Tỉnh táo trước lời đường mật về fluor Thỉnh thoảng trên các phương tiện docx

Tỉnh táo trước lời đường mật về fluor

Thỉnh thoảng trên các phương tiện truyền thông, người ta nghe thấy
những quảng cáo về các chế phẩm có chứa fluor với những thông điệp thế
này: sử dụng thường xuyên fluor giúp răng chắc khoẻ; thiếu fluor dẫn đến
những bệnh lý răng miệng, xương khớp nguy hiểm…


Tuy chưa có thống kê nhưng qua các câu hỏi tư vấn sức khoẻ, dễ dàng nhận
thấy có nhiều người đã và đang ngộ nhận về công dụng của fluor.
Hằng ngày cơ thể cần rất ít fluor
Với mong muốn con mình có hai hàm răng trắng bóng, đều như bắp, chắc
khoẻ đã thôi thúc không ít phụ huynh tìm mua các chế phẩm chứa fluor cho trẻ
dùng thường xuyên, như: kem đánh răng, nước súc miệng, kẹo chewing-gum hoặc
các thực phẩm có bổ sung fluor (fluoride supplements). Chế phẩm chứa càng
nhiều fluor càng được ưu tiên lựa chọn. Ngay trong nhiều mẫu quảng cáo, cũng
đánh vào tâm lý này bằng những câu nhấn nhá làm đậm hàm lượng và công dụng
của fluor có trong sản phẩm.

Đúng là fluor có chức năng tham gia vào quá trình phát triển răng, tạo ngà
răng và men răng, giúp răng bền vững hơn trước các tác nhân gây bệnh sâu răng.
Tuy nhiên, có phải dùng nhiều fluor là tốt?

Hàng ngày, cơ thể chúng ta phải được cung cấp đủ năm nhóm chất dinh
dưỡng qua thức ăn, thức uống: chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và chất
khoáng. Fluor chính là chất dinh dưỡng nằm trong nhóm chất khoáng và là chất
khoáng vi lượng, với ký hiệu hoá học là F. Gọi là vi lượng vì hàng ngày cơ thể ta
cần rất ít fluor. Lượng cung cấp qua thức ăn thức uống của fluor tính bằng
miligram (mg), như trẻ từ 1 – 3 tuổi cần 0,7mg/ngày, trẻ từ 4 – 8 tuổi cần
1,0mg/ngày, trẻ từ 9 tuổi trở lên và người trưởng thành cần 2 – 4mg/ngày. Trong
khi các chất khoáng đại lượng cần cung cấp lại có lượng tính bằng gram (g), như

canxi.

Thiếu hoặc thừa fluor đều hại
Trong cơ thể, fluor tham gia vào quá trình phát triển răng, tạo ngà răng và
men răng. Fluor cũng có vai trò quan trọng trong tạo xương bằng cách ảnh hưởng
đến điều hoà chuyển hoá canxi và phôtpho. Khi thiếu fluor sẽ dẫn đến bệnh sâu
răng và loãng xương. Việc phát hiện mối liên quan giữa thiếu fluor và bệnh sâu
răng bắt nguồn từ thế kỷ thứ 19, khi người ta quan sát trong răng, đặc biệt ở ngà và
men răng có chứa fluor. Năm 1902, một số nhà khoa học phát hiện dùng fluor có
thể khắc phục bệnh sâu răng vì lượng fluor ở những răng sâu (nhất là men răng)
thấp hơn đáng kể so với bình thường. Cũng từ đây, người ta nhận thấy khi lượng
fluor trong nước sinh hoạt thấp dưới 0,5mg/l sẽ xảy ra biểu hiện thiếu fluor,
thường gặp là tình trạng sâu răng. Vai trò của fluor chống sâu răng chính là ở chỗ
nó giúp răng bền vững hơn với môi trường bên ngoài, như bền vững hơn trước tác
dụng của các axit hữu cơ có trong thức ăn hoặc các axit này được tạo thành từ
đường ăn hàng ngày.

Một đặc điểm quan trọng của
fluor là giới hạn thích hợp của hoạt động
sinh học chất khoáng này hẹp. Tức là
liều bổ sung thích hợp và liều gây độc
của fluor rất gần nhau. Thiếu hoặc thừa
fluor đều có hại cho cơ thể. Giới hạn
cho phép của fluor trong khẩu phần ăn là 2,4 – 4,8mg/kg thực phẩm (giới hạn này
cũng áp dụng đối với các chế phẩm bổ sung dinh dưỡng) và trong nước ăn sinh
hoạt hàng ngày là 1,2mg/l. Nếu bổ sung fluor quá giới hạn sẽ đưa đến thừa fluor
và gây độc. Một loại bệnh thừa fluor hiện nay được nói đến nhiều là bệnh “nhiễm
độc fluor ở răng” (dental fluorosis). Đây là bệnh xảy ra ở trẻ được bổ sung quá
nhiều fluor trong thời kỳ hình thành và phát triển răng vĩnh viễn. Lứa tuổi dễ bị
mắc bệnh nhiễm độc fluor ở răng là từ 1 – 4 tuổi, quá 8 tuổi xem như không có

nguy cơ. Loại bệnh nhiễm độc này thể hiện có vệt bẩn màu trắng hoặc vàng ở men
răng, kích thước vệt to dần và có thể tạo màu nâu. Trên men răng còn xuất hiện
các rãnh, bờ bị ăn mòn, răng trở nên dễ vỡ. Bệnh gây tổn thương các răng vĩnh
viễn. Nếu bổ sung thừa fluor dài hạn còn có thể gây ra bệnh “nhiễm độc fluor ở
xương” (skeletal fluorosis) làm cho xương yếu, biến dạng, dễ gãy. Bệnh nhiễm
độc fluor ở xương còn gây triệu chứng kích thích ruột và đau nhức khớp, dễ chẩn
đoán lầm bị bệnh viêm đa khớp dạng thấp.
Hai loại bệnh thừa fluor được
nói đến nhiều hiện nay là bệnh nhiễm
độc fluor ở răng và nhiễm độc fluor ở
xương. Nếu bổ sung fluor quá giới hạn
sẽ đưa đến thừa fluor và gây độc.

Như bất cứ chất dinh dưỡng nào, fluor được bổ sung hàng ngày với liều
lượng vừa đủ là tốt nhất. Việc lạm dụng, cho dù với động cơ tốt, cũng đều tiềm ẩn
những nguy hiểm cho sức khoẻ. Vì vậy, mọi người phải hết sức tỉnh táo trước
những lời đường mật của các chương trình quảng cáo khi chọn mua các sản phẩm
có chứa fluor.

PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức
Chỉ fluor thôi chưa đủ
Để giúp trẻ có hàm răng tốt, không bị sâu răng, chỉ bổ sung fluor thôi là
chưa đủ, mà phải thực hiện cùng lúc nhiều biện pháp. Hiện nay, để phòng chống
sâu răng do thiếu fluor, người ta sử dụng một số biện pháp thông qua bổ sung fluor
qua đường miệng như các loại kem đánh răng có chứa fluor, sẽ giúp bổ sung một
lượng fluor qua đường nuốt khi ta đánh răng. Hoặc có hẳn các chế phẩm bổ sung
dinh dưỡng (còn gọi là thực phẩm chức năng) có chứa fluor. Biện pháp bổ sung
fluor quy mô lớn hơn là fluor hoá nước sinh hoạt tại các thành phố và tại các nơi
có thể đưa lượng fluor thích hợp vào nước ăn hàng ngày. Ngoài ra, cần tạo các
điều kiện sống hợp vệ sinh cho trẻ, cung cấp cho chúng chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Giúp trẻ biết thực hiện các biện pháp vệ sinh nói chung, trong đó có vệ sinh răng
miệng đúng cách. Nên định kỳ đưa trẻ đến nha sĩ để khám và được cho lời khuyên
thêm về sức khoẻ, vệ sinh răng miệng, nhất là việc bổ sung fluor.
Nguồn tin từ: SGTT Online