Mùa đông và những chú ý trong ăn uống pdf

Mùa đông và những chú ý
trong ăn uống

Để bảo vệ sức khỏe, ngoài
việc giữ ấm, cần sử dụng
những thực phẩm có tính
ấm, nóng để duy trì khí
dương.
Vì vào mùa đông, khí âm
cực thịnh, khí dương thu
tàng và dễ bị giá rét làm tổn
thương; quá trình trao đổi
chất và thay cũ đổi mới
trong cơ thể cũng chậm lại.

Cái rét của mùa đông làm cho các huyết quản thu nhỏ, sự
tuần hoàn huyết dịch trở nên khó khăn, da dẻ và tứ chi có
cảm giác lạnh giá, công năng sinh lý của ngũ tạng lục phủ
dễ bị rối loạn do dương khí hao tổn. Con người dễ mắc các
chứng bệnh như ngoại cảm phong hàn, đau bụng đi lỏng do
lạnh, đau nhức các khớp, hen, chân tay tê bại, trúng phong,
liệt mặt

Lúc này, khí dương phải được bảo tồn và tích lũy để chuẩn
bị cho các mùa sau. Cơ thể cần được cung cấp nhiều nhiệt
năng hơn để giúp cho phủ tạng hoạt động bình thường và
nâng cao khả năng đề kháng. Để đạt được điều này, việc
dưỡng sinh ăn uống mùa đông cần tuân thủ các nguyên tắc
cơ bản sau:

1. Sử dụng thức ăn tính ấm, nóng để bổ thận dưỡng tinh

Các thực phẩm tiêu biểu gồm:

- Thịt dê: Vị ngọt, tính ấm, có công dụng trợ nguyên
dương, bổ tinh huyết, kiện tỳ ích vị, làm ấm thận và hạ tiêu.


- Thịt bò: Vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ trung, ích khí,
tư dưỡng tỳ vị, cường cân tráng cốt. Tuy nhiên, phải chú ý
tránh dùng nhầm với thịt trâu.

- Thịt chó: Vị ngọt mặn, tính ấm, có công dụng ôn thận, trợ
dương, bổ trung ích khí, an ngũ tạng, ích dương sự, bổ
huyết mạch, tăng tinh tủy, làm ấm lưng gối và tứ chi.

- Thịt chim sẻ: Vị ngọt, tính ấm, có công dụng tráng dương,
ích tinh, làm ấm lưng gối, có lợi cho dương sự và làm giảm
số lần đi tiểu đêm ở người già.

- Một số thức ăn từ động vật khác: thịt hươu, lươn, cá trê,
tôm, thận lợn và dê; tinh hoàn dê, chó, bò và hươu.

- Một số loại rau quả và gia vị: rau hẹ, rau thơm, bí đỏ, hạt
sen, quế, hồi, hạt tiêu, gừng, ớt

- Rượu trắng và các loại rượu thuốc (nhân sâm, nhung
hươu, đông trùng hạ thảo, thận hải cẩu, hải mã, dâm dương
hoắc, đỗ trọng, tắc kè, cao xương động vật, gừng ) đều có
tác dụng này.

2. Kiêng hoặc hạn chế các thực phẩm có tính lạnh

Cần tránh những thực phẩm làm hao tổn dương khí và có
hại cho tỳ vị như:

- Trứng vịt, thịt trâu, cua, ốc, trai, hến.

- Đậu xanh, giá đỗ, ngó sen, bí xanh, cải xanh, rau rút,
mướp đắng.

- Dưa hấu, dưa chuột, hồng, lê.


- Bia và trà ướp lạnh.

Nếu cần dùng những thực phẩm trên, phải phối hợp với các
gia vị và thực phẩm có tính ấm nóng, chẳng hạn như nấu
canh rau cải phải chế thêm gừng tươi, ốc hấp phải có nhiều
hạt tiêu, lá gừng

3. Bồi bổ bằng thuốc và thức ăn

Nguyên tắc này được thực hiện nhằm mục đích nâng cao
sức đề kháng của cơ thể và tích lũy năng lượng để chuẩn bị
bổ sung cho sự tiêu hao khí huyết, tân dịch trong các mùa
tiếp theo.

Việc bồi bổ bằng thuốc và thức ăn sẽ được thầy thuốc quy
định theo tuổi tác, thể chất, điều kiện sống của mỗi người.
Nếu thể chất thiên về dương hư thì trong ăn uống phải chú

ý bổ dương, nếu thể chất thiên về huyết hư thì phải lấy bổ
huyết làm trọng