bệnh viện 103)