Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay

Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 1


Lời cảm ơn:

Đây là một đề tài khá rộng và rất được quan tâm hiện nay ở Việt Nam. Em đã chọn
đề tài này và đã cố gắng mang đến những thông tin mới hơn. Trong quá trình làm
bài, có gì chưa đúng hay còn thiếu sót, rất mong được quý thầy cô giúp đỡ để đề tài
được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn !

Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 2

Phần Mở Đầu
I/ Lí do chọn đề tài.
Chủ nghĩa xã hội và con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta là một vấn
đề lý luận và thực tiễn rất cơ bản, trọng yếu liên quan trực tiếp đến đường lối chính
trị của Đảng, phương hướng phát triển của đất nước. Đó là vấn đề trung tâm, cốt
lỗi trong đường lối cách mạng nước ta, nó chi phối toàn bộ các hoạt động chính trị,
kinh tế, văn hoá, xã hội, đối ngoại, an ninh, quốc phòng, xây dựng Đảng…của
Đảng và nhà nước ta. Tuy nhiên đây là một vấn đề rất rộng và phức tạp nhiều cách
tiếp cận khác nhau và hiện vẫn không ít nội dung phải tiếp tục nghiêm cứu, cắt
nghĩa, lí giải, trả lời. Cuộc đấu tranh tư tương diễn ra gây gắt trong nhiều năm nay
chủ yếu cũng trên vấn đề này.

Thực tiễn chứng minh trong cuộc cộng xây dựng chủ nghĩa xã hội Việt Nam đã

đạt được nhiều thành tựu to lớn. Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như tính đúng đắn,
sáng tạo trong đường lối đổi mới của Đảng.

Bất chấp thực tiễn hùng hồn đó, trong những năm qua và hiện nay vẫn có một
số người hoặc do thông tin không đầy đủ hoặc do sự bất cập trong nhận thức lý
luận và thực tiễn, bị những kẻ phản động dụ dỗ đã ra sức tấn công, xuyên tạc chủ
nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của
Đảng. Họ phủ nhận, xuyên tạc những thành quả đổi mới, tư duy lý luận về chủ
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 3

nghĩa xã hội, phủ nhận con đường xã hội chủ nghĩa ở nước ta, phủ nhận vai trò của
Đảng, xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước ta.

Để chống lại những luận điệu xuyên tạc đó Đảng và nhà nước đã thực hiện
nhiều chính sách tuyên truyền, giáo dục đường lối của Đảng, tư tưởng của Hồ Chí
Minh và lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về chủ nghĩa xã hội và khẳng định sự
lựa chọn con đường đúng đắn của Đảng ta.
Là sinh viên, lớp trí thức trẻ, nhận thức rõ nghĩa vụ, trách nhiệm của mình đồng
thời muốn góp phần công sức nhỏ bé của mình vào chính sách tuyên truyền đường
lối của Đảng, tư tưởng của Hồ Chí Minh để xây dựng niềm tin trong nhân dân và
đánh bại mọi âm mưu “diễn biến hoà bình” của những kẻ phản động. Đó là lí do
chính để em chọn đề tài này.

IV/ Mục Tiêu Của Đề Tài
Làm sáng tỏ quan điểm của chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung xây dựng Chủ
Nghĩa Xã Hội.

Sự vận dụng tư tưởng đó trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay về các
mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng.

Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 4

V/ Nhiệm Vụ
Nêu bật được tư tưởng của bác về nội dung xây dựng chủ nghĩa xã hội và nêu
lên được sự vận dụng nó như thế nào trong thời buổi hiện nay.

Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 5

B: Nội Dung
1.Chính trị.

Chủ nghĩa xã hội có chế độ chính trị dân chủ, nhân dân lao động là chủ và nhân
dân lao động làm chủ, Nhà nước là của dân, do dân và vì dân, dựa trên khối đại
đoàn kết toàn dân mà nòng cốt là liên minh công-nông-trí thức, do Đảng Cộng sản
lãnh đạo.

Mọi quyền lực trong xã hội đều tập trung trong tay nhân dân. Nhân dân đoàn
kết thành một khối thống nhất để làm chủ nước nhà. Nhân dân là người quyết định
vận mệnh cũng như sự phát triển của đất nước dưới chế độ xã hội chủ nghĩa. Hồ
Chí Minh coi nhân dân có vị trí tối thượng trong mọi cấu tạo quyền lực. Chủ nghĩa
xã hội chính là sự nghiệp của chính bản thân nhân dân, dựa vào sức mạnh của toàn

dân để đưa lại quyền lợi cho nhân dân.

1.1:Vận dụng tƣ tƣởng HCM vào việc xây dựng Nhà nƣớc trong công cuộc
đổi mới
1.1.1 :Việc thực hiện quy chế dân chủ của Nhà nƣớc ta hiện nay
1.1.1.1: Sự cần thiết và ý nghĩa của việc thực hiện quy chế dân chủ
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 6

Quyền làm chủ thật sự của nhân dân chính là một nội dung cơ bản trong yêu
cầu xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước đòi hỏi phải chú trọng
bảo đảm và phát huy quyền làm chủ thật sự của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực
của đời sống xã hội. Trong vấn đề này, việc mở rộng dân chủ đi đôi với tăng
cường pháp chế xã hội chủ nghĩa có ý nghĩa quan trọng. Chính vì vậy, quyền
làm chủ của nhân dân phải được thể chế hóa bằng Hiến pháp và pháp luật, đưa
Hiến pháp và pháp luật vào trong cuộc sống. Cần chú ý đến việc bảo đảm cho
mọi người được bình đẳng trước pháp luật, xử phạt nghiêm minh mọi hành
động vi phạm pháp luật, bất kể sự vi phạm đó do tập thể hoặc cá nhân nào gây
ra. Có như vậy dân mới tin và mới bảo đảm được tính chất nhân dân của Nhà
nước ta.
Hiện nay chúng ta đang từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam
xã hội chủ nghĩa (XHCN) của dân, do dân và vì dân. Chỉ khi có một Nhà nước như
vậy mới có thể phát huy được quyền dân chủ của nhân dân, đảm bảo quyền sống,
quyền được làm việc, được lao động, được học hành, được đảm bảo an ninh trật tự,
an toàn xã hội. Nó ảnh hưởng tới sự lành mạnh của nền dân chủ, tới cuộc sống và
số phận của từng người dân, tới chiều hướng phát triển của xã hội.
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân trên mọi lĩnh

vực của đời sống xã hội. Trong Nhà nước đó, dân chủ đi đôi với kỷ cương trật tự,
được thể chế hoá thành pháp luật, trong khuôn khổ của pháp luật. Nhà nước pháp
quyền XHCN của dân, do dân và vì dân biểu hiện trực tiếp sức mạnh của hệ thống
chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Đó là một nhà nước đại diện cho
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 7

quyền lực chân chính của nhân dân; một tổ chức nhà nước dựa trên nền dân chủ, vì
dân chủ và do đó bằng pháp luật và vì công lý.
1.1.1.2:Việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ trong thời gian qua
Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản quy
định và hướng dẫn việc xây dựng và thực hiện pháp luật dân chủ ở cơ sở. Quy chế
dân chủ ở cơ sở ra đời đánh dấu một bước tiến bộ xã hội lớn ở nước ta, tạo điều
kiện thuận lợi cho nhân dân thực sự phát huy quyền làm chủ của mình, tham gia
quản lý các công việc ở địa phương, kiểm soát và đấu tranh chống tệ quan liêu,
tham nhũng, mất dân chủ ở các cơ quan công quyền hay các biểu hiện lợi dụng dân
chủ để vi phạm pháp luật. Quy chế thực hiện dân chủ ở phường (xã) ra đời là một
biểu hiện sinh động nhằm cụ thể hoá phương châm “ dân biết, dân bàn, dân làm,
dân kiểm tra” của Đảng. Qua thời gian triển khai và thực hiện đã thực sự phát huy
quyền làm chủ, sức sáng tạo của nhân dân, động viên sức mạnh vật chất và tinh
thần to lớn của các tầng lớp nhân dân tham gia phát triển kinh tế xã hội ở địa
phương góp phần tác động tích cực tới công tác xây dựng Đảng, xây dựng Chính
quyền, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; Xây dựng
các cộng đồng dân cư tự quản ở phường, xã, thị trấn, các khu dân cư, tổ dân phố…
Tạo ra sự chuyển biến tích cực về ý thức và phong cách làm việc của cán bộ Đảng,
Chính quyền, đoàn thể theo hướng gần dân, tôn trọng dân và có trách nhiệm với
dân hơn.
Có thể nhận thấy qua những năm thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, bầu không

khí dân chủ, cởi mở trong xã hội đã được tạo ra, quyền làm chủ của nhân dân được
mở rộng, lòng tin của nhân dân vào chế độ ngày càng được củng cố, từ đó thúc đẩy
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 8

sự phát triển Kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng ở địa phương, biểu hiện
rõ nhất là trong phát triển kinh tế, xây dựng nếp sống văn hoá ở xã, phường, thị
trấn.
Tuy nhiên, cùng với các mặt tích cực đạt được nêu trên, qua quá trình thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở vẫn còn nhiều vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu, làm
rõ hơn nữa kể cả về phương diện lý luận và thực tiễn để tiếp tục triển khai một
cách phù hợp, đồng bộ và hiệu quả hơn. Vẫn còn không ít cơ sở lúng túng hoặc
thực hiện một cách hình thức trong việc gắn kết giữa việc xây dựng, thực hiện Quy
chế dân chủ ở cơ sở với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở .
Sau 10 năm triển khai thực hiện, chất lượng và hiệu quả việc thực hiện Quy chế
chưa đạt được kết quả như mong muốn. Có nơi, có lúc còn vi phạm quyền làm chủ
của nhân dân; không ít nơi chưa thực hiện tốt công khai, dân chủ, chưa phát huy
đầy đủ tinh thần, trách nhiệm làm chủ của nhân dân trong tháo gỡ khó khăn, tham
gia giải quyết những bức xúc từ cơ sở. Việc thực hiện Quy chế Dân chủ, công khai,
minh bạch các chế độ, chính sách, nhất là các chế độ, chính sách về nhà, đất, tài
chính, tài sản, tiền lương, tiền thưởng; về quy hoạch, kế hoạch, giá cả đền bù khi
thu hồi đất v.v có nơi chưa thực hiện nghiêm túc theo quy trình, quy định của Nhà
nước, để xảy ra tham nhũng, vi phạm pháp luật làm nhân dân bất bình. Công tác
tuyên truyền, giáo dục chưa được quan tâm đúng mức, nhận thức về xây dựng và
thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở chưa đồng đều; trách nhiệm của một số ban chỉ
đạo, của Mặt trận, đoàn thể, thủ trưởng cơ quan, đơn vị có nơi, có lúc chưa được đề
cao. Đến nay, vẫn còn nhiều nơi chưa xây dựng được quy chế, nhiều công ty cổ
phần, công ty trách nhiệm hữu hạn chưa triển khai thực hiện; chất lượng thực hiện

Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 9

Quy chế Dân chủ ở nhiều cơ sở chưa cao.Sự phối hợp giữa cấp ủy, chính quyền,
các đoàn thể trong công tác chỉ đạo, kiểm tra, tổng kết và nhận diện các điển hình
có nơi thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ; thiếu kiên quyết trong việc xây dựng và ban
hành các quy chế, quy định, quy trình thực hiện công khai, dân chủ. Tình trạng mất
đoàn kết, nhũng nhiễu, quan liêu, tham nhũng, lãng phí và tình hình khiếu kiện vẫn
còn diễn ra phức tạp ở một số địa phương.
Những yếu kém, khuyết điểm về xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ
sở có nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức về dân
chủ chưa đầy đủ, trách nhiệm của một số cấp ủy, chính quyền chưa tập trung chỉ
đạo, thiếu kiểm tra, đôn đốc; chưa cụ thể hóa các quy chế, quy định, quy trình công
khai, dân chủ ở cơ sở; chưa coi trọng việc sửa đổi, bổ sung quy chế, quy ước sát
với thực tiễn của từng loại hình cơ sở; chưa phát huy vai trò, trách nhiệm của Mặt
trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân; việc sơ kết, tổng kết, nhân rộng các điển hình
chưa được coi trọng; chưa kiểm điểm, phê bình nơi làm yếu và thiếu quan tâm giúp
đỡ nơi có khó khăn.
1.1.1.3, Những bài học kinh nghiệm bƣớc đầu trong xây dựng và thực hiện
quy chế dân chủ
Một là, nắm vững các quan điểm chỉ đạo của Trung ương, tập trung đẩy mạnh
công tác tuyên truyền, giáo dục sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, không ngừng
nâng cao nhận thức về dân chủ và thực hành dân chủ ở cơ sở. Các ngành, các cấp
tổ chức thực hiện nghiêm túc việc lấy ý kiến nhân dân về xây dựng các chủ trương,
chính sách liên quan đến quyền và lợi ích trực tiếp của nhân dân; tích cực thực
hành dân chủ, tạo nền nếp và những chuyển biến mới, tích cực ở cơ sở.
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 10

Thực tế cho thấy, những nơi cấp ủy, chính quyền nắm vững các quan điểm chỉ
đạo của Trung ương, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn; coi trọng công tác tuyên
truyền, phổ biến sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, thông qua nhiều hình thức
phong phú, đa dạng trên các phương tiện thông tin đại chúng, các loại hình văn
hóa, nghệ thuật để góp phần nâng cao nhận thức, tạo sự đồng tình, hưởng ứng của
nhân dân, thúc đẩy quá trình xây dựng và thực hiện các quy chế, quy định, quy
trình thực hiện công khai, dân chủ ở cơ sở, quy ước, hương ước ở thôn. Phát huy
dân chủ, nhân dân tích cực tham gia quá trình phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững
an ninh trật tự ở cơ sở; bầu không khí dân chủ trong Đảng, trong xã hội có nhiều
chuyển biến rõ nét.
Hai là, phát huy vai trò, trách nhiệm người đứng đầu của các tổ chức trong hệ
thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở. Quan tâm chỉ đạo việc xây
dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ gắn với việc thực hiện dân chủ, công khai,
minh bạch các thủ tục hành chính, các loại phí, lệ phí và các quy định của pháp
luật. Nâng cao chất lượng dân chủ đại diện, mở rộng dân chủ trực tiếp; nêu cao
tinh thần phục vụ nhân dân, tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường đối
thoại tháo gỡ khó khăn từ cơ sở, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và
Nhà nước.
Phát huy dân chủ, khâu quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc chính là xây dựng và
ban hành được các quy chế, quy ước thực hiện dân chủ ở cơ sở. Phát huy vai trò và
trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong việc trực tiếp chỉ đạo
xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ; góp phần nâng cao hiệu quả trong công
tác tổ chức và cán bộ, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ; công khai các hoạt động
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 11

quản lý, điều hành; nâng cao tinh thần, trách nhiệm thực hành dân chủ của đội ngũ
cán bộ, công chức; từng bước ngăn chặn tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí
ở cơ sở.
Ba là, tăng cường sự phối hợp hoạt động giữa các tổ chức trong hệ thống chính
trị về chỉ đạo quán triệt, tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc và đánh
giá kết quả việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở. Phát huy dân chủ ở cơ sở gắn
với đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động ở cơ sở. Phối
hợp chặt chẽ giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị, quan tâm chỉ đạo, hướng
dẫn, kiểm tra, xem xét, đánh giá kết quả thực hiện; khen thưởng và động viên kịp
thời; tạo phong trào sâu rộng, có hiệu quả ở từng loại hình cơ sở.
Sự phối hợp hoạt động giữa các tổ chức ở cơ sở mở ra các cơ chế vận hành
đồng bộ, thống nhất trong triển khai, thực hiện của từng tổ chức, trong quản lý,
điều hành của chính quyền; mở ra môi trường thuận lợi cho nhân dân đẩy mạnh
các phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm, nâng cao thu
nhập, ổn định cuộc sống. Trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh
nghiệp nhà nước, việc xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ đã tạo môi trường
thuận lợi để cán bộ, công chức, người lao động phát huy năng lực, trí tuệ, nâng cao
trách nhiệm tham gia về hoạch định cơ chế, chính sách, tham gia giải quyết những
vướng mắc, khó khăn trong sản xuất, kinh doanh v.v Đến nay, hầu hết các doanh
nghiệp (có tổ chức công đoàn) đã tổ chức ký kết thỏa ước lao động tập thể. Nhiều
doanh nghiệp đã ban hành bộ quy chế về tiêu chuẩn, quy trình, quy định, quy ước,
nội quy của doanh nghiệp, thiết lập quan hệ lao động hài hòa hơn giữa người lao
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 12

động với chủ doanh nghiệp; ý thức lao động của công nhân, người lao động tiếp
tục được nâng lên.

Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, việc thực hiện Quy chế Dân chủ gắn với xây
dựng và đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, xã hội như: tổ chức các lễ hội văn hóa
truyền thống của làng, xã, lễ hội văn hóa vùng, miền, khu vực; lễ hội tôn vinh
người có công, người vượt khó học giỏi; huy động sức dân xây dựng nhà văn hóa,
các công trình văn hóa Nhân dân tích cực thực hiện cuộc vận động "Toàn dân
đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", "Xóa đói, giảm nghèo" và thực hiện tốt các
chính sách xã hội, giúp đỡ các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn
ổn định và từng bước cải thiện cuộc sống. Hằng năm, nhiều địa phương đã công
nhận trên 75% số gia đình đạt chuẩn văn hóa, 65% cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn
hóa.
Bốn là, phát huy vai trò, trách nhiệm của ban chỉ đạo thực hiện Quy chế Dân
chủ ở các ngành, các cấp; nâng cao chất lượng tham mưu cho cấp ủy, phối hợp
chặt chẽ với chính quyền, các đoàn thể nhân dân trong xây dựng và thực hiện Quy
chế Dân chủ ở cơ sở. Thường xuyên đề cao vai trò, trách nhiệm của các thành viên
trong ban chỉ đạo, tiếp tục phân công theo dõi và trực tiếp giúp đỡ cơ sở, phát hiện
và nhân rộng các điển hình tiên tiến, thí điểm việc xây dựng và thực hiện Quy chế
Dân chủ ở các loại hình cơ sở chưa thực hiện; kịp thời thay thế, bổ sung, kiện toàn
ban chỉ đạo; sửa đổi, bổ sung quy chế, kinh phí hoạt động. Phối hợp với các cơ
quan chính quyền, tập trung chỉ đạo, nâng cao chất lượng thực hiện Quy chế Dân
chủ và ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân, xây dựng xã hội đồng thuận, đoàn
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 13

kết, giúp đỡ nhau, tạo sự đồng đều về kết quả xây dựng và thực hiện Quy chế Dân
chủ ở cơ sở.
Năm là, phát huy dân chủ gắn với kỷ cương pháp luật, xử lý nghiêm minh đối
với các vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; kiên quyết xử lý đối với những
trường hợp lợi dụng các vấn đề dân chủ, dân tộc, tôn giáo chống phá Nhà nước ta,

gây mất ổn định về an ninh, trật tự. Nâng cao ý thức sống và làm việc theo Hiến
pháp và pháp luật, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở, đẩy
mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm, phẩm chất và năng lực của cán
bộ, công chức để thực hiện các quy chế, quy định, quy trình công khai, dân chủ ở
cơ sở. Phát huy dân chủ, tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, nhân dân tích cực
tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, phát hiện, tố giác các vụ việc tiêu cực,
tham nhũng, lãng phí; tham gia giám sát các vụ, việc vi phạm pháp luật và kết quả
xử lý, giải quyết sau thanh tra. Phát huy sức mạnh đoàn kết trong cộng đồng dân
cư, nêu cao tinh thần cảnh giác, tích cực tham gia ngăn chặn các tệ nạn xã hội; đấu
tranh phòng, chống âm mưu thâm độc của các thế lực thù địch trong và ngoài
nước; vạch trần các thủ đoạn lợi dụng các vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn
giáo để chống đối; ngăn chặn các hành động gây rối, gây bạo loạn, gây mất ổn
định an ninh, trật tự ở cơ sở.
Sáu là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, đẩy mạnh
công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ
sở. Kiên trì chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở, đề cao trách
nhiệm lãnh đạo trực tiếp của đảng ủy, chính quyền, của cán bộ, đảng viên, công
chức ở cơ sở. Gắn xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở với xây dựng tổ
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 14

chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ
chức cơ sở đảng. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện của các tổ chức,
đơn vị; giám sát trách nhiệm, ý thức chấp hành và gương mẫu thực hiện của cán
bộ, đảng viên, công chức; sơ kết, tổng kết và nhận diện kịp thời các điển hình thực
hiện tốt Quy chế.
Những cấp ủy làm tốt việc phân công cán bộ có năng lực, trực tiếp tham gia ban
chỉ đạo, định kỳ nghe ban chỉ đạo báo cáo; đồng thời, đề ra những giải pháp, tăng

cường sự chỉ đạo đối với các ngành, các cấp; tổ chức cho cán bộ, công chức đi cơ
sở, gặp gỡ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân để góp phần
nâng cao chất lượng và hiệu quả việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở.
Các cấp ủy đã quan tâm chỉ đạo việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm các chức danh
chủ chốt ở cấp xã do Hội đồng nhân dân bầu, góp phần ngăn chặn tình trạng quan
liêu, nhũng nhiễu, cửa quyền, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu
cực ở cơ sở. Đồng thời, không ngừng nâng cao ý thức, trách nhiệm phục vụ nhân
dân của cán bộ, đảng viên và công chức, góp phần làm trong sạch nội bộ tổ chức
đảng, nâng cao tinh thần đoàn kết, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị ở cơ
sở.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng về xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ
ở cơ sở, các ngành, các cấp cần tiếp tục quán triệt sâu sắc hơn nữa các quan điểm
chỉ đạo của Trung ương, kiên quyết chỉ đạo và tổ chức thực hiện sâu rộng, đồng
đều; tiếp tục tổng kết, đúc rút các bài học kinh nghiệm từ thực tiễn, vận dụng linh
hoạt, sáng tạo vào đặc điểm của từng loại hình cơ sở một cách nền nếp, hiệu quả,
góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 15

trị ở từng địa bàn, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của quê hương, đất
nước.
1.2: Phƣơng hƣớng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng một nhà nƣớc
của dân, do dân, vì dân
1.2.1, Phƣơng hƣớng thực hiện quy chế dân chủ để xây dựng nhà nƣớc
Muốn thực hiện đúng phương châm chỉ đạo của Đảng theo tinh thần Chỉ
thị số 30-CT/TW, để cho dân chủ trở thành nề nếp trong đời sống hàng ngày của
xã hội phải quán triệt đầy đủ các quan điểm của Đảng, có sự thống nhất giữa chủ
trương và chỉ đạo thực hiện. Đồng bộ cả ở cơ sở và cấp trên cơ sở trong cả hệ

thống chính trị. Đồng thời phải coi việc thực hiện Quy chế dân chủ là một nhiệm
vụ trọng tâm, cấp bách, thường xuyên và lâu dài của các tổ chức Đảng, Chính
quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân; Phải gắn việc thực hiện Quy chế
dân chủ với chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, cá nhân, nhất là người đứng
đầu cơ quan, đơn vị.
Vì vậy phương hướng chung để thực hiện Quy chế dân chủ trong thời gian
tới đã được Ban chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ Trung ương nêu trong Báo cáo
tổng kết sáu năm thực hiện Chỉ thị số 30/CT-TW của Bộ chính trị (khoáVIII) về
xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở là:
Nắm vững quan điểm chỉ đạo của Chỉ thị số 30-CT/TW, nhận thức đúng về
phát huy dân chủ của nhân dân, đề cao trách nhiệm lãnh đạo của Cấp uỷ đảng và
người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị. Đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, giáo dục trong các tầng lớp nhân dân, nghiêm túc thực hiện và mở rộng
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 16

việc lấy ý kiến nhân dân tích cực thực hành dân chủ, quyết tâm đưa Quy chế dân
chủ đi vào thực tiễn, tạo nên chuyển biến thực sự và trở thành phong trào của đông
đảo quần chúng nhân dân ở cơ sở.
Gắn thực hiện Quy chế dân chủ với thực hiện các nhiệm vụ chính trị và xây
dựng hệ thống chính trị ở cơ sở. Từng bước mở rộng dân chủ trực tiếp, nâng cao
chất lượng dân chủ đại diện, phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân ở cơ
sở, tạo bầu không khí phấn khởi, tin tưởng, đoàn kết, đồng thuận trong cán bộ và
nhân dân, tạo thế và động lực mới cho sự nghiệp phát triển bền vững và xây dựng
các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch, vững mạnh. Cán bộ, đảng
viên gương mẫu, sát dân, tổ chức để nhân dân bàn bạc, tháo gỡ những vấn đề bức
xúc của đời sống xã hội.
Tạo sự thống nhất, phối hợp đồng bộ giữa Chính quyền với đề cao vai trò

vận động, thuyết phục nhân dân và giám sát thực hiện của Mặt trận Tổ quốc, các
đoàn thể nhân dân. Coi trọng việc thể chế hoá, xây dựng các quy chế, quy định phù
hợp với từng loại hình cơ sở để nang cao chất lượng và hiệu quả việc thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Phát huy dân chủ gắn với kỷ cương, kỷ luật, xử lý nghiêm minh đối với các
vụ việc tiêu cực, sai phạm đã phát hiện, đồng thời xử lý những hành vi lợi dụng
dân chủ để gây rối làm mất ổn định an ninh, trật tự. Nâng cao ý thức chấp hành
pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật, tăng cường hiệu lực, hiệu
quả công tác quản lý Nhà nước ở cơ sở.
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 17

Quan tâm củng cố, kiện toàn Ban chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ đủ
mạnh, nâng cao vai trò tham mưu, giúp Cấp uỷ chỉ đạo, kiểm tra và đôn đốc thực
hiện Quy chế dân chủ ở tất cả các loại hình cơ sở, xây dựng quy chế hoạt động,
chương trình công tác của Ban chỉ đạo. Tích cực phối hợp với các ban, ngành, có
sự phân công trách nhiệm cụ thể, rành mạch cho từng đồng chí cán bộ, thành viên
Ban chỉ đạo có như vậy việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở mới thực sự có
hiệu quả và đi vào nề nếp.
1.2.2: Một số giải pháp để xây dựng Nhà nƣớc của dân, do dân, vì dân
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân trên mọi lĩnh
vực của đời sống xã hội. Trong Nhà nước đó, dân chủ đi đôi với kỷ cương trật tự,
được thể chế hoá thành pháp luật, trong khuôn khổ của pháp luật. Nhà nước pháp
quyền XHCN của dân, do dân và vì dân biểu hiện trực tiếp sức mạnh của hệ thống
chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Đó là một nhà nước đại diện cho
quyền lực chân chính của nhân dân; một tổ chức nhà nước dựa trên nền dân chủ, vì
dân chủ và do đó bằng pháp luật và vì công lý. Để làm được những điều đó cần
phải giải quyết tốt một số nội dung chủ yếu sau đây:

1.2.2.1. Đảm bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân.
Để đảm bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân, nhất thiết phải
giải quyết những vấn đề kinh tế - xã hội, phát triển sự nghiệp giáo dục, văn hoá, y
tế… tất cả các yếu tố đó phải tiến hành đồng thời, nhưng phải ưu tiên cho những
vấn đề kinh tế, chăm lo tốt hơn đến cuộc sống hạnh phúc và mọi nhu cầu phong
phú, đa dạng của con người. Tất cả những điều đó phải dựa trên cơ sở của sự phát
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 18

triển kinh tế, nhất là khi đất nước còn nghèo như hiện nay. Bởi vậy, nếu thoát ly sự
tăng trưởng kinh tế, đặt ra những yêu cầu quá cao đối với các lĩnh vực văn hoá – xã
hội là không thực tế. Nhưng cũng sẽ là sai lầm, nếu chỉ coi trọng phát triển kinh tế,
lợi ích về văn hoá – xã hội của nhân dân. Thực tiễn những năm qua cho thấy nếu
không chú trọng xây dựng và phát triển giáo dục, văn hoá, y tế, phúc lợi công
cộng, để cho những mặt này yếu kém và xuống cấp thì chẳng những ảnh hưởng
xấu tới việc chăm lo bồi dưỡng, phát huy nhân tố con người, mà còn kìm hãm
nguồn lực thúc đẩy kinh tế phát triển.
Nhân dân là người sáng tọ ra lịch sử cho nên nhân dân là nguồn gốc của quyền
lực. Trong xã hộI XHCN, quyền lực Nhà nước được bắt nguồn từ nhân dân, của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Vì vậy, trong công cuộc đổi mới Nhà nước
hiện nay, phải ra sức phát triển và hoàn thiện chế độ đại diện, làm cho nó thực sự
thể hiện bản chất nhân dân của Nhà nước ta. Một Nhà nước như vậy mới đảm bảo
quyền con người sống trong hoà bình, độc lập, tự do; được quyền làm chủ đất
nước, làm chủ xã hội và làm chủ bản thân mình; được quyền có cuộc sống ấm no,
bình đẳng và hạnh phúc. Tôn trọng quyền của mỗi con người (quyền bình đẳng của
công dân trước pháp luật, bình đẳng dân tộc, bình đẳng nam nữ, tự do tín ngưỡng
và không tín ngưỡng cũng như các quyền tự do, dân chủ khác) phải gắn với nghĩa
vụ và trách nhiệm của mỗi người trước đất nước và xã hội.

Muốn đảm bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân, phải kiên
quyết đấu tranh chống lại những hiện tượng vi phạm pháp luật mà nổi bật là tham
nhũng và buôn lậu, xâm phạm các quyền tự do, dân chủ của công dân; làm hàng
giả, trốn – gian lận thuế… gây tổn thất lớn cho Nhà nước và nhân dân. Đó chính là
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 19

tâm tư, nguyện vọng và cũng là đòi hỏi của nhân dân đối với Nhà nước, thông qua
Nhà nước.
Việc của đất nước là việc của nhân dân. Vì vậy, cần phải tập hợp rộng rãi mọi
lực lượng quần chúng nhân dân, phát huy đầy đủ khả năng và trí tuệ của toàn dân
để cùng lo việc nước. Hơn nữa, mọi quyền hành chỉ thuộc về nhân dân khi có một
cơ chế thích hợp để nhân dân có thể trực tiếp giám sát các hoạt động của Quốc hội
và đại biểu Quốc hội, của Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân các
cấp, cũng như giám sát mọi hoạt động của các cơ quan Nhà nước và viên chức Nhà
nước. Phải có cơ chế thích hợp để cử tri có thể bày tỏ sự tín nhiệm hay bất tín
nhiệm của mình đối với đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân mà mình
bầu ra, tạo điều kiện để các đại biểu gắn bó hơn với cử tri, đề cao ý thức trách
nhiệm của người đại diện nhân dân, phải luôn xứng đáng với sự tín nhiệm của dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nước ta là nước dân chủ, bao nhiêu lợi ích
đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân… Chính quyền từ xã đến Chính phủ
Trung ương do dân cử ra.” (1) Muốn đảm bảo mọi lợi ích và quyền hành đều
thuộc về nhân dân, phải chiến thắng được nghèo nàn và lạc hậu, phát triển kinh tế,
văn hoá, cải thiện đời sống nhân dân, xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân
chủ làm cho dân giàu, nước mạnh và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn
vẹn lãnh thổ quốc gia.
1.2.2.2. Giải quyết mối quan hệ công dân – Nhà nƣớc là mối quan hệ chính
trị cơ bản để xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền của dân, do dân và vì dân.

Cơ sở để giải quyết mối quan hệ công dân – Nhà nước trong Nhà nước pháp
quyền XHCN là vấn đề quyền và nghĩa vụ của tất cả mọi người được pháp luật ghi
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 20

nhận và bảo vệ. Trong đó Nhà nước pháp quyền có nghĩa vụ tôn trọng giá trị cao
nhất là con người; Nhà nước đề ra pháp luật, đồng thời phải tuân thủ pháp luật và
bảo đảm cho công dân được chống lại chính sự tuỳ tiện của Nhà nước. Điều đó có
nghĩa là “Nhà nước phải tạo ra cho công dân sự bảo đảm rằng người ta không bị
đòi hỏi cái ngoài hoặc trên những điều kiện quy định trong Hiến pháp và pháp
luật” (2). Mặt khác, con người là mục tiêu và giá trị cao nhất. Do đó, Nhà nước
phải đảm bảo cho công dân sự an toàn pháp lý, được hưởng các quyền và tự do cơ
bản đó vi phạm, kể cả từ phía các cơ quan Nhà nước và những người có chức vụ.
Chính vì vậy, một mặt Nhà nước đề ra pháp luật; mặt khác, chính Nhà nước, các
cơ quan Nhà nước, những người có chức vụ đều có nghĩa vụ bắt buộc phải tuân thủ
triệt để pháp luật, không có một tổ chức Nhà nước hoặc công chức nào được đặt
mình đứng ngoài pháp luật, đứng trên pháp luật. Mọi người và mọi tổ chức hợp
pháp đều bình đẳng trước pháp luật. Cùng với nguyên tắc này, Nhà nước ta tiến tới
thực hiện nguyên tắc không cấm, tất nhiên phải trong khuôn khổ của nền đạo đức
XHCN và tôn trọng lợi ích của xã hội và của người khác. Nguyên tắc này bảo đảm
một mặt chống lại biểu hiện lộng quyền, lạm quyền và mặt khác chống những hành
vi tự do, vô chính phủ.
Giải quyết mối quan hệ công dân – Nhà nước là xây dựng chế độ trách nhiệm
qua lại giữa Nhà nước và công dân (cá nhân), tức là giữa một bên là người đại diện
quyền lực Nhà nước và một bên vừa là chủ thể, vừa là khách thể của quyền lực
Nhà nước. Ở đây, Nhà nước xác định cho mình, cho các cơ quan Nhà nước và
những người có chức vụ trách nhiệm pháp lý rõ ràng về các hành vi của họ. Công
dân được đảm bảo quyền và khả năng bắt buộc cơ quan Nhà nước và những người

có chức vụ phải chấp hành pháp luật, thực thi trách nhiệm của mình đối với họ.
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 21

Muốn giải quyết mối quan hệ giữa công dân và Nhà nước thì Nhà nước phải đặt
mục tiêu của mình là phục vụ lợi ích chính đáng của dân. Hơn nữa, việc của đất
nước là việc của dân, cho nên muốn làm việc của dân, cho nên muốn làm việc của
đất nước thì phải tập hợp rộng rãi, phát huy khả đầy đủ năng và trí tuệ của toàn dân
để cùng lo việc nước. Đồng thời phải xây dựng một cơ chế để nhân dân kiểm soát
có hiệu quả đối với các cơ quan Nhà nước và nhân viên Nhà nước. Liên quan tới
vấn đề này, phải từng bước hoàn thiện chế độ dân chủ đại diện, nhưng cần hết sức
coi trọng việc phát huy quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân, tạo thành thói quen
tốt trong sinh hoạt xã hội.
Nhà nước pháp quyền XHCN là Nhà nước của dân, do dân bầu ra. Do đó, một
khi Nhà nước không còn vì dân, nghĩa là nó không đáp ứng được lợi ích và nguyện
vọng của nhân dân có quyền bày tỏ sự bất tín nhiệm đối với nói. Đó là cơ sở để
Bác Hồ nói rằng: “Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”.
(3)
Trong các chế độ cũ, Nhà nước là bộ máy của giai cấp bóc lột dùng để thống trị
và áp bức nhân dân; cho nên viên chức, quan lại tự xưng là cha mẹ dân, đè đầu
cưỡi cổ dân. Trong chế độ dân chủ XHCN, người chủ Nhà nước là nhân dân;
người cán bộ Nhà nước là do dân lựa chọn, được nhân dân ủy quyền là “công
bộc”; làm cán bộ là “làm đầy tớ cho nhân dân, chứ không phải là làm quan Cách
mạng”(4). Trong các cơ quan Nhà nước, cán bộ vừa là lãnh đạo, vừa là người
hướng dẫn của nhân dân. Do đó, “nếu không có nhân dân thì Chính phủ không đủ
lực lượng. Nếu không có Chính phủ, thì nhân dân không có ai dẫn đường”(5).
Chính vì vậy, trong Di chúc của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở cán bộ,
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư

Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 22

Đảng viên phải làm thế nào để xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy
tớ của nhân dân. Là người đầy tớ, cán bộ phải trung thành, tận tụy, cần kiệm liêm
chính, chí công vô tư, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ… Là người lãnh đạo thì
phảI có trí tuệ hơn người, minh mẫn, sáng suốt, nhìn xa trông rộng, gần gũi và
trọng dụng những người hiền tài, đức độ. Bởi vậy, người thay mặt và người đại
diện cho dân phải là người có đức, có tài, phải vừa “hiền” lại vừa “minh”.
1.2.2.3. Xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam XHCN của dân, do dân
và vì dân phải dựa trên truyền thống, đặc điểm dân tộc, nhất là truyền thống
chính trị của đất nƣớc.
Ngay từ khi Nhà nước Văn Lang được hình thành và qua hầu hết các triều đại
phong kiến trước đây, trong không ít trường hợp chính quyền Nhà nước đã đóng
vai trò tổ chức toàn thể dân tộc chống giặc ngoại xâm. Khi đó, Nhà nước đại diện
cho quyền lợi cơ bản sống còn của cả dân tộc là độc lập, chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ quốc gia. Trong quan hệ với phong kiến Trung Hoa trước đây, Nhà nước
Đại Việt về hình thức thì mềm dẻo, khôn khéo, nhưng mục tiêu bảo vệ độc lập tự
chủ của quốc gia thì hết sức kiên định.
Trong hơn 10 thế kỷ Bắc thuộc tổ chức bộ máy Nhà nước và chế độ quan chức
của các triều đại nước ta tuy chịu ảnh hưởng của Nho giáo và Phật giáo, nhưng
chúng vẫn được cải biên cho phù hợp với đặc điểm chính trị - xã hội Việt Nam và
chịu ảnh hưởng của văn hoá bản địa từng tồn tại trước nó và cùng với nó. Suốt cả
10 thế kỷ ấy, ông cha ta đã đấu tranh chống Bắc thuộc, chống đồng hoá, giành độc
lập dân tộc và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc; đồng thời cũng biết tiếp thu có chọn
lọc những thành tựu chính trị - văn hoá của phong kiến phương Bắc để xây dựng
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 23

Nhà nước độc lập tự chủ theo hình thức Nhà nước Trung ương tập quyền. Sự tiếp
thu đó là một tất yếu lịch sử.
Trong suốt thời kỳ bị thực dân Pháp thống trị, dân tộc Việt Nam đã kiên cường
đấu tranh nhằm giành độc lập dân tộc. Các phong trào yêu nước vào những năm
cuối của thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX (như phong trào Cần Vương do các sỹ phu
phong kiến yêu nước lãnh đạo nhằm tái dựng một Nhà nước quân chủ an ninh;
phong trào Đông Du của Phan Bội Châu nhằm xây dựng một chính thể như nước
Nhật tư sản – quân chủ nghị viện; phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục của Phan
Chu Trinh nhằm thiết lập một quốc gia độc lập theo mô hình của Pháp - Cộng hoà
đại nghị tư sản; phong trào của Việt Nam Quốc Dân Đảng theo gương của Cách
mạng Tân Hợi Trung Quốc…) đều nhằm giải phóng dân tộc và thiết lập Nhà nước
theo mô hình dân chủ tư sản. Mục tiêu của những phong trào đấu tranh trên đều
không còn phù hợp với hoàn cảnh lịch sử đất nước nên bị thất bại.
Thắng lợi vẻ vang của Cách mạng tháng Tám năm 1945 do Đảng Cộng sản Việt
Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo đã đưa lịch sử dân tộc Việt Nam nói
chung và lịch sử Nhà nước ta nói riêng bước sang một trang sử mới. Dưới sự lãnh
đạo của Đảng, Nhà nước ta đã có những đóng góp to lớn trong quá trình Cách
mạng, xứng đáng là công cụ đắc lực của nhân dân trong công cuộc đấu tranh giành
và bảo vệ độc lập dân tộc, trong tổ chức và xây dựng cuộc sống mới, xã hội mới
phù hợp với những truyền thống lịch sử và bản sắc dân tộc Việt Nam.
Ngày nay, trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế
thị trường với định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội; việc mở cửa đối với bên ngoài
sau khi bình thường hoá quan hệ với Mỹ; những yêu cầu dân chủ hoá đời sống xã
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 24

hội đang đòi hỏi bộ máy Nhà nước phải được đổi mới theo hướng xây dựng Nhà
nước pháp quyền XHCN. Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam không
phải là quay lưng lại với quá khứ vẻ vang, xây dựng lại từ đầu một bộ máy Nhà
nước theo một đường hướng khác, mà là kế thừa và nâng lên tầm cao mới những
giá trị truyền thống của Nhà nước để xây dựng và từng bước hoàn thiện Nhà nước
pháp quyền Việt Nam XHCN.
1.2.2.4. Xây dựng quyền lực Nhà nƣớc của các công dân trên nền tảng một
hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện.
Tư tưởng về xây dựng quyền lực Nhà nước trong quan hệ xã hội của các công
dân thực chất là giải quyết mối quan hệ giữa quyền lực với pháp luật. Trong đó
pháp luật là cơ sở để duy trì quyền lực Nhà nước, bản thân Nhà nước vừa là công
cụ tổ chức của giai cấp, lại vừa là hình thức thực hiện quyền lực công khai. Vì vậy,
Nhà nước chỉ có thể biểu hiện ý chí phổ biến và quyền lực công khai của mình đối
với xã hội, với mọi công dân thông qua pháp luật. Xây dựng quyền lực Nhà nước
trong quan hệ xã hội của các công dân là xây dựng một hệ thống pháp luật trên nền
dân chủ thực sự, xuất phát từ nhân dân và vì nhân dân. Pháp luật phải định hướng
mọi công dân và tổ chức xã hội vươn tới cái chân, thiện, mỹ, vươn tới tự do đích
thực của con người. Để đạt được mục đích đó, pháp luật phải khách quan, công
bằng, bình đẳng và dân chủ, lấy quyền con người, giải phóng con người làm trung
tâm để xây dựng quyền lực Nhà nước. Quyền lực Nhà nước phải thuộc về nhân
dân, phải thể hiện ý chí của nhân dân, là sự phản ánh khách quan các nhu cầu xã
hội, thúc đẩy tiến bộ xã hội. Mặt khác, khi đặt ra các thiết chế của mình trong
khuôn khổ pháp luật, hoặc thiết lập cơ chế để kiểm tra tính hợp pháp, hợp hiến của
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Nội Dung Xây Dựng Chủ Nghĩa Xã Hội Và Vận Dụng Tư
Tưởng Đó Trong Công Cuộc Xây Dựng Đất Nước Hiện Nay.

Nhóm 3 Giáo Viên Hướng Dẫn: ThS:Nguyễn Thị Lan Phương trang 25

các đạo luật, các cơ quan quyền lực Nhà nước cũng phải làm sao cho hệ thống
pháp luật được xây dựng trên sự tự do và các quyền công dân được bảo đảm. Pháp

luật XHCN thể hiện ý chí chung của xã hội, được bảo đảm bằng sức mạnh cộng
đồng. Nhà nước tôn trọng pháp luật như một giá trị xã hội chung; đồng thời quyền
lực Nhà nước là cơ sở, là tiến đề quan trọng nhất để bảo đảm cho pháp luật có
được bản chất pháp lý của nó. Hệ thống pháp luật của Nhà nước luôn là chỗ dựa
cho việc tổ chức và hoạt động của quyền lực làm giá đỡ cho việc xác định các mục
tiêu của quyền lực Nhà nước là vì con người, vì xã hội của các công dân. Vì vậy,
mọi thiết chế quyền lực Nhà nước phảI thực sự bảo đảm tính công bằng, bình đẳng
và dân chủ của xã hội công dân. Bảo đảm trên nguyên tắc mọi người đều bình đẳng
trước pháp luật.
Xây dựng quyền lực Nhà nước trong quan hệ với xã hội của các công dân là để
bảo đảm cho mỗi công dân được hưởng những quyền tự do vốn có của họ và
không thể bị tước bỏ. Nhưng sự tự do của mỗi công dân phải dẫn tới sự thống nhất
của cả trật tự xã hội. Sự thống nhất đó chống lại mọi sự chiếm đoạt quyền lực Nhà
nước bởi các cá nhân chuyên quyền đứng bên trên và bên ngoài dân, hoặc là loại
bỏ sự vô trách nhiệm và bất lực của những người cầm quyền. Chính vì vậy, mỗI
ngườI dân là một giá trị tuyệt đối của quyền lực Nhà nước chứ “không thể là công
cụ của bất kỳ ai, dù là có mưu đồ tốt đẹp nhất” (6).
Thực chất quyền lực Nhà nước là quyền lực của mọi công dân liên hiệp lại tạo
thành Nhà nước, chính công dân giao cho người đại diện của mình thừa hành
quyền lực đó. Cơ quan Nhà nước tự nó không có quyền mà chỉ thừa hành quyền
lực do công dân uỷ nhiệm. Vì vậy, công dân mới thật sự là chủ thể của quyền lực