CH8_HTBT

Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
CHỈÅNG 8
HÃÛ THÄÚNG BÄI TRÅN


8.1. NHIÃÛM VỦ U CÁƯU ÂÄÚI VÅÏI HÃÛ THÄNG BÄI TRÅN

- Âỉa dáưu nhåìn âi âãún âãø bäi trån cạc bãư màût ma sạt

-
Lc sảch nhỉỵng tảp cháút càûn b láùn trong dáưu nhåìn ,
- Táøy rỉía v lm mạt cạc bãư màût ma sạt.
Trong quạ trçnh lm viãûc ca âäüng cå, hãû thäúng bäi trån
phi lm viãûc äøn âënh, cäng sút dáùn âäüng båm dáưu phi nh.

8.2. CÄNG DỦNG, U CÁƯU V PHÁN LOẢI DÁƯU NHÅÌN SỈÍ DỦNG TRÃN ÂÄÜNG
CÅ:

8.2.1. CÄNG DỦNG CA DÁƯU NHÅÌN :
Trãn cạc ÂCÂT, dáưu nhåìn cn âỉåüc sỉí dủng trong hãû thäúng bäi trån,nọ cọ
cạc cäng dủng chênh sau âáy :
* Bäi trån cạc bãư màût ma sạt, lm gim täøn tháút ma sạt.
* Lm mạt äø trủc.

* Táøy rỉía màût ma sạt.
* Bao kên khe håí giỉỵa pêston - xilanh ,xẹcmàng - pêton.
Cạc cäng dủng kãø trãn phủ thüc ráút nhiãưu vo tênh nàng l hoạ ca dáưu
nhåìn,m nháút l phủ thüc vo âäü nhåït ca dáưu.


8.2.2. U CÁƯU ÂÄÚI VÅÏI DÁƯU NHÅÌN :

Dáưu nhåìn dng cho âäüng cå l häøn håüp phỉïc tảp ca nhiãưu cháút,thnh pháưn
gäưm cọ hydräcacbon ca dáưu nhåìn v cạc cháút phủ gia khạc nhau (chiãúm 8÷ 14%).
Cạc cháút phủ gia cọ tạc dủng lm gim âäü mi mn ca cạc bãư màût lm viãûc (tạc dủng
ca cháút chäúng mi mn),lm gim sỉû àn mn kim loải (cháút chäúng àn mn),ngàn
ngỉìa sỉû tảo bt v cạc vãút xỉåït trãn bãư màût ma sạt ca cạc chi tiãút lm viãûc våïi ti
trng låïn.
Dáưu nhåìn cáưn phi bạm chàõc vo bãư màût cạc chi tiãút,chäúng han gè,hụt nhiãût,
mang mn kim loải,khäng thay âäøi pháøm cháút trong quạ trçnh bo qun v lm
viãûc,khäng phán hu do tạc dủng ca nhiãût âäü. Dáưu dng âãø bäi trån âäüng cå
cáưn cọ nhỉỵng u cáưu nháút âënh vãư hm lỉåüng lỉu hunh (S%),nỉåïc v tảp cháút

88
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
cå hc. Ngoi ra, dáưu cn cọ âäü nhåït ph håüp,tênh äøn âënh v nhiãût âäü âäng âàûc
âảt giåïi hản nháút âënh.
Dáưu bäi trån âỉåüc chãú luûn tỉì dáưu mazut- b dáưu m sau khi â chỉng cáút
láúy ra âỉåüc pháưn nhiãn liãûu.

8.2.3. CẠC CHI TIÃU CÅ BAN CUA DÁƯU NHÅÌN

Táút c cạc loải dáưu nhåìn khi mang ra sỉí dủng ngoi thë trỉåìng âãưu cọ bng
hỉåïng dáùn sỉí dủng cng nhỉ cạc thäng säú k thût. Åí âáy,ta chè xẹt mäüt säú
thäng säú cå bn ca dáưu.
Âäü nhåït ca dáưu:

L sỉïc cn di chuøn qua lải ca cạc phán tỉí dáưu (hay cn gi l näüi ma sạt
ca cạc pháưn tỉí dáưu).
NX : Khi sỉí dủng phi chn âäü nhåït theo âụng quy âënh ca nh thiãút kãú
âäưng thåìi ph håüp våïi vng sỉí dủng. Nãúu âäü nhåït ca dáưu khäng âm bo, dáưu

dãù bë ẹp ra khi cạc khe håí åí cạc chi tiãút lm viãûc.
Âäü nhåït ca dáưu k hiãûu bàòng cạc c
hỉỵ säú v âỉïng sau chỉỵ cại chè k hiãûu dáưu trong
mạc dáưu. Chỉỵ säú k hiãûu cng låïn thç âäü nhåït cng cao.
Âäü äøn âënh nhiãût ca dáưu:
Âäü äøn âënh vãư nhiãût ca dáưu,dáưu phi âm bo sao cho khi nhiãût âäü thay âäøi thç âäü nhåït
khäng thay âäøi âạng kãø. Càn cỉï vo âiãưu kiãûn lm viãûc củ thãø ca âäüng cå m ta chn dáưu cọ
âäü nhåït trung bçnh cho ph håüp.
Nhiãût âäü âäng âàûc ca dáưu:
Nhiãût âäü ny âàûc trỉng cho sỉû máút tênh cå âäüng ca dáưu. Nhåì âọ,ngỉåìi ta biãút m sỉí dủng
vo ma âäng hay ma h,hồûc theo v
ng.

8.2.4. PHÁN LOẢI DÁƯU NHÅÌN SỈÍ DỦNG TRÃN ÂÄÜNG CÅ :

Khi chụng ta lỉûa chn sỉí dủng loải dáưu nhåìn no l tu thüc vo nhỉỵng âiãưu kiãûn lm
viãûc ca cå cáúu mạy nhỉ: Nhiãût âäü, ạp sút ,mỉïc âäü phủ ti ca äø trủc,täúc âäü chuøn âäüng ca
cạc bãư màût lm viãûc,váût liãûu dng chãú tảo cạc chi tiãút,cháút lỉåüng gia cäng bãư màût,mỉïc âäü
cỉåìng hoạ ca âäüng cå v nhỉỵng âiãưu kiãûn khạc.
Khi sn xút dáưu bäi trån,ngỉåìi ta dỉûa vo âiãưu kiãûn lm viãûc thỉûc tãú ca âäüng cå,tỉì âọ
âỉa ra u cáưu ca dáư
u,sau âọ chãú tảo sao cho âảt u cáưu.
Tçnh hçnh phạt triãøn ca ngnh âäüng cå âäút trong ngy mäüt låïn mảnh,nãn u cáưu ca dáưu
nhåìn cao hån v sỉû phán loải khạc âi. Do váûy viãûc sỉí dủng dáưu nhåìn cng chëu nh hỉåíng v
khạc trỉåïc.
* Theo Liãn Xä c
Dáưu nhåìn âỉåüc phán loải theo tênh nàng âäüng cå,gäưm cọ ba nhọm âọ l: Dáưu nhåìn
dng cho âäüng cå mạy bay (k hiãûu bàòng chỉỵ M),dáưu nhåìn dng cho âäüng cå âiãzen (k hiãûu
bàòng chỉỵ D),v dáưu nhåìn dng cho âäüng cå xàng (k hiãûu bàòng chỉỵ A).

89
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
* Theo cạc nỉåïc cháu áu v M :
Hiãûn nay trãn thãú giåïi, cọ nhiãưu hng dáưu nhåìn. Cạch phán loải dáưu nhåìn cå bn l theo
âäü nhåït SAE nhỉ : 5W,10W,20W,30W,40W,50W.
Âäü nhåït ny dỉåüc xạc âënh åí 0
0
F (-17.8
0
C) âäúi våïi dáưu ma âäng (k hiãủ
chỉỵ W “winter”) hồûc åí 210
0
F (98.9
0
C) âäúi våïi táút c cạc loải dáưu nhåìn.
Dáưu 4 ma âỉåüc k hiãûu bàòng säú kẹp, vê dủ SAE-10W/30, nghéa l theo âäü nhåït,dáưu ny
åí 0
0
C tỉång âỉång våïi loải SAE-10W cn åí 210
0
F tỉång dỉång våïi loải SAE-30.
Do u cáưu cao vãư cháút lỉåüng ca dáưu v âiãưu kiãûn lm viãûc ca âäüng cå, mäüt hãû thäúng
måïi xãúp loải dáưu âäüng cå â âỉåüc âỉa ra. Hãû thäúng ny âãư cáûp tåïi 9 loải âiãưu kiãûn sỉí dủng.
Táút c cạc loải dáưu âỉåüc chia thnh hai nhọm chênh theo âiãưu kiãûn lm viãûc. Mäùi nhọm âỉåüc
k hiãûu bàòng chỉỵ cại: Chỉỵ S k hiãûu dáưu bạn åí cạc trảm bo dỉåỵng,chỉỵ C k hiãûu dáưu bạn qua
mảng lỉåïi chun nghiãûp ca cạc hng chãú biãún v sn xút dáưu.
Âäúi våïi hai nhọm dáưu ny chỉỵ säú thỉï hai biãøu thë mỉïc âäü
sỉí dủng phỉïc tảp trong dy
chỉỵ theo thỉï tỉû A,B,C,D...
SA - Dng cho âäüng cå chãú ho khê v âäüng cå âiãzen lm viãûc trong âiãưu kiãûn nhẻ

nhng.
SB - Dng cho âäüng cå chãú ho khê lm viãûc våïi ti trng vỉìa
SC - Dng cho âäüng cå chãú ho khê ca ätä con kiãøu nàm 1964÷1967
SD - Dng bo dỉåỵng ätä con v mäüt säú kiãøu ätä ti
SE - Dng bo dỉåỵng âäüng cå chãú ho khê trong thåìi hản bo hnh.
CA- Dng cho âäüng cå âiãzen lm viãûc våïi âiãưu kiãûn ti trng nhẻ,sỉí dủng nhiãn liãûu
cọ cháút lỉåüng cao.
CB - Dng trong âiãưu kiãûn lm viãûc bçnh thỉåìng ca âäüng cå âiãzen,sỉí dủng nhiãn liãûu
cọ cháút lỉåüng kẹm. Trong mäüt säú
trỉåìng håüp cọ thãø dng cạc dáưu ny cho âäüng cå chãú ho khê
lm viãûc trong âiãưu kiãûn nhẻ âãún trung bçnh.
CC - Dng trong âiãưu kiãûn lm viãûc våïi ti trng trung bçnh ca âäüng cå chãú ho khê v
âäüng cå âiãzen xe ti. Nhỉỵng loải dáưu ny cọ thãø dng cho âäüng cå âiãzen lm viãûc trong âiãưu
kiãûn ti trng nàûng. Dáưu CC âm bo khäng tảo càûn,chäúng àn mn,chäúng han gè täút.
CD - Dng cho âäüng cå âiãzen lm viãûc våïi âiãưu kiãûn ti trng nàûng,cäng sút låïn
vng quay nhanh.
* ÅÍ M cháút lỉåüng dáưu dng cho ätä v mạy kẹo sn xút ch úu theo 5 tiãu chøn,trong
âọ tiãu chøn:
MIL- L2104A - Quy âënh cho cạc loải dáưu cao cáúp dng cho âäü
ng cå âiãzen v âäüng
cå chãú ho khê. Loải dáưu theo tiãu chøn ny cọ tênh rỉía täút.
MIL - L2104B - Quy âënh cho dáưu vản nàng,k hiãûu: MS v DG - DS (DS). Dáưu theo
tiãu chøn ny cọ tênh rỉía,tênh chäúng äxy hoạ täút åí nhiãût âäü cao,chäúng àn mn,chäúng tảo càûn
åí nhiãût âäü tháúp.
MIL - L45199A- Quy âënh cho nhọm dáưu cọ tênh rỉía,tênh chäúng äxy hoạ v tênh chäúng
àn mn cao. Theo tiãu chøn API khi dng nhỉỵng loải dáưu ny phi âäúi chiãúu våïi dáưu cọ k
hiãûu DS. Tiãu chøn ny quy âënh sn xút loải dáưu SAE- 10W v SAE - 30.
* Nỉåïc Anh ạp dủng tiãu chøn DEF-2101B hồûc DEF-2101C v DEF-2101D quy âënh
sn xút 4 loải dáưu OMD- 40(SAE-10W), OMD-60(SAE-20W), OMD-110(SAE-30W), OM -
330(SA-50W).

90
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
Dáưu theo tiãu chøn DEF-210D cng tỉång âỉång våïi u cáưu ca tiãu chøn qúc gia
BS1905/1965 ca Anh. Theo tiãu chøn ny dáưu chia lm hai loải: Loải A(cao cáúp),loải
B(loải 1). Ngoi tiãu chøn qúc gia,cn nhiãưu tiãu chøn ca cạc hng sn xút tỉ nhán nhỉ
hng Sheel,Castrol,Socony,Mobil.
Hng Castrol sn xút nhọm dáưu âạp ỉïng u cáưu ca tiãu chøn NIL-L-2104B k hiãûu
Densol CRT-10,20,30,40. Hng Socony,Mobil sn xút dáưu vản nàng Delvac-1288,k hiãûu
Delvac-1210,1220,1230,1240,1250 cọ âäü nhåït tỉång âỉång våïi dáưu SAE- 10W,SAE-20
,SAE-30, SAE-40, SAE-50.
* Åí Phạp tiãu chøn måïi DCEA/54PS ạp dủng tỉì nàm 1965 gäưm 4 loải dáưu : OMD-
40,OMD-60,OMD-330. Cn I-ta-lia,hng AGID sn xút nhiãưu loải dáưu nhåìn âa säú dng cho
âäüng cå cọ t trng nàûng.
Âãø cọ thãø sỉí dủng dãø dng cáưn phi nàõ
m âỉåüc tênh cháút v sỉû tỉång ỉïng ca cạc loải dáưu
nhåìn ca Liãn Xä ta thỉåìng dng.

8.3. CẠC PHỈÅNG ẠN BÄI TRÅN TRONG ÂÄÜNG CÅ ÂÄÚT TRONG:

8.3.1. BÄI TRÅN BÀỊNG PHỈÅNG ẠN VUNG TẸ DÁƯU:

Hçnh 8.1. Så âäư ngun l bäi trån bàòng phỉång phạp vung tẹ dáưu.
a) Bäi trån vung tẹ trong âäüng cå nàòm ngang.
b) Bäi trån vung tẹ trong âäüng cå âỉïng.
c) Bäi trån vung tẹ cọ båm dáưu âån gin.
1- Bạnh lãûch tám; 2- Pittäng båm dáưu; 3- Thán båm; 4-Cạcte;
5-Âiãøm tỉûa; 6- Mạng dáưu phủ; 7-Thanh truưn cọ thça hàõt dáưu.
Dáưu nhåìn âỉåüc chỉïa trong cacte(4),khi âäüng cå lm viãûc nhåì vo thça mục dáưu làõp trãn âáưu
to thanh truưn (7) mục hàõt tung lãn.

Nãúu mục dáưu trong cacte bäú trê cạch xa thça mục thç hãû thäúng bäi trån cọ d
ng thãm båm
dáưu kãút cáúu âån gin âãø båm dáưu lãn mạng dáưu phủ(6), sau âọ dáưu nhåìn måïi âỉåüc hàõt tung
lãn. Cỉï mäùi vng quay ca trủc khuu thça hàõt dáưu mục dáưu lãn mäüt láưn. Cạc hảt dáưu vung tẹ
ra bãn trong khong khäng gian ca cacte s råi tỉû do xúng cạc màût ma sạt ca äø trủc. Âãø
âm bo cho cạc äø trủc khäng bë thiãúu dáưu,trãn cạc vạch ngàn bãn trãn äø trủc thỉåìng cọ cạc
gán hỉïng dáưu khi dáưu tung lãn.
Ỉu âiãøm: Kãút cáúu ca hãû thäúng bäi tråí ráút âån gin,dãø bäú trê.
Nhỉåüc diãøm: Phỉång ạn bäi trån ny ráút lảc háûu, khäng âm bo lỉu lỉåüng dáưu bäi trån
ca äø trủc, tøi th dáư
u gim nhanh, cỉåìng âäü dáưu bäi trån khäng äøn âënh nãn êt dng.

91
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng

Phảm vi sỉí dủng:
Hiãûn nay,phỉång ạn ny chè cn täưn tải trong nhỉỵng âäüng cå kiãøu c,cäng sút nh v täúc
âäü tháúp: Thỉåìng dng trong âäüng cå mäüt xilanh kiãøu xilanh nàòm ngang cọ kãút cáúu âån gin
nhỉ T62,W1105...hồûc mäüt trong vi loải âäüng cå mäüt xilanh,kiãøu âỉïng kãút håüp bäi trån vung
tẹ dáưu våïi bäi trån bàòng cạch nh dáưu tỉû âäüng nhỉ âäüng cå Becna,Slavia kiãøu c...

8.3.2. PHỈÅNG ẠN BÄI TRÅN CỈÅỴNG BỈÏC:

Trong cạc âäüng cå âäút trong hiãûn nay, gáưn nhỉ táút c âãưu dng phỉång ạn bäi trån cỉåỵng
bỉïc, dáưu nhåìn trong hãû thäúng bäi trån tỉì nåi chỉïa dáưu, âỉåüc båm dáưu âáøy âãún cạc bãư màût ma
sạt dỉåïi mäüt ạp sút nháút âënh cáưn thiãú
t, gáưn nhỉ âm bo täút táút c cạc u cáưu vãư bäi trån,
lm mạt v táøy rỉía cạc bãư màût ma sạt äø trủc ca hãû thäúng bäi trån.
Hãû thäúng bäi trån cỉåỵng bỉïc ca âäüng cå nọi chung bao gäưm cạc thiãút bë cå bn sau:
Thng chỉïa dáưu hồûc cạcte, båm dáưu, báưu lc thä, báưu lc tinh, kẹt lm mạt dáưu nhåìn, cạc

âỉåìng äúng dáùn dáưu, âäưng häư bạo ạp sút v âäưng häư bạo nhiãût âäü ca dáưu nhåìn, ngoi ra cn
cọ cạc van.
Tu theo vë trê chỉïa dáưu nhåìn,ngỉåìi ta phán hãû thäúng bäi trån cỉåỵng bỉïc thnh hai loải: Hãû
thäúng bäi trån cạcte ỉåït (dáưu chỉïa trong cạcte) v hãû thäú
ng bäi trån cạcte khä (dáưu chỉïa trong
thng dáưu bãn ngoi cạcte).
Càn cỉï vo hçnh thỉïc lc, hãû thäúng bäi trån cỉåỵng bỉïc lải phán thnh hai loải: Hãû
thäúng bäi trån dng lc tháúm v hãû thäúng bäi trån dng lc ly tám (ton pháưn v khäng ton
pháưn)...Ta láưn lỉåüt kho sạt tỉìng loải nhỉ sau:

8.3.2.1. HÃÛ THÄÚNG BÄI TRÅN CỈÅỴNG BỈÏC CACTE ỈÅÏT :

Hçnh 8.2. Så âäư ngun l lm viãûc ca hãû thäúng bäi trån cạcte ỉåït.
1- Phao hụt dáưu; 2- Båm dáưu nhåìn; 3- Lc thä; 4- Trủc khuu;

92
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
5- Âỉåìng dáưu lãn chäút khuu; 6- Âỉåìng dáưu chênh; 7- ÄØ trủc cam;
8- Âỉåìng dáưu lãn chäút pittäng; 9- läù phun dáưu; 10- Báưu lc tinh;
11- Kẹt lm mạt dáưu; 12- Thỉåïc thàm dáưu; 13- Âỉåìng dáùn dáưu.
a- Van an ton ca båm dáưu; b- Van an ton ca lc thä;
c- Van khäúng chãú dáưu qua kẹt lm mạt; T- Âäưng häư nhiãût âäü dáưu nhåìn;
M-Âäưng häư ạp sút.

Ngun l lm viãûc:
Dáưu nhåìn chỉïa trong cạcte âỉåüc båm dáưu 2 hụt qua phao hụt dáưu 1(vë trê phao hụt nàòm lå
lỉỵng åí màût thoạng ca dáưu âãø hụt âỉåüc dáưu sảch v khäng cho lt bt khê),sau âọ dáưu âi qua
lc thä 3,khi âi qua báưu lc thä ,dáưu âỉåüc lc sảch så bäü cạc tảp cháút cå hc cọ kêch cåỵ cạc hảt
låïn,tiãúp theo âọ dáưu nhåìn âỉåüc âáøy vo âỉåìng dáưu chênh 6 âãø chy âãún cạc äø trủc khuu,äø
trủc cam,... Âỉåìng dáưu 5 trong trủc khuu âỉa dáưu lãn bäi trån åí chäút,åí âáưu to thanh truưn

räưi theo âỉåìng dáưu 8 lãn bäi trån chäút piston. Nãúu nhỉ khäng cọ âỉåìng dáưu trãn thanh truưn
thç âáưu nh trãn thanh truưn phi cọ läù hỉïng dáưu. Trãn âỉåìng dáưu chênh cn cọ cạc âỉåìng
dáưu 13 âỉa dáưu âi bäi trån cạc cå cáúu phäúi khê... Mäüt pháưn dáưu (khong 15 - 20%lỉåüng dáưu
bäi trån do båm dáưu cung cáúp ) âi qua báưu lc tinh 10 räưi tråí vãư lải cạcte. Báưu lc tinh cọ thãø
âỉåüc làõp gáưn báưu lc thä hồûc âãø xa báưu lc thä, nhỉng bao giåì cng làõp theo mảch r so våïi
báưu lc thä. Âäưng häư M bạo ạp sút v âäưng häư T bạo nhiãût âäü ca dáưu nhåìn.
Khi nhiãût âäü ca dáưu bäi trån lãn cao quạ 80
0
C ,vç do âäü nhåït gim sụt,van âiãưu khiãøn C s
måí âãø dáưu nhåìn âi qua kẹt lm mạt dáưu nhåìn 11. Sau mäüt thåìi gian lm viãûc báưu lc thä cọ
thãø bë tàõt do quạ ti,van an ton D ca báưu lc thä âỉåüc dáưu nhåìn âáøy måí ra,dáưu lục ny
khäng thãø qua báưu lc thä m trỉûc tiãúp âi vo âỉåìng dáưu chênh 6. Âãø âm bo ạp sút dáưu bäi
trån cọ trë säú khäng âäøi trãn c hãû thäúng,trãn hãû thäúng bäi trån cọ làõp van an ton a.
Ngoi viãûc bäi trån cạc bäü pháûn trãn,âãø bäi trån cạc bãư màût lm viãûc ca
xilanh,piston...ngỉåìi ta kãút håüp táûn dủng dáưu vung ra khi äø âáưu to thanh truưn trong quạ
trçnh lm viãûc åí mäüt säú
êt âäüng cå, trãn âáưu to thanh truưn khoan mäüt läù nh âãø phun dáưu vãư
phêa trủc cam tàng cháút lỉåüng bäi trån cho trủc cam v xilanh.

93
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng


Hçnh 8.3. Så âäư kãút cáúu ca hãû thäúng bäi trån Kamaz-740.
1- Mạy nẹn khê; 2- Båm cao ạp; 3- Bäü ngàõt khåïp thu lỉûc; 4- Khåïp thu lỉûc;
5,12- Van an ton båm dáưu; 6 - Van ca hãû thäúng bäi trån ( van vi sai) ;
7- Båm dáưu; 8- Van an ton ca báưu lc; 9 - Van häưi dáưu ca báưu lc ly tám;
10- Van âiãưu khiãøn dáưu âãún kẹt lm mạt dáưu; 11- Báưu lc ly tám;
13- Ân bạo hiãûu báưu lc tháúm bë tàõc; 14- Van an ton ca báưu lc tháúm;
15- Báưu lc tháúm; 16- Lc så bäü; 17- Cạcte; 18- Âỉåìng dáưu chênh.

I. Âỉåìng dáưu vãư kẹt lm mạt dáưu.
p sút dáưu åí säú vng quay bçnh thỉåìng l 0,4÷0,5 MPa (4÷KG/cm
2
) v åí säú vng quay
tháúp nháút ( khäng ti) l 0,1 Mpa (1KG/ cm
2
) , ạp lỉûc dáưu âỉåüc kiãøm tra khi âäüng cå nọng.
Trong hãû thäúng dáưu âỉåüc lc sảch nhåì hai loải báưu lc dáưu: Báưu lc tháúm v mäüt báưu lc ly
tám.
Van an ton 14 cọ kãút cáúu kiãøu piston âỉûåc âiãưu chènh ạp lỉûc måí van l 8,5÷11,6 KG/cm
2
,
van âỉåüc làõp trãn âỉåìng dáưu tỉì båm âãún báưu lc tháúm 15, nãúu vç l do no âọ ( báưu lc khäng
hoảt âäüng âỉåüc, báưu lc bë tàõc ) ạp lỉûc dáưu trong âỉåìng dáưu chênh vỉåüt quạ 8,5÷11,6 KG/cm
2

thç van 14 måí âäưng thåìi ân 13 sạng lãn bạo hiãûu báưu lc bë tàõc.

Ỉu- nhỉåüc âiãøm:
Ỉu âiãøm: Cung cáúp khạ âáưy â dáưu bäi trån c vãư säú lỉåüng v cháút lỉåüng, âäü tin cáûy lm
viãûc ca hãû thäúng bäi trån tỉång âäúi cao.
Nhỉåüc âiãøm: Do dng cạcte ỉåït (chỉïa dáưu trong cạcte ) nãn khi âäüng cå lm viãûc åí âäü
nghiãng låïn, dáưu nhåìn däưn vãư mäüt phêa khiãún phao hụt dáưu bë háùng. Vç váûy lỉu lỉåüng dáưu
cung cáúp s khäng âm bo âụng u cáưu.
Phảm vi sỉí dủng:

94
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
Háưu hãút cạc loải âäüng cå âäït trong ngy nay âãưu dng phỉång ạn bäi trån cỉåỵng bỉïc do
dáưu nhåìn trong hãû thäúng bäi trån âỉåüc båm dáưu âáøy âãún cạc bãư màût ma sạt dỉåïi mäüt ạp sút

nháút âënh nãn cọ thãø âm bo u cáưu bäi trån, lm mạt v táøy rỉía màût ma sạt ca äø trủc. Nọi
chung hãû thäúng bäi trån cạcte ỉåït thỉåìng dng trãn âäüng cå ätä lm viãûc trong âëa hçnh tỉång
âäúi bàòng phàóng (vç åí loải ny khi âäüng cå lm viãûc åí âäü nghiãng låïn, dáưu nhåìn däưn vãư mäüt
phêa khiãún phao hụt dáưu bë háùng).
8.3.2.2. HÃÛ THÄÚNG BÄI TRÅN CỈÅỴNG BỈÏC CẠCTE KHÄ.


Hçnh 8.4. Så âäư ngun l lm viãûc ca hãû thäúng bäi trån cạ
cte khä.
1- Phao hụt dáưu; 2- Båm chuøn dáưu nhåìn; 3- Báưu lc thä; 11- Kẹt lm mạt dáưu ;14-
Thng chỉïa dáưu; 15-Båm hụt dáưu tỉì cạcte vãư thng chỉïa; a- Van an ton ca båm; b- Van an
ton ca báưu lc thä; d- Van khäúng chãú dáưu qua kẹt lm mạt ; M- Âäưng häư ạp sút; T- Âäưng
häư nhiãût âäü dáưu nhåìn.
Chè khạc bäi trån cỉåỵng bỉïc cạcte ỉåït l åí trong hãû thäúng ny cọ thãm hai båm hụt dáưu tỉì
cạcte vãư thng chỉïa, sau âọ båm 2 måïi chuøn dáưu âi bäi trån. Trong hãû thäúng bäi trån cỉåỵng
bỉïc cạcte ỉåït, nåi chỉïa dáưu âi bäi trån l cạcte ,cn åí âáy l thng chỉïa dáưu. Van d thỉåìng
måí. Trong mäüt säú âäüng cå ténh tải v tu thu, trãn hãû thäú
ng bäi trån cn bäú trê båm tay
hồûc båm âiãûn âãø cung cáúp dáưu nhåìn âãún cạc màût ma sạt v âiãưn âáưy cạc âỉåìng äúng dáùn trỉåïc
khi khåíi âäüng âäüng cå. Så âäư bäú trê båm tay hồûc båm âiãûn âỉåüc giåïi thiãûu trãn hçnh 8.5.
Hçnh 8.4. Så âäư bäú trê båm tay hồûc båm âiãûn trong hãû thäúng bäi trån cỉåỵng bỉïc.
1-Phao hụt dáưu; 2- Båm chuøn dáưu nhåìn; 3- Báưu lc thä; 11- Kẹt lm mạt dáưu ; 14-
Âỉåìng dáùn dáưu; 15- Van dáưu; 16- Båm tay hồûc båm âiãûn; a- Van an ton ca båm; b- Van an
ton ca báưu lc thä; T- Âäưng häư nhiãût âäü dáưu nhåìn.
Thäng qua phỉång ạn bäi trån cạcte khä,våïi nhỉỵng ỉu âiãøm ca nọ ngy nay phỉång ạn
ny âỉåüc dng ráút nhiãưu åí mạy kẹo,tu thu...Sau âáy giåïi thiãûu hãû thäúng bäi trån âäü
ng cå
NVD 36 AU làõp trãn tu thu.

95
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng




Hçnh 8.5. Så âäư kãút cáúu hãû thäúng bäi trån cạcte khä trãn âäüng cå NVD-36AU.
1- Âỉåìng äúng dáùn dáưu trong cạcte âäüng cå tåïi båm; 2-Trủc khuu; 3-Trủc cam; 4-Båm ly
tám chuøn dáưu; 5-Bäü âiãưu täúc; 6-Van âiãưu chènh ạp sút; 7-p kãú; 8 Mạy nẹn khê; 9-Nhiãût
kãú; 10-Båm kẹp chuøn dáưu nhåìn; 11-Båm kẹp dỉû bë; 12-Báưu lc kẹp dáưu nhåìn; 13-Van ba
ng; 14- Báưu lm mạt dáưu nhåìn; 15-Van an ton; 16-Båm tay kiãíu pittäng; 17- Kẹt âỉûng dáưu;
18- Kẹt âỉûng dáưu bäø sung.
a) Âỉåìng dáưu âang hoảt âäüng
b) Âỉåìng dáưu dỉû phng
Ngun l hoảt âäüng :
Dáưu trong cạcte vo âỉåìng äúng 1 tåïi båm 10,räưi âäø vo kẹt dáưu 17. Dáưu tỉì kẹt 17 âỉåüc
båm 10 hụt chuø
n tåïi báưu lc 12,tåïi báưu lm mạt 14,sau âọ âãún âỉåìng äúng chênh âi bäi trån
cho bãû âåỵ trủc khuu 2,bãû âåỵ trủc cam 3,v cạc chi tiãút khạc räưi tỉû âäüng råi xúng cạcte.
Trỉïåc lục khåíi âäüng âäüng cå,cạc båm 10 v 10’ chỉa hoảt âäüng,ta dng båm tay 16 âãø
båm dáưu.
Khi cạc båm 10 v10’ bë hng ta måí cho 2 båm 11 hoảt âäüng,v lục âáưu trong hãû thäúng bë
hao hủt ta måí van ba ng cho dáưu tỉì kẹt bäø sung 18 tàng thãm lỉåüng dáưu. Hãû thäúng ny cọ ỉu

96
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
âiãøm l trong cacïte êt dáưu,khäng cọ sỉû va âáûp giỉỵa dáưu våïi tay quay v âáưu to thanh truưn,cọ
kẹt riãng âỉûng dáưu nãn dáưu sảch s,cạcte nh v gn,khuút âiãøm l nhiãưu båm,nhiãưu chi tiãút
nãn hãû thäúng cäưng kãưnh
Ỉu - nhỉåüc âiãøm:

Ỉu âiãøm: Cạcte chè hỉïng v chỉïa dáưu tảm thåìi,cn thng dáưu måïi l nåi chỉïa dáưu âãø âi bäi
trån nãn âäüng cå cọ thãø lm viãûc åí âäü nghiãn låïn m khäng såü thiãúu dáưu,dáưu âỉåüc cung cáúp
âáưy â v liãn tủc.
Nhỉåüc âiãøm: Kãút cáúu phỉïc tảp hån,giạ thnh tàng lãn do phi thãm âãún 2 båm dáưu hụt dáưu
cạcte qua thng,thãm âỉåìng dáưu v bäú trê th
ng dáưu sao cho håüp l.
Phảm vi sỉí dủng:
Hãû thäúng bäi trån cỉåỵng bỉïc cạcte khä thỉåìng dng trãn cạc loải âäüng cå âiãzen dng trãn
mạy i âáút,xe tàng,mạy kẹo,tu thu...
Trong mäüt säú âäüng cå ténh tải v tu thu,trãn hãû thäúng bäi trån cn bäú trê båm tay hồûc
båm âiãûn âãø cung cáúp dáưu nhåìn âãún cạc màût ma sạt v âiãưn âáưy cạc âỉåìng äúng dáùn trỉåïc khi
khåíi âäüng cå.
Ngoi ra,âãø âm bo bäi trån cho màût lm viãûc ca xilanh,hãû thäúng bäi trån ca cạc loải
âäüng cå ny cn thỉåìng dng van phán phäúi âãø cáúp dáưu nhåìn vo mäüt säú âiãøm chung quanh
xi lanh,läù dáưu thỉåìng khoan trãn lọt xilanh.

8.3.3. PHA DÁƯU NHÅÌN V
O NHIÃN LIÃÛU.

Phỉång ạn bäi trån ny chè dng âãø bäi trån cạc chi tiãút mạy ca âäüng cå xàng hai k cåỵ
nh, lm mạt bàòng khäng khê hồûc nỉåïc. Dáưu nhåìn âỉåüc pha vo trong xàng theo t
lãû
20
1
:
25
1
thãø têch. Âäúi våïi mäüt säú âäüng cå cåỵ nh ca Âỉïc, Tiãûp thỉåìng pha dáưu nhåìn våïi t
lãû êt hån, thỉåìng vo khong
30

1
:
33
1
. Häùn håüp ca dáưu nhåìn v xàng âi qua bäü chãú ho
khê,âỉåüc xẹ nh,cngvåïi khäng khê tảo thnh khê häøn håüp. Khê häùn håüp ny âỉåüc nảp vo
cạcte ca âäüng cå räưi theo läù quẹt âi vo xilanh. Trong quạ trçnh ny,cạc hảt dáưu nhåìn l trong
khê häùn håüp ngỉng âng bạm trãn bãư màût cạc chi tiãút mạy âãø bäi trån cạc màût ma sạt.
Cạch bäi trån ny thỉûc tãú khäng cáưn hãû thäúng bäi trån, thỉûc hiãûn viãûc bäi trån cạc chi tiãút
mạy ráút âån gin, dãù dng nhỉng do dáưu nhåìn theo khê häùn håüp vo bưng chạy nãn dãù tảo
thnh müi than bạm trãn âènh piston,pha cng nhiãưu dáưu nhåìn,trong bưng chạy cng nhiãưu
müi than,lm cho piston nhanh nọ
ng,quạ nọng,dãø xy ra hiãûn tỉåüng chạy såïm,kêch näø v
âon mảch do buji bë bạm bủi than.
Ngỉåüc lải,pha êt dáưu nhåìn,bäi trån kẹm, ma sạt låïn dãù lm cho piston bë bọ kẻt trong
xilanh.
Phỉång ạn ny ráút âån gin nhỉng lải nhiãưu nhỉåüc âiãøm. Ngy nay,ngỉåìi ta quan tám
nhiãưu vãư váún âãư mäi trỉåìng nãn cạc loải âäüng cå ny êt dng v hãû thäúng bäi trån kiãøu ny
cng khäng cn phäø biãún.





97
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng


8.4. KÃÚT CÁÚU CẠC CHI TIÃÚT CỦM CHI TIÃÚT CHÊNH CA HÃÛ THÄÚNG
BÄI TRÅN:

8.4.1.BÁƯU LC DÁƯU:
Âãø ln giỉỵ cho dáưu bäi trån âỉåüc sảch, âm bo cho äø trủc êt bë mi mn do tảp cháút cå
hc. Trong quạ trçnh lm viãûc ca âäüng cå,dáưu nhåìn bë phán hu v nhiãùm báøn båíi nhiãưu tảp
cháút nhỉ:
- Mảt kim loải do cạc màût ma sạt bë mi mn,nháút l trong thåìi gian chảy r âäüng cå v sau
khi âäüng cå â lm viãûc quạ chu trçnh âải tu.
- Cạc tảp cháút láùn trong khäng khê khi nảp nhỉ cạc bủi v cạc cháút khạc.Cạc tảp cháút ny
theo khäng khê nảp vo xilanh räưi láùn våïi dáưu nhåìn chy xúng cạcte.
- Nhiãn liã
ûu hồûc dáưu nhåìn chạy khäng hon ton tảo thnh müi than, bạm trãn thnh
xilanh,sau âọ råït xúng cạcte.
- Cạc tảp cháút hoạ hc do dáưu nhåìn bë biãún cháút,bë äxy họa hồûc bë tạc dủng ca cạc loải
axêt sinh ra trong quạ trçnh chạy. Âãø loải b täúi âa cạc loải tảp cháút trãn m ch úu l cạc loải
tảp cháút cå hc,ngỉåìi ta phi lc sảch dáưu bàòng cạc thiãút bë lc dáưu nhåìn.
Âäúi våïi loải báưu lc thä, ngỉåìi ta làõp trỉûc tiãúp trãn âỉåìng dáưu thỉåìng gáưn sau båm dáưu. Khi
làõp nhỉ váûy,ton bäü dáưu trỉåïc khi âi bäi trån âãưu phi qua báưu lc dáưu. Vç váûy, sỉïc cn ca
loải l
c dáưu ny khäng âỉåüc quạ låïn, âäü chãnh lãûch ạp sút trỉåïc v sau báưu lc thỉåìng khäng
vỉåüt quạ 0.1 MN/m
2
,loải báưu lc thä chè lc dỉåüc cạc càûn báøn cọ kêch cåỵ låïn hån 0.03mm.
Cạc loải báưu lc tinh thỉåìng làõp theo mảch r vç sỉïc cn ca báưu lc ráút låïn. Lỉåüng dáưu
phán nhạnh qua báưu lc tinh chiãúm khong (15÷20%) lỉåüng dáưu do båm dáưu cung cáúp. Cạc
loải báưu lc tinh cọ thãø lc âỉåüc cạc loải tảp cháút cọ kêch thỉåïc ráút nh âãún 0.1µm, cạc cháút
keo,nỉåïc l v c cạc axit láùn trong dáưu nhåìn,dáưu âi qua lc tinh thỉåìng ngay sau âọ l tråí vãư
cạcte.
Dỉûa vo kãút cáúu v ngun l lm viãûc ca báưu lc ngỉåìi ta bäú trê thiãút bë lc dáưu trãn âäüng
cå nhỉ sau:
1. Báưu lc cå khê:
Báưu lc cå khê l loải báưu lc cọ kãút cáúu tỉång âäúi âån gin,sỉí dủng cạc

pháưn tỉí lc cå khê âãø lc dáưu,bao gäưm cạc loải :
a,Phao hụt dáưu
Hçnh 8.6. Phao hụt dáưu.

98
Hãû thäúng bäi trån Dỉång Viãût Dng
1-Báưu phao 2-lỉåïi lc thä
3-Khåïp âäüng 4-äúng dáùn dáưu
Phao hụt dáưu gäưm cọ hai pháưn âọ l báưu phao v lỉåïi lc thä. Báưu phao giụp cho phao hụt
dáưu ln näøi láûp låì trong màût thoạng dáưu nãn nọ hụt dáưu sảch m khäng láùn bt khê. Lỉåïi lc
thä bàòng âäưng hồûc bàòng thẹp,cåỵ màõt lỉåïi låïn âãún 1mm
2
,ch úu l âãø lc sảch bủi báøn v tảp
cháút cå hc cọ kêch thỉåïc låïn.
Phao hụt dáưu âỉåüc làõp våïi äúng dáùn dáưu 4 bàòng khåïp âäüng nãn cọ thãø làõc lãn xúng mäüt gọc
nháút âënh,nhåì váûy m khi âäüng cå lm viãûc åí âäü nghiãn thay âäøi thç phao hụt váùn näøi trãn màût
thoạng dáưu,khäng bë háùng ra khi màût thoạng dáưu trong cạcte,do âọ âm bo hụt â dáưu.
Báưu lc dáưu:
Báưu lc tháúm hiãûn nay sỉí dủng ráút räüng ri, tu thüc vo pháưn tỉí lc m ngỉåìi ta sỉí dủng
lm báưu lc thä hay lc tinh.
Mäüt säú loải báưu lc tháú
m dng lm báưu lc thä:
Báưu lc tháúm dng táúm lc kim loải:
Hçnh 8.7. Báưu lc tháúm dng táúm lc kim loải
1,2-Cạc táúm lc 3-Trủc li lc
4-Táúm gảt 5-Trủc táúm gảt
6-Van an ton 7-Khung chỉïa dáưu â lc
8-Âỉåìng dáưu vo báưu lc 9-Tay gảt
10-Vêt x van
Ngun l lm viãûc :

Loải báưu lc ny sỉí dủng pháưn tỉí lc l cạc táúm lc kim loải 1 v 2, cạc táúm lc ny xãúp
xen k láùn nhau tảo thnh li lc cọ kêch thỉåïc màût càõt bàòng kêch thỉåïc táúm 2. Cạc táúm gảt 4
cọ cng chiãưu dy våïi táúm 2,cạc táú
m lc 1,2 làõp trãn cng mäüt trủc báưu lc 3,cn cạc táúm gảt
4 làõp trãn trủc 5 âỉåüc cäú âënh trãn nàõp báưu lc.

99
Hóỷ thọỳng bọi trồn Dổồng Vióỷt Duợng
Dỏửu nhồỡn theo õổồỡng dỏựn dỏửu 8 vaỡo khọng gian phờa dổồùi cuớa bỏửu loỹc dỏửu. Dỏửu nhồỡn coù aùp
suỏỳt cao chui qua caùc khe hồớ loỹc theo chióửu caùc muợi tón trón hỗnh veợ rọửi lón khoang 7 vaỡ õi bọi
trồn. Caùc taỷp chỏỳt cồ hoỹc (cỷn bỏứn) õổồỹc caùc tỏỳm loỹc giổợ laỷi khi xoay tay gaỷt 9 trón truỷc 3,loợi
loỹc quay theo nón caùc phióỳm gaỷt 4 seợ gaỷt saỷch caùc taỷp chỏỳt baùm phờa ngoaỡi loợi loỹc. Khe hồớ bỏửu
loỹc tổồng õọỳi lồùn,thổồỡng laỡ 0.07ữ0.08mm,nón chố giổợ laỷi caùc taỷp chỏỳt coù kờch cồợ haỷt lồùn .
Nhổồỹc õióứm cuớa loaỷi bỏửu loỹc naỡy laỡ dóứ bở từt do khọng gaỷt saỷch hóỳt õổồỹc cỷn bỏứn baùm trón
loợi loỹc. Khi loợi loỹc bở từ
t dỏửu nhồỡn khọng qua loỹc õổồỹc,dổồùi taùc duỷng cuớa aùp suỏỳt dỏửu nhồỡn van
an toaỡn 6 mồớ ra õóứ dỏửu nhồỡn õi thúng vaỡo õổồỡng dỏửu chờnh (khọng qua loợi loỹc ). Vỗ hióỷu quaớ
laỡm vióỷc bỏửu loỹc thỏpỳ,kờch cồợ loỹc haỷt lồùn nón chố duỡng õóứ laỡm loỹc thọ,lừp nọỳi tióỳp trón õổồỡng
dỏửu chờnh.
Khi sổớ duỷng loaỷi bỏửu loỹc naỡy,phaới thổồỡng xuyón kióứm tra õóứ xaớ cỷn bỏứn ra khoới bỏửu loỹc õóứ
traùnh bỏửu loỹc bở bờ ,từt.
Bỏửu loỹc thỏỳm duỡng daới loỹc kim loaỷi:
Hỗnh 8.8. bỏửu loỹc thỏỳm duỡng daới loỹc kim loaỷi.
1- ng loợi loỹc; 2- Daới loỹc kim loaỷi; 3- Voớ bỏửu loỹc; 4- óỳ bỏửu loỹc; 5- Van an toaỡ
n.
Nguyón lyù laỡm vióỷc :
Caùc daới loỹc 2 quỏỳn quanh ọỳng loợi loỹc 1 taỷo thaỡnh loợi loỹc lọửng vaỡo nhau nhổ hỗnh 5.3. Caùc
daới loỹc 2 coù kóỳt cỏỳu rỏỳt õỷc bióỷt,daới loỹc õổồỹc dỏỷp loợm xuọỳng thaỡnh caùc raợnh dỏựn dỏửu,do õoù khi
quỏỳn sờt vồùi nhau taỷo thaỡnh caùc khe loỹc.
Dỏửu õổồỹc bồm dỏửu õỏứy õi vồùi aùp suỏỳt cao,õi vaỡo phỏửn dổồùi bỏửu loỹc,kờch thổồùc cuớa khe loỹc

thổồỡng bũng 0.01ữ0.09mm,caùc taỷp chỏỳt cỷn bỏứn õổồỹc giổợ laỷi bón ngoaỡi caùc daới loỹc,dỏửu loỹc
saỷch õi vaỡo õổồỡng ọỳng chờnh giổợa cuớa bỏửu loỹc sau õoù õi bọi trồn õọỹng cồ.
Khi sổớ duỷng loaỷi bỏửu loỹ
c naỡy seợ tỏỷn duỷng õổồỹc vuỡng trung gian trong bỏửu loỹc õóứ loỹc dỏửu
nhổng kờch cồợ caùc khe loỹc lồùn nón duỡng laỡm bỏửu loỹc thọ. Khi bỏửu loỹc bở bờ từt,van an toaỡn 5
õổồỹc mồớ nhồỡ aùp suỏỳt dỏửu nhồỡn cao,dỏửu seợ õi trổỷc tióỳp vaỡo õổồỡng dỏửu chờnh õóứ õi bọi trồn.
Bỏửu loỹc thỏỳm duỡng lổồùi loỹc bũng õọửng :

100