Kiến thức lớp 11 Tự tình – Hồ Xuân Hương-phần 1 potx

Kiến thức lớp 11
Tự tình – Hồ Xuân Hương-phần 1
Tự tình 2
Tự tình 2”_một trong chùm thơ 3 bài cùng tên của Hồ Xuân
Hương, dù chưa rõ thời điểm sáng tác, nhưng người đọc có thể
dễ dàng đoán đc. chúng đã được viết nên khi nhà thơ đang ở
trong tâm trạng chua xót nhất, cay đắng nhất trước những éo le
trên con đường tình duyên. Ba bài thơ là 1 sự chuyển biến tâm lí
rất lôgich mà cũng mang nặng 1 bi kịch của người phụ nữ gặp
trắc trở trong hạnh phúc lứa đôi. “Tự tình 1” là 1 khao khát mãnh
liệt đến không chịu nổi của tác giả, giọng thơ mang đầy vẻ thax
thức, nhất quyết hok cam chịu 1 số phận hẩm hiu : “Tài tử văn
nhân ai đó tá?/ Thân này đâu đã chịu già tom”. Đến “Tự tình 2”,
những đợi chờ, hi vọng dần bị thời gian tàn nhẫn làm cho chai
sạn lạnh lùng, làm nguội đi trái tim đang bừng bừng khao khát
của tác giả “Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại/ Mảnh tình san sẻ tí kon
kon ” Càng hi vọng bao nhiu thì càng thất vọng bấy nhiu, H2X
dần trở nên ngao ngán, và mất niềm tin vào cuộc đời. Và khi “Tự
tình 3” được đặt bút, là khi tác giả đã chìm xuống tận cùng của hố
sâu thất vọng , bà hok còn mong mỏi điều j` nữa, mà buông xuôi,
để mặc cho số phận đưa đẩy “Chiếc bánh buồn vì phận nổi nênh/
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh”. Ôi, còn đâu là con ng`
mạnh mẽ, cá tính, bướng bỉnh, không chịu khuất phục điều
j`?(Câu này hem bít có đúng hok các bạn xem lại choa tớk :”>)
Thế mới biết số phận tàn nhẫn có thể làm lạnh lùng cả 1 tâm hồn
cứng rắn nhất, mạnh mẽ nhất, biến nó thành thờ ơ, vô kảm. Và
đó quả thật là 1 bi kịch, bi kịch của những ng` fụ nữ gặp éo le
trong số phận cuộc đời (kả câu nài nữa vì tớk vốn hok tin có 1
thứ gọi là “số phận” và tớk tin là bà H2X cũng vậy ^^).
(Phân tik):
“Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,

Trơ kái hồng nhan vs nước non.”
Mở đầu bài thơ là một âm thanh khá âm vang và đầy hối hả:
Trống canh dồn. Nhưng, dù mãnh liệt đến mấy, tiếng trống cũng
vẫn chỉ là âm thanh duy nhất trong đêm vắng, nếu hok có nó thì
đêm khuya sẽ trở nên vô cùng vắng lặng. Cái động đã đc. sử
dụng để tôn lên kái tĩnh, cái cô độc, trống trải của đêm khuya.
Nửa đêm là thời gian sum họp vợ chồng, là thời điểm của hạnh
phúc lứa đôi. Vậy mà lại có 1 ng` phục nữ tỉnh dậy vào đúng thời
khắc thiêng liêng ấy, hay vì cả đêm ng` phụ nữ ấy đã không ngủ
đc. vì thiếu vắng 1 điều j` đó, vì tâm trạng đang mang nặng một
nỗi niềm? Tiếng trống canh âm vang từ xa vọng lại như đang thúc
giục thời gian qua mau, gọi đến 1 điều vô cùng đáng sợ đối với 1
ng` đàn bà vẫn còn thân đơn gối chiếc: Tuổi già. Tuổi già càng
đến gần nghĩa là hi vọng càng tuột xa, mọi mong mỏi, khát khao
càng trở nên vô vọng. Tiếng trống dồn dập cứ xoáy vào tâm can
tác giả, nó âm vang, trong tâm tưởng, âm vang trong suy nghĩ,
hok tài nào dứt ra được. Dồn dập, hối hả, tiếng trống không chỉ
bao trùm lên không gian mà còn lên cả thời gian nữa, và ta tự
hỏi, đêy có thật là tiếng trống hiện hữu trong đời sống thực tại
hay phải chăng đó là tiếng trống cất lên từ tấm lòng thổn thức của
tác giả, tiếng trống ám ảnh về 1 bi kịch đang ngày đến gần hơn
với bà “Trơ cái hồng nhan với nước non”_Khi thời gian cứ lướt
qua càng lúc càng dồn dập, thì cũng là lúc “cái hồng nhan" ngày
một “trơ” ra với đời. “Hồng nhan” là một từ dùng để chỉ nhan sắc,
chỉ gương mặt xinh đẹp của ng` phụ nữ. Đó là điều mà bất cứ
người phụ nữ nào có đc. cũng phải hết sức tự hào, hết sức coi
trọng và nâng niu. Nhưng từ “cái” gắn liền với “hồng nhan” như
một hòn đá kéo nặng cả câu thơ xuống, khi đập tan bâo nhiêu
niềm tự hào, bao nhiêu trân trọng mà biến “hồng nhan” trở thành
một thứ đồ vật tầm thường hok hơn hok kém. Hồng nhan để làm

j` khi nửa đêm phải tỉnh giấc, trong cái trống trải lạnh lẽo đến
đắng cay? Hồng nhan để làm gì khi nó đâu phải là vĩnh cửu mà
sẽ nhanh chóng vỡ tan theo từng nhịp trống dồn? Tác giả ý thức
được nhan sắc của mình nhưng cũng ý thức được những bất
hạnh và chua xót mà mình đã, đang và sẽ phải nếm trải. Và khi
nỗi đau lên đến đỉnh điểm, người phụ nữ sẽ trở nên “trơ” ra với
“nước non”, với cuộc đời. Từ “trơ” được đảo lên đầu câu nhằm
nhấn mạnh sự vô kảm, lạnh lùng, thờ ơ trước những đớn đau đã
trở nên quá quen thuộc. Còn j` đau xót hơn khi những bất hạnh
lại trở thành một điều j` đó rất thường tình, cứ đeo đẳng, bám lấy
con người ta và thậm chí khiến người ta trở nên nhàm chán, mất
hết cảm xúc và trở nên trơ ra như gỗ đá? Chưa hết, từ “trơ” trong
câu thơ còn mang một nghĩa khác, một hàm ý cay đắng và chua
xót không kém: Trơ trọi. Tác giả nhận thấy mình hok có j` kả, hok
có tình yêu, hok có hạnh phúc, chỉ đơn độc, lẻ loi một mình trong
cuộc đời này. Từ “trơ” đặt ở đầu câu cộng với cách ngắt nhịp
1/3/3 đẩy từ “trơ” tách biệt một mình đã xoáy sâu, nhấn mạnh vào
tâm trạng cay đắng, tủi hổ và bẽ bàng của bà. Câu thơ như một
lời đay nghiến, m** mai chính mình, có hồng nhan mà phải trơ ra
như thế Thật đáng thương cho số phận của nhà thơ, đáng
thương cho một kiếp người tài hoa mà bất hạnh. Và cũng thật
đáng thương cho những người phụ nữ đương thời bị đè nén, áp
bức với những hủ tục phong kiến đến mức xơ xác, héo mòn cả
một phận hồng nhan
Nhưng, dù đáng thương, chua xót đến mức nào, chúng ta vẫn
phải công nhận một “bản lĩnh Xuân Hương” rất đáng nể phục
trong hai câu thơ, khi mà “trơ” hok chỉ là một sự bẽ bàng hay vô
kảm mà còn là thách thức. “Trơ” kết hợp với “nước non” và “hồng
nhan” đựoc xếp ngang tầm thiên nhiên vũ trụ đã cho ta thấy sự
can đảm, dám đương đầu với những j` lớn lao nhất, khó khăn

nhất của bà. Đó quả thật là một ý chí đáng nể phục, một bản lĩnh
đáng ngưỡng mộ của Hồ Xuân Hương.
“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xê khuyết chưa tròn.”
Hai câu thơ vẽ lên một khung cảnh rất thật mà cũng chứa chan
bao nỗi niềm của tác giả. Một người phụ nữ mà phải ngồi uống
rượu một mình trong đêm vắng thì quả là một sự bất hạnh. Con
người ta chỉ uống rượu vì hai mục đích: Một là để sẻ chia và hai
là để để quên sầu. Sẻ chia là khi con ng` ta nhất định phải uống
cùng bạn bè, đặc biệt là tri kỉ, để nói lên những nỗi lòng, tâm sự
cho nhau nghe và nhận lại đc. sự cảm thông và thấu hiểu. Chẳng
thế mà Nguyễn Khuyến từng viết:“Rượu ngon không có bạn
hiền/Không mua không phải không tiền không mua”Còn khi muốn
quên sầu, là lúc con ng` ta đang ở trong tâm trạng cay đắng nhất,
khi xung quanh không có 1 ai để có thể chia sẻ nỗi niềm và ta chỉ
còn biết tìm quên trong men rượu, một mình. Nhưng liệu chén
rượu có làm tan đi bao nỗi cô đơn, tủi nhục trong lòng, hay Hồ
Xuân Hương uống rượu mà như uống bao giọt sầu giọt tủi, như
nuốt từng giọt đắng giọt cay. Chén rượu là chén sầu mà người
uống chẳng thể đổ đi đươc mà chỉ có thể lặng lẽ, âm thầm nuốt
vào cổ họng, để đau khổ cũng chẳng mất đi đâu mà lại trở lại
trong chính tâm trí mình. "Say lại tỉnh"_Uống rượu có thể say,
nhưng sau cơn say người ta sẽ lại tỉnh. Tỉnh rồi, người ta mới
nhận ra, hương rượu còn để lại vị đắng chát trên đầu lưỡi. Và
những đau khổ, chua xót sau cơn say càng đc.nhân lên vạn lần.
Cụm từ này đã cho ta thấy một vòng luẩn quẩn, đầy bế tắc rất đỗi
xót xa của tác giả. Bà cứ bị đẩy qua đẩy lại liên hồi trong vòng
tuần hoàn nghiệt ngã của số phận. Và ta nhớ đến một hình ảnh
bẽ bàng tủi nhục của nàng Kiều ngày nào "Khi tỉnh rượu, lúc tàn
canh/ Giật mình mình lại thương mình xót xa " Đến câu thơ tiếp

theo, nỗi đau lại tiếp tục được thể hiện rõ ràng và đậm nét. "Vầng
trăng bóng xế khuyết chưa tròn"_Có vẻ như Hồ Xuân Hương đã
ngồi một mình bên chén rượu như thế đến hết đêm, đến tận khi
“mặt trăng bóng xế”, nhường chỗ cho một ngày mới. Bà cứ ngồi
uống rượu và ngằm trăng như vậy, như mong chờ một sự đồng
cảm và sẻ chia. Nhưng bà đã nhìn thấy j`? Một sự đồng cảm
chăng? Hay bà chỉ thấy số phận dở dang của mình đang hiện
diện trong một vầng trăng khuyết? Trăng vốn là một biểu tượng
của hạnh phúc, là hình ảnh đại diện cho cho những ước mơ và
hy vọng. Nhưng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương lại xót xa đến
mức “khuyết chưa tròn”, một hạnh phúc không hề trọn vẹn,một
cuộc đời còn dang dở với những éo le, trắc trỏ trong tình duyên.
Hạnh phúc của bà chỉ như vầng trăng khuyết mà bà không thể
biết ngày mai trăng sẽ lại khuết tiếp hay sẽ tròn. Ánh trăng sáng
mà lạnh lẽo vô cùng khi ẩn hiện trong nó một nỗi cô đơn, trống
vắng.Và “bóng xế” đi kèm với trăng lại gợi nên một nỗi niềm trong
lòng tác giả: nỗi lo sợ trước tuổi thanh xuân đang mất đi. Trăng
đã xế mà vẫn khuyết chưa tròn, giống như tuổi xuân của Xuân
Hương đang dần mất đi mà tình duyên vẫn không được trọn vẹn.
Hình ảnh mặt trăng là hình ảnh ẩn dụ vô cùng độc đáo và đặc
sắc, miêu tả chính xác và vô cùng sinh động ngoại cảnh mà cũng
bộc lộ được tâm cảnh, những suy nghĩ, tâm tư đang hiện hữu
trong lòng bà.
Nhưng dù có thất vọng, dù có đau xót, chán chường đến mức
nào, Hồ Xuân Hương vẫn là một người phụ nữ đầy bản lĩnh. Và
sâu thẳm trong tâm trí bà, dù yếu ớt đến đâu vẫn luôn lóe lên một
ánh lửa khát khao, hy vọng, không chịu khuất phục mà muốn
vùng lên thay đổi cuộc sống của mình. Hai câu thơ tiếp theo đã
nói lên điều ấy:
“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,

Đâm toạc chân mây đá mấy hòn ”
Một hình ảnh thiên nhiên rất dữ dội, đầy cựa động, giống như
tính cách bướng bỉnh, hok chịu khuất phục điều j` của chính tác
giả vậy. Ở Hồ Xuân Hương, sự buồn tủi bao h cũng gợi nên
những phản ứng tik cực (giống mình :”>). Bà hok buông xuôi, hok
đầu hàng mà lun cố gắng tìm cách để thay đổi vận mệnh, cho dù
những cố gắng đó mới chỉ dừng lại trong suy nghĩ. Hai câu thơ
tửong như chỉ miêu tả cảnh vật xung quanh, nhưng chính đặc
điểm của những cảnh vật đó đã đc. dùng để bộc lộ tâm trạng của
con người. Hàng loạt động từ mạnh, đầy sắc thái biểu cảm như
“xiên”, “đâm” được đảo lên đầu câu cùng với những bổ ngữ độc
đáo, ấn tượng đi kèm với nó đã thể hiện rất rõ cảm xúc của bà.
Rêu “xiên ngang”, dàn trải như bao phủ khắp cả mặt đất. Không
phải xiên dọc hay xiên chéo j` kả mà phải là “xiên ngang”, những
tảng rêu như chọc thủng mặt đất để đâm lên một cách đầy ngang
tàng, ngạo nghễ. Đá “đâm toạc” chĩa lên nhọn hoắt đầy đe dọa
như muốn xuyên thủng cả bầu trời. Và cũng chẳng phải đâm
thủng hay đâm xuyên gì hết mà là “đâm toạc”, tảng đá dường
như đã bị dồn nén tất cả những căm hậm, phẫn uất mà đâm
thẳng lên, xé toạc tất cả những j` đang gò bó, áp đặt chúng. Chỉ
là những cảnh vật bình thường, không có j` đặc biệt như rêu và
đá, nhưng qua cái nhìn đầy ấm ức, bất mãn của tác giả, chúng đã
trở nên vô cùng sống động. Cựa động, nổi loạn, phá phách,
muốn đập tan những j` gò bó để đc. tự do vùng vẫy giữa đất trời,
thiên nhiên hòa hợp với con người, đặc điểm thiên nhiên cũng
chính là nỗi niềm của nhân vật. Và ta cũng thấy đc. tâm trạng
phẫn uất của H2X với tuổi già và những luật lệ phong kiến cũng
như số phận hẩm hiu đang tàn nhẫn ra tay bóp chết hạnh phúc
của bà; những uất hận ây bị đè nén, gò ép trong lòng bà đến
không chịu nổi chỉ chực vỡ òa ra, bà khao khát muốn đạp tung tất

cả, muốn lật đổ mọi thứ, muốn tự do biết nhường nào. Nhưng dù
sao, bà vẫn chỉ là một người phụ nữ phong kiến, một thân phận
nữ nhi cô độc, dù phá phách, dù nổi loạn đến đâu thì tất cả vẫn
chỉ kết thúc trong giới hạn ngôn từ. Bà không thể làm gì hơn
được nữa Mặc dù ta vẫn phải công nhận, đây là một suy nghĩ
vô cùng mới mẻ, một tư tưởng đi trước thời đại, một tính cách
hoàn toàn khácc biệt so với những người phụ nữ thời bấy h. Đó
là một bản lĩnh, một cá tính Xuân Hương đáng trân trọng
“Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con ” Những khát khao, vùng vẫy, nổi
loạn cuối cùng cũng đã bị dập tắt trong sự chán chường, bất lực.
Hồ Xuân Hương đã không thể vượt khỏi thân phận mình, vị thế
nhỏ nhoi cô độc của mình trong xã hội. Kết thúc bài thơ là một sự
cam chịu đc. thốt lên trong một tiếng thở dài ngao ngán. Bà đã
phát ngán , đã chán lắm rồi cái vòng xoáy luẩn quẩn của số phận.
Càng cố bao nhiêu thì càng thất bại bấy nhiêu, hi vọng càng
nhiều thì thất vọng càng lớn, càng chua xót. Thế thì còn cố gắng
để làm j` nữa? “Xuân”, hình ảnh nổi bật trong câu thơ có thể là
mùa xuân, cũng có thể là tuổi xuân của tác giả. những mùa xuân
cứ đến và đi, dòng thời gian cứ chầm chậm chảy, cũng có nghĩa
là tuổi xuân của bà đang tuột mất từng ngày. Và nỗi đau của bà
lại càng đc. nhân lên gấp bội. Hai chữ “lại” đứng ở cuối câu chứa
đựng biết bao sự ngán ngẩm nặng nề của bà khi cảm nhận tuổi
xuân đang trôi đi từng ít một. Bà chán ghét số phận hẩm hiu của
mình, chán ghét vòng tình duyên ngang trái lun đeo đẳng, chán
ghét hạnh phúc ít ỏi đến nỗi gần như không tồn tại. “Mảnh tình”,
một cụm từ mang nặng nỗi trớ trêu của số phận. Tình iêu vốn là
một điều j` đó thật cao cả thiên nhiên (Haiz ), Nhưng tình iêu của
H2X lại như một mảnh vỡ nhỏ bé đc. sẻ ra từ hạnh phúc của ng`
khác. Tình yêu của bà rẻ mạt như một sự bố thí, như một thứ đồ

vật đã qua sử dụng ng` ta vứt lại cho bà. Đau xót biết mấy, khi
“mảnh tình” lại là một thứ đc. chia năm sẻ bảy mà bà chỉ đc. nhận
duy nhất một mảnh “tí con con”. Hạnh phúc của bà chẳng những
không trọn vẹn mà còn nhỏ bé, ít ỏi đến mức tội nghiệp. Tình
duyên như thế thì có để làm j`, chỉ cảng thêm tủi nhục đắng cay.
Cách dùng từ giản đơn mà vẫn vô cùng độc đáo đã cực tả nỗi
niềm của tác giả. H2X ngang tàng thách thức đầy nổi loạn ở trên
là thế, nhưng cuối cùng, tất cả vẫn chìm vào vô vọng trong sự bất
lực tột cùng và chán chường mệt mỏi. Những cố gắng vùng vẫy
của bà chỉ là vô ích, bởi số phận của bà vốn đã là một bi kịch và
mãi mãi chỉ là 1 bi kịch mà thôi. Có lẽ trong giờ phút ấy, bà đã
muốn buông xuôi, muốn bỏ mặc tất cả cho số phận đưa đẩy, bà
đã mất hết hy vọng Giọt nc’ mắt em âm thầm buông rơi, đêm
sầu đơn côi trong tim em ôm trọn một nỗi sầu bơ vơ đành
khóc vậy thôi Liệu H2X có thể vượt qua tất cả để có thể trở lại
là một ng` phụ nữ yêu đời mạnh mẽ không sợ j` cả như ngày
nào? Đó vẫn là một câu hỏi còn dở dang của những thân phận
phụ nữ đem thân đi lam lẽ, phận ng` mà hạnh phúc không bao h
trọn vẹn mà chỉ nhỏ nhoi như 1 mảnh gg vỡ Câu thơ đã diễn
trả đc. đỉnh đ? bi kịch của H2X và cũng là của n~ ng` fụ nữ thời
bấy h