Bất đẳng thức trung bình điều hoà.
Bất đẳng thức trung bình điều hoà.Bất đẳng thức trung bình điều hoà.
Bất đẳng thức trung bình điều hoà.
Bài toán 1
Bài toán 1Bài toán 1
Bài toán 1.
Cho hai cặp số dơng
1 2
,
x x
và
1 2
,
y y
ta có:
1 2 1 2 1 2 1 2
1 1 1
(1)
1 1 1 1 1 1
x x y y x x y y
+
+ + +
+ +
(1) gọi là bất đẳng thức trung bình điều hoà đối với hai cặp số.
Chứng minh.
1 1 2 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 2 1 2
( )( )
(1)
x y x y x x y y
x y x y x x y y
+ +
+
+ + + + +
[
]
(
)
(
)
(
)
(
)
1 1 2 2 1 1 2 2 2 2 1 1 1 2 1 2 2 2 1 1
( ) ( ) ( )
x y x y x y x y x y x y x x y y x y x y
+ + + + + + + + + +
(
)
2
1 2 2 1 1 2 1 2
0, x , , ,
x y x y x y y
Mở rộng bài toán cho n số tự nhiên ta có
Mở rộng bài toán cho n số tự nhiên ta có Mở rộng bài toán cho n số tự nhiên ta có
Mở rộng bài toán cho n số tự nhiên ta có
Mệnh đề 1
Mệnh đề 1Mệnh đề 1
Mệnh đề 1
Cho hai bộ n số tự nhiên
, , 1, ( )
i i
x y i n n N
=
ta có:
1
1 1
1 1
1 1 1 1
n
i
n n
i i
i i
i i
x y
x y
=
= =
+ +
(2)
(2) đợc gọi là bất đẳng thức trung bình điều hoà với hai bộ n số dơng.
Chứng minh
Giả sử (2) đúng với n = k nghĩa là:
1
1 1
1 1
1 1 1 1
k
i
k k
i i
i i
i i
x y
x y
=
= =
+ +
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi
1 1 2 2
: : :
k k
x y x y x y
= = =
Ta chứng minh cho (2) đúng với n = k + 1. Thật vậy,
1
1 1
1 1 1 1
1 1
1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
k k
i i
n n
i i i i k k k k
i i
i i
x y x y x y x y
x y
+
= =
+ + + +
= =
= + +
+ + + + +
áp dụng bất đẳng thức (1) cho hai cặp số:
1
1
,
k
i k
i
x x
+
=
và
1
1
,
k
i k
i
y y
+
=
ta có:
1 1
1 1
1 1 1 1
1 1 1
1 1 1 1 1 1
k k k k
k k
i i i i
i i i i
x y
x y x y
+ +
+ +
= = = =
+
+ + +
Đẳng thức xảy ra khi:
1 1
1 1
1 1 2 2
: :
: : :
k k
i i k k
i i
k k
x y x y
x y x y x y
+ +
= =
=
= = =
1 1 2 2 1 1
: : :
k k
x y x y x y
+ +
= = =
Vậy, ta đã chứng minh đợc (2).
Chúng ta mở rộng (1) theo hớng khác ta có:
Mệnh đề 2.
Mệnh đề 2.Mệnh đề 2.
Mệnh đề 2.
Cho 3 cặp số dơng
1 2 1 2 1 1
, ; , ; ,
x x y y z z
ta có:
1 1 1 2 2 2 1 2 1 2 1 2
1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1
x y z x y z x x y y z z
+
+ + + + + +
+ + +
(3)
(3) gọi là bất đẳng thức trung bình điều hoà với 3 cặp số dơng.
Chứng minh.
1 1 1 2 2 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 1 2 2
1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1
x y z x y z x x x x
y z y z y z y z
+ = +
+ + + + + + +
+
+
+ + + +
áp dụng (1) cho hai cặp số dơng:
1 2
1 1 2 2
1 1
, ; ,
1 1 1 1
x x
y z y z
+ +
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi:
1 2
1 1 2 2
1 1
: :
1 1 1 1
x x
y z y z
=
+ +
Tiếp tục áp dụng (1) cho hai cặp số dơng
1 2 1 2
, ; ,
y y z z
ta đợc.
1 1 2 2 1 2 1 2
1 1 1
1 1 1 1 1 1
y z y z y y z z
+
+ + +
+ +
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi:
1 2 1 2
: :
y y z z
=
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 2 1 2
1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1
1 1 1 1 1 1
x x x x x x y y z z
y z y z y y z z
=
+ + + +
+ + + + +
+
+ + +
+ +
Vậy ,
1 1 1 2 2 2 1 2 1 2 1 2
1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1
x y z x y z x x y y z z
+
+ + + + + +
+ + +
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi:
1 2
1 1 1 2 2 2
1 1 2 2
1 1 2 2
1 1
: :
1 1 1 1
: : : :
: :
x x
x y z x y z
y z y z
y z y z
=
+ +
=
=
Bằng chứng minh quy nạp ta có các mở rộng sau của bất đẳng thức
Mệnh đề 3
Mệnh đề 3Mệnh đề 3
Mệnh đề 3
Bất đẳng thức trung bình điều hoà cho 3 bộ n số dơng.
1
1 1 1
1 1
1 1 1 1 1 1
n
i
n n n
i i i
i i i
i i i
x y z
x y z
=
= = =
+ + + +
Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi:
1 1 1 2 2 2
: : : : : :
n n n
x y z x y z x y z
= = =
Mệnh đề 4.
Mệnh đề 4. Mệnh đề 4.
Mệnh đề 4.
BĐT trung bình điều hoà với n cặp số dơng
1 1 1
1 2 1 2
1 1 1
1 1 1
n n n
i i i
i i i i
x x x x
= = =
+
+
Mệnh đề 5.
Mệnh đề 5.Mệnh đề 5.
Mệnh đề 5.
BĐT trung bình điều hoà m bộ n số dơng.
Cho n bộ gồm m số dơng
1 2
, , 1,
i i mi
x x x i m
=
1 1 1
1 2
1 1 1
1 2
1 1 1 1
1 1 1
1 1 1
1 1 1
n n n
m m m
i i i
i i im
j j j
j j nj
x x x
x x x
= = =
= = =
+ + +
+ + +