kinh tế học vĩ mô dành cho chính sách công bài giảng khái lược về thất bại của thị trường pptx

1/10/2011
1
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright
Kinh tế Vi mô
Bài giảng 17
Đặng Văn Thanh
10.1.2011
Khái lược về thất bại của
thò trường
Phần I: Độc quyền
Khung phân tích thất bại của thò trường
 Đònh nghóa nó là gì.
 Giải thích vì sao nó là một thất bại của thò trường.
Chính là tính phi hiệu quả của thò trường và thể hiện qua hai
điểm chủ yếu :
 Gây ra tổn thất vô ích hay phúc lợi xã hội không lớn nhất
 Thò trường chỉ có hàng xấu hoặc không tồn tại.
 Giải pháp khắc phục.
 Giải pháp của tư nhân
 Giải pháp của chính phủ
1/10/2011
2
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright
Kinh tế Vi mô
Bài giảng 17
Đặng Văn Thanh
10.1.2011
Độc quyền bán là gì?
1. Một người bán – Nhiều người mua
2. Một sản phẩm (không có sản phẩm thay thế gần)
3. Có rào cản ngăn các DN khác gia nhập ngành

10.1.2011 Đặng Văn Thanh – Vũ Thành Tự Anh 4
Nguồn gốc của độc quyền bán
Để có độc quyền, phải tồn tại rào cản gia nhập ngành
 Kinh tế: Lợi thế theo quy mô (dẫn tới độc quyền tự nhiên)
 Pháp lý:
 Quyền sở hữu trí tuệ (patent, copyrights)
 Sự cho phép của chính phủ (thường là sự hợp thức hóa độc quyền tự
nhiên hoặc là để phục vụ các mục tiêu của nhà nước)
 Kỹ thuật: Ngoại tác mạng lưới (network externality)
 Lợi ích của một sản phẩm/dòch vụ tăng khi số người sử dụng tăng
 Ví dụ: Windows vs. Apple, điện thoại v.v.
1/10/2011
3
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright
Kinh tế Vi mô
Bài giảng 17
Đặng Văn Thanh
10.1.2011
10.1.2011 Đặng Văn Thanh – Vũ Thành Tự Anh 5
B
A
Thặng dư người tiêu dùng bò mất
DWL
Do giá cao hơn, người tiêu dùng mất
A+B và nhà sản xuất thu được A-C.
C
Tổn thất phúc lợi xã hội do độc quyền bán
Q
AR
MR

MC
Q
C
P
C
P
M
Q
M
$/Q
Tổn thất phúc lợi xã hội do độc quyền bán
 Giá cả độc quyền (P
M
) cao hơn giá cạnh tranh (P
C
)
hoặc chi phí biên (MC)
 Sản lượng độc quyền thấp hơn sản lượng có tính
cạnh tranh. (Q
M
<Q
C
)
 Giá cao làm cho nhà độc quyền có lợi nhuận vượt
trội từ việc chiếm giữ thặng dư của người tiêu dùng
 Sức mạnh độc quyền bán gây ra tổn thất vô ích
Tổng quát: Sử dụng nguồn lực kém hiệu quả (quá ít)
1/10/2011
4
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô
Bài giảng 17
Đặng Văn Thanh
10.1.2011
10.1.2011 Đặng Văn Thanh – Vũ Thành Tự Anh 7
Mục đích kiểm soát độc quyền
 Giá độc quyền thấp hơn, gần với giá cạnh tranh (P
C
)
hoặc chi phí biên (MC)
 Gia tăng sản lượng đến Q
C
 Điều tiết lợi nhuận vượt trội của độc quyền để chi
dùng chung cho xã hội.
 Giảm tổn thất vô ích
Tổng quát: Sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn
10.1.2011 Đặng Văn Thanh – Vũ Thành Tự Anh 8
Biện pháp kiểm soát độc quyền
 Quy đònh giá tối đa
 Điều tiết thuế
 Luật chống độc quyền (Luật cạnh tranh)
1/10/2011
5
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright
Kinh tế Vi mô
Bài giảng 17
Đặng Văn Thanh
10.1.2011
MC
AC

AR
MR
$/Q
Q
Quy đònh giá = P
r
thu được sản lượng
khả thi cao nhất, lợi nhuận kinh tế= 0,
chính phủ không cấp bù và DWL>0
Q
r
P
r
P
C
Q
C
Nếu giá quy đònh =P
C
, doanh nghiệp sẽ lỗ và rút
lui khỏi ngành. Để doanh nghiệp tiếp tục hoạt
động và DWL=0, chính phủ phải cấp bù đònh phí
P
M
Q
M
Không quản lý giá, nhà độc quyền sẽ
sản xuất tại Q
m
và bán tại P

m
.
Quy đònh giá đối với độc quyền tự nhiên
CB
A
F
E
10.1.2011 Đặng Văn Thanh – Vũ Thành Tự Anh 10
Điều tiết độc quyền bằng chính sách thuế
 Thuế trực thu, phúc lợi xã hội tăng hay giảm? Ai là
người chòu thuế?
 Thuế gián thu, phúc lợi xã hội tăng hay giảm? Ai là
người chòu thuế?
 Từ đó rút ra kết luận:
 Ngành nào nên điều tiết bằng thuế?
 Ngành nào nên quản lý giá tối đa?