SÁCH LINH KHU - THIÊN 14: CỐT ĐỘ pps

SÁCH LINH KHU
THIÊN 14: CỐT ĐỘ

Hoàng Đế hỏi Bá Cao: “Thiên ‘Mạch Độ’ có nói về sự dài và ngắn
của kinh mạch, vậy chúng ta dựa vào đâu để lập nên (sự quy định) đó ?”[1].
Bá Cao đáp : “Trước hết, chúng ta nên đo đạc sự dài ngắn, rộng hẹp,
lớn nhỏ của cốt tiết, được vậy thì mạch độ sẽ định vậy” [2].
Hoàng Đế hỏi: “Ta mong được nghe về mức độ trung bình của của
người trung bình (chúng nhân)[3]. Con người trung bình đo dài được 7 xích
5 thốn, vậy sự dài ngắn, lớn nhỏ của cốt tiết của họ phải tính như thế nào (kỷ
hà) ?[4].
Bá Cao nói: “Chu vi của đại cốt của đầu dài 2 xích 6 thốn, chu vi của
ngực dài 4 xích 5 thốn, chu vi của thắt lưng dài 4 xích 2 thốn, vùng có tóc
che phủ, tức là mí tóc trước trán đến mí tóc cổ gáy sau dài 1 xích 2 thốn, từ
mí tóc trước xuống đến cằm dài 1 xích, người quân tử nên dùng phép chiết
trung (để tính)”[5].
Từ kết hầu trở xuống đến giữa Khuyết bồn dài 4 thốn[6]. Từ Khuyết
bồn trở xuống đến xương Cưu Vĩ dài 9 thốn[7]. Nếu quá (dài hoặc rộng hơn)
thì Phế to ra, nếu không đủ (bất mãn) thì Phế nhỏ lại[8]. Từ xương kiếm
(chấn thủy) xuống cho đến Thiên Xu dài 8 thốn[9]. Nếu quá thì Vị to ra, nếu
bất cập thì Vị nhỏ lại[10]. Từ Thiên Xu xuống đến Hoành Cốt dài 6 thốn
rưỡi[11]. Nếu quá thì hồi trường rộng và dài, nếu không đủthì hẹp và
ngắn[12]. Xương hoành cốt dài 6 thốn rưỡi[13]. Từ mép trên của Hoành Cốt
trở xuống cho đến mép trên của phía trong xương phụ cốt dài 1 xích 8
thốn[14]. Từ mép trên của phía trong xương phụ cốt trở xuống đến mép dưới
dài 3 thốn rưỡi[15]. Từ mép dưới của xương phụ cốt trong xuống dưới đến
mắt cá trong dài 1 xích 3 thốn[16]. Từ mắt cá xuống dưới mặt đất dài 3
thốn[17]. Từ kheo chân ngay đầu gối xuống dưới đến mu bàn chân dài 1
xích 3 thốn[18]. Từ mu bàn chân xuống tới mặt đất dài 3 thốn[19]. Cho nên,
phần chu vi của cốt lớn thì gọi là thái quá, nhỏ thì gọi là bất cập[20].
Từ góc trán đến xương trụ cốt dài 1 xích[21]. Phần vận hành trong

nách không hiện rõ ra dài 4 thốn[22]. Từ nách xuống dưới xương sườn cùng
(quý hiếp) dài 1 xích 2 thốn[23]. Từ xương sườn cùng xuống đến mấu
chuyển lớn (bễ khu) dài 6 thốn[24]. Từ mấu chuyển lớn xuống khe đầu gối
dài 1 xích 9 thốn[25]. Từ đầu gối xuống đến mắt cá chân ngoài dài 1 xích 6
thốn[26]. Từ mắt cá ngoài xuống đến huyệt Kinh Cốt dài 3 thốn[27]. Từ
huyệt Kinh cốt xuống đến mặt đất dài 1 thốn[28].
Phía sau tai, ngay nơi huyệt Hoàn Cốt đo ngang rộng 9 thốn[29].
Trước tai, ngang nơi cửa tai (Thính Cung) đo ngang rộng 1 xích 3 thốn[30].
Trong khoảng lưỡng quyền (2 má), 2 bên cách nhau 7 thốn[31]. Khoảng
cách giữa 2 vú rộng 9 thốn rưỡi[32]. Khoảng cách giữa 2 mấu chuyển lớn
rộng 6 thốn rưỡi[33]. Chân dài 1 xích 2 thốn, rộng 4 thốn rưỡi[34]. Từ vai
đến khuỷu tay dài 1 xích 7 thốn[35]. Từ khuỷu tay đến cổ tay dài 1 xích 2
thốn rưỡi[36]. Từ cổ tay đến xương bản tiết của ngón giữa dài 4 thốn[37].
Từ xương bản tiết đến cuối (ngón tay) dài 4 thốn rưỡi[38].
Từ mí tóc gáy xuống dưới đến xương sống lưng dài 2 thốn rưỡi[39].
Từ lữ cốt trở xuống đến xương cùng gồm 21 đốt, dài 3 xích[40]. Các đốt
nằm trên mỗi đốt đều dài 1 thốn 4 phân 1 ly, phần còn dư lẻ lại đều được
tính ở phần các đốt dưới, cho nên, 7 đốt trên cho đến lữ cốt dài 9 thốn 8 phân
7 ly[41].
Đây là những độ của cốt của chúng nhân: đa số người, từ đó (cổ nhân)
lập nên sự dài ngắn của kinh mạch[42]. Nhờ đó, ta có thể nhìn kinh mạch
được ở thân thể, khi nó hiện ra phù mà kiên, hiện ra rõ ràng mà lớn, đó là
huyết nhiều; nhỏ mà trầm, đó khí nhiều[43].
THIÊN 15: NGŨ THẬP DOANH

Hoàng Đế hỏi: “Ta mong được nghe thế nào là ngũ thập doanh”[1].
Kỳ Bá đáp: “Thiên xoay hết 1 chu thì hết nhị thập bát tú, mỗi tú vận
hành 36 phân, khí của con người vận hành 1 chu[2]. Trong 1008 phân, nhật
hành nhị thập bát tú, kinh mạch của con người vận hành trên dưới, trái phải,
trước sau, thế là 28 mạch vận hành chu thân dài 16 trượng 2 xích nhằm ứng

với nhị thập bát tú, lậu thủy chảy xuống trăm khắc nhằm phân ra ngày và
đêm[3]. Cho nên con người 1 lần hô thì mạch tái động, khí vận hành 3
thốn[4]. Hô hấp định 1 tức, khí vận hành 6 thốn[5]. Khí vận hành trong
trong 10 tức được 6 xích, nhật hành nhị phân, 270 tức khí hành 16 trượng 2
xích, khí vận hành giao thông với bên trong 1 chu toàn thân, nước chảy
xuống 2 khắc, nhật hành 25 phân, 540 tức khí hành 1 lần nữa chu toàn thân,
nước chảy xuống 4 khắc, nhật hành 40 phân, 2700 tức khí vận hành 10 chu
toàn thân, nước chảy xuống 20 khắc, nhật hành 5 tú 20 phân, 13.500 tức khí
vận hành 50 doanh ở toàn thân nước chảy xuống 100 khắc, nhật hành nhị
thập bát tú, nước chảy xuống đã hết, mạch cũng dứt vậy[6]. Cái gọi là giao
thông ý nói cùng vận hành với nhau theo đúng với con số. Vì thế con số 50
doanh đã đáp ứng đầy đủ tuổi thọ của Thiên Địa nghĩa là sự vận hành được
810 trượng vậy[7].