Nguyên lý và quá trình lọc nước trong hồ thủy sinh pot

1.
2. Nguyên lý và quá trình lọc nước trong
hồ thủy sinh
Nguyên lý và quá trình lọc nước trong hồ
thủy sinh

Như các bạn đã biết hồ thủy sinh là một hệ
sinh thái khép kín. Trong hồ có nhiều loại động
vât thủy sinh sinh sống kể cả những loại vi
khuẩn. Mỗi ngày chúng ăn và thải ra nhiều
chất thải. Chất thải này nếu không được sử lý
hay sử lý không đúng cách sẽ làm ảnh hưởng
nghiêm trọng đến môi trường và hệ sinh thái
trong hồ. Thậm chí nó sẽ tác động trực tiếp
đến sức khỏe của cây và thủy sinh vật. Để sử
lý những chất thải này, thay nước cũng là 1
biện pháp để giảm thiểu lượng chất thải.
Nhưng thay nước nhiều hay thường xuyên
cũng không phải việc làm có lợi cho hồ thuỷ
sinh (việc thay nước chỉ nên thay mỗi tuần 1 -
2 lần). Để đạt được hiệu quả cao trong việc sử
lý chất thải trong hồ thủy sinh, lọc nước sẽ
đóng vai trò này.


Máy lọc dùng cho việc lọc nước trong hồ có
hình dạng khác nhau cũng như nguyên lý hoạt
động. Loại máy lọc thường gặp là:

 Lọc treo (Overhang fillter)
 Lọc đáy (lọc nền) dùng sỏi đáy trong

hồ làm vật liệu lọc
 Lọc ngoài (Canister or External fillter)
đặt ở ngoài hồ

Cây thủy sinh sẽ nhả ra Oxy mà thủy sinh vật
cần và làm sạch nước "tự nhiên" bằng cách
hấp thu chất độc hại như Ammonia và
Nitrogen mà thủy sinh vật thải ra. Đó là lý do
tôi luôn luôn nói "Nếu cây thủy sinh trong hồ
khỏe thì cá, tép đương nhiên cũng sẽ khỏe
(ngoại trừ cá mới mang về hoặc cá đã có
mầm bệnh)".

Nhưng ngoài hệ thống lọc, chúng ta cũng nên
nghĩ đến những nhu cầu cơ bản của cây thủy
sinh:

 Nước
 Ánh sáng
 CO2 (carbon dioxide).

Cây thủy sinh sống và tồn tại dựa vào nước.
Cây thủy sinh thực thụ mà chúng ta trồng có
thể sống trong môi trường nước nghèo nàn
dinh dưỡng. Khi nước trở nên giầu dinh
dưỡng, rêu tảo sẽ thừa cơ hội hấp thu dinh
dưỡng và phát triển nhanh hơn cây thủy sinh.
Trong trường hợp này nếu lọc nước tốt sẽ có
khả năng loại trừ vấn đề này song song với
việc thay nước thường xuyên.

Nếu lọc nước của chúng ta có dung tích nhỏ,
đương nhiên là số lượng nước được lọc sẽ ít
theo và không thể loại trừ hay ngăn cản rêu
tảo ra khỏi hồ. Ngoài ra cá, tép trong hồ sẽ bị
bệnh nếu lọc nước không được làm vệ sinh
thường xuyên. Nếu lọc tốt, hệ vi sinh trong lọc
sẽ loại trừ hay khống chế mầm bệnh (gây
bệnh cho cá tép) và rêu tảo không tồn tại
được.

Tiếp theo, xét về yếu tố ánh sáng, Lọc treo
hay lọc trên hồ sẽ làm giảm hay ngăn cản
nguồn ánh sáng mà cây thủy sinh rất cần. Hồ
thủy sinh, ánh sáng phải được phân bổ đều
khắp hồ và không bị che khuất.

Cuối cùng, xét về vấn đề liên quan đến CO2.
Máy lọc có khả năng làm thông khí hay đánh
tan khí vào nước, đó là nguyên do làm cho
CO2 bị thất thoát. Giống như chúng ta lắc lon
SODA. Sau đó mở nắp lon “Xuỵt” tất cả CO2
trong lon sẽ bay ra vào không khí, soda sẽ trở
nên nhạt tẻ. Chắc chắn chúng ta không thích
soda nhạt cũng như cây thủy sinh. Tất cả các
loại lọc tạo sự tiếp xúc giữa nước và không
khí, là nguyên nhân làm cho Co2 trong nước
thất thoát. CO2 dễ dàng hòa tan vào trong
nước hơn không khí gấp 70 lần nhưng dễ hòa
tan bao nhiêu thì cũng dễ thất thoát vào không

khí bẫy nhiêu. Lọc nước chuyên dùng cho hồ
cá là yếu tố đầu tiên liên quan trực tiếp đến
cá, tép, phải tạo ra Ôxy thay thế CO2. Còn hồ
nuôi trồng cây thủy sinh thì không thể dùng lọc
nước làm phân tán CO2 hay tạo ra sự chuyển
động hoặc làm cho nước tiếp xúc trực tiếp với
khí.

Máy lọc mà đáp ứng được cho cả 3 hình thức
(làm sạch nước, không che nguồn ánh sáng,
không làm Co2 tan trong không khí) là 1 trong
những thiết kế đặc biệt để cây thủy sinh phát
triển : Máy lọc ngòai (external, canister power
filter) rất mạnh, mình không nên lắp đặt đầu
ống dạng phun tia (spray bar). Ống nước ra
phải cho nó thấp hơn mặt nước và hãy quên
việc sử dụng - lắp đặt đầu ống phun tia.

Phương pháp dùng sỏi từ lớp nền bên dưới
làm lọc đáy sẽ có 1 vài ảnh hưởng. Đầu tiên,
lớp phân nền(trộn với sỏi) bên dưới không thể
sử dụng được, thứ 2 khi sử dụng 1 thời gian
cát bắt đầu hết tác dụng trong việc lọc, cuối
cùng, khi cây lớn lên, rễ cây sẽ ngăn dòng
chảy của nước thông qua lớp nền bên dưới.
Tuy nhiên phương pháp này lại tốt cho hồ thủy
sinh giai đoạn đầu khi mới set up . Nó sẽ đem
Oxy trong nước trực tiếp đến rễ cây và làm
cho nhiệt độ (đã chênh lệch) giữa nền và
nước bằng nhau. Mặc dù có sự phát triển tốt

hơn trong thời gian đầu, nhưng trên thực tế hệ
thống lọc đáy , sau 1 thời gian, sẽ làm nảy
sinh các vấn đề đã đề cập ở trên. Chắc chắn
nguyên lý này không ứng dụng cho người
trồng cây thủy sinh muốn thay đổi bố cục
thường xuyên.

Nguyên lý lọc có thể phân ra được 2 lọai:

 Lọc hóa học
 Lọc sinh học

Quá trình lọc sinh học

Lọc hóa học dùng than họat tính hay zeolite
để loại Ammonia & Nitrogen ra khỏi nước.
Còn lọc tự nhiên hay sinh học thì dùng vi
khuẩn để phân hủy Ammonia & Nitrogen và
chuyển hóa thành Nitrates ít độc hại hơn (với
thực vật thuỷ sinh) qua quá trình Oxy hóa. Cả
2 phương pháp này đều có lợi điểm và cùng
được sử dụng cho hồ cá và cây thủy sinh.

Khi mới set up hồ cho đến lúc vi khuẩn đã
phát triển tối đa trong vật liệu lọc, quá trình lọc
hóa học với than họat tính có thể làm giảm vi
khuẩn. Nhưng nếu chỉ dùng than họat tính bỏ
vào trong hộp lọc của máy, nó sẽ giữ lại nhiều
mẩu cặn thải lớn. Sau 1 thời gian các cặn thải
này sẽ trở thành thức ăn cho vi khuẩn

(nitrobacteria), chuẩn bị vào quá trình lọc sinh
học 100%. Than họat tính sẽ tự mất khả năng
lọc của nó trong 1 hoặc 2 tuần, thay vào đó hệ
vi sinh bám trên than hoạt tính sẽ phát triển tốt
hơn và đảm nhận vai trò lọc sinh học.

Việc xác định thời gian chuyển đổi từ lọc hóa
học sang lọc sinh học rất quan trọng. Không
nên chuyển từ lọc với than hoạt tính sang lọc
sinh học trong thời gian quá ngắn. Vì hệ vi
sinh (nitrobacteria) bám trên than và các vật
liệu lọc khác chưa phát triển đủ mạnh để đảm
nhận trọng trách lọc sinh học trong thời gian
đầu. Nếu điều này xảy ra (lấy than hoạt tính ra
khỏi lọc) sẽ có sự mất cân bằng về sinh thái,
cá sẽ bắt đầu chết và rêu tảo bắt đầu phát
triển. Do đó, than hoạt tính có thể tiếp tục
được sử dụng như là vật liệu lọc cho quá trình
lọc sinh học.

Mặc dù là 1 vật liệu lọc rất tốt và cần thiết để
làm sạch môi trường nước nhưng than hoạt
tính có 1 bất lợi là hay làm cho lọc bị tắc sau 1
thời gian. Vì vậy nó thường được thay thế
bằng các vật liệu lọc khác cũng tốt cho sự
phát triển của con vi khuẩn. Việc thay vật liệu
lọc không quá khó, việc quyết định thời gian
khi nào cần thay mới khó. Tóm lại, than họat
tính nên được thay thế ngay sau lần thứ nhất
hay thứ hai lọc bị tắc.

Quá trình lọc sinh học

Thật sự không cường điệu chút nào khi nói
rằng môi trường hồ thủy sinh phụ thuộc rất
nhiều vào quá trình lọc sinh học. Khi hệ vi sinh
phát triển thịnh vượng, nước sẽ sạch và
không có rêu tảo.

Phản ứng hóa học (thông qua quá trình oxy
hóa) bởi vi khuẩn đã chuyển hóa Ammonia từ
dạng độc hại sang không độc hại : ammonia
(NH3) > Nitriet (NO2), Nitrate (NO3). Vi khuẩn
chuyển NH3 thành NO2 được gọi là
Nitrosomonas và NO3 là Nitrobacter. Nghiên
cứu cho thấy rằng việc duy trì nitrate sẽ ít độc
hai hơn nitrite khỏang 70 lần. Nhưng nếu tích
luỹ nhiều trong nước nó cũng trở thành độc
hại.Do đó, chúng ta cần phải luôn thay
nước thường xuyên ngay cả khi vẫn dùng
máy lọc nước. Máy lọc nước có khả năng
loại bỏ nitrates có thể xuất hiện trong thế kỷ
sau.

Để quyết định độ Nitrate và Nitrite trong nước
có 2 cách tính: dùng dụng cụ đo và phương
pháp hóa học. Cách thứ 2 sẽ tốt hơn nhưng
đó có thể không thuận tiện về chi phí. Tốt nhất
để biết được độ nitrates mình có thể đánh gía
từ độ pH. Khi nitrates tăng độ pH sẽ giảm, và

nước nếu có nitrites cao sẽ có pH cao. Nếu độ
pH 5.0 nó cho thấy độ nitrate cao.

Độ pH bị ảnh hưởng bởi 2 yếu tố. Yếu tố thứ
nhất là nitrates còn gọi là acid. Yếu tố thứ 2
khi vi khuẩn bị oxy hóa chúng sẽ hấp thu
Oxygen và thải ra Co2. Tương tự ,mức độ ô
nhiễm ở sông cũng được biểu hiện như một
biểu đồ gọi là B.O.D(như cầu sinh hóa học -
Oxygenbiochemical oxygen demand) . Điều
này cho thấy rằng có bao nhiêu Oxygen được
sử dụng bởi vi khuẩn, do đó nó là cũng vật chỉ
thị mức độ chất thải hữu cơ trên sông.
Reply With Quote
3. 08-25-2010 09:52 AM#2
mvcthinh

Moderator
Join Date
Aug 2010
Posts
91
Blog Entries
1
Thanks
19