lịch sử hóa học

Hóa vô cơ
Hóa vô cơ !"
#$%&
Phân loại phản ứng hóa học trong hóa vô cơ
'(!)*+ ,-
.!//*$ 0&
01-23
2
45
2
623
2
5
.7!/%879:&
01-23562345
2

.;/*:  /<: ;*!:=&>?7@A!0B/C&
01-D@4''
2
6D@'
2
4'
.!/EF!/,A!/EG&
01-HI5
J
4I'6II5
J
4H'
.)G:K!/,A/E,G ,&
01-D@4L3I5

J
6D@MI5
J
N
J
4J3
2
54JI5
/8: )GO:K!/,A(@,&':KM%8)GN-
@&P)GQ,&R)STG U,KR01.3VIWIX5YZ35[O\3]/-D@4L3I5
J
6
D@MI5
J
N
J
4J3
2
54JI5
2
Hợp chất hữu cơ
'hợp chất hữu cơ$$7K%^ !"%^%^%)G
M))G/)GN&PA9F*F*&_9!,F*^` !)^
%U^%0!M/aN^F#b!!,&
PA7FF*)*cd78,Ke^fF*//8g
:;%O/!)^)*Fh &if;G%/)*^!:G
j!F*^k0c/):almG%,m0!^%))G^)*&
RmF*m8,K^n";:oSp^:a!qF*r(E!*(,?)b
vis vitalisOmA,m&R;!qF*9*%:%C$m)*m^g:)/E)
bmA,m^/B%8%%=0,AE!MI3

2
N
2
'65^F*^"G:,j)%sD!@0!tu@!&
.#$F*:;/,G7 e^?FmF*m/,K01/(,</,G
:)7 MG@,GF*N&
Êtanol
v:st:@0
Mục từ cồn dẫn đến b i n y. Xin à à đọc về các nghĩa khác tại c ồ n ( đị nh h ướ ng).
Êtanol
Cấu trúc phân tử của êtanol
Tổng quan
Danh pháp IUPAC Êtanol
Tên khác
Rượu êtylic
cồn
hyđrôxyêtan
Công th ứ c phân t ử
C
2
H
5
OH hay C
2
H
6
O
Phân t ử gam
46,07 g/mol
Biểu hiện Chất lỏng trong suốt

S ố CAS
[64-17-5]
Thuộc tính
T ỷ tr ọ ng v à pha 0,789 g/cm
3
, lỏng
Độ hòa tan trong n ướ c Trộn lẫn ho n to nà à
Đ i ể m nóng ch ả y
-114,3°C (158,8 K)
Đ i ể m sôi
78,4°C (351,6 K)
pK
a
15,9 (H
+
từ nhóm OH)
pK
b
Độ nh ớ t 1,200 cP ở 20°C
Nguy hiểm
MSDS
T ạ i đ ây
Các nguy hi ể m chính Chất dễ cháy (F)
NFPA 704
Đ i ể m b ắ t l ử a
13°C
R ủ i ro/An to nà
R: 11
S: 2, 7, 16
Số RTECS

KQ6300000
Trang d ữ li ệ u b ổ sung
C ấ u trúc & thu ộ c tính n ε
r
, v.v.
D ữ li ệ u nhi ệ t độ ng l ự c Các trạng thái
rắn, lỏng, khí
D ữ li ệ u quang ph ổ
UV, IR, NMR, MS
Các hợp chất liên quan
Các h ợ p ch ấ t tương tự
Mêtanol
1-Prôpanol
Các hợp chất liên quan
Êtylamin, Êtyl clorua,
Êtyl brômua, Êtalthiol
Êtylen glycol, Êtanolamin,
2-Cloroêtanol
Axêtaldehyd, Axít axêtic
Ngoại trừ có thông báo khác, các dữ liệu
được lấy ở 25°C, 100 kPa
Thông tin v ề s ự ph ủ nh ậ n v tham chià ế u
Êtanol^h/%;/;rượu êtylicrượu ngũ cốccồn^F*^q!0B/w/`!@^0x^
:)^!!)a!#/ww&R!070B^)a/y/;
/*rượu&')'
2
3
z
53^'3
J

O'3
2
O53^;y'
2
3
L
5&
v9;&{$/w^G@%Đồ uống chứa cồn&{$C,K01
 C^G@%Nhiêu liệu từ rượu&
Lịch sử
|/B/a,K01"a9,K#7,!/ww&'k%B:)!%fpTTT
QEfs9%yR!>/B;C,K01/ww!,Fa,sa:}/w/$&iC
;!0$0 *//B/AC#/#%s:?3wFa/B!(!C
?!!a:};/:M3wNa:}H%%,0M;V_?-~•€•‚ƒ
„
…†‡OˆH%%‰,0ŠN&'U‹%!Œ%
3MX@%@!NM•2SOŽSzN/B/9?$*0x!//,)&HO\0ŠMŽTSOŽ•JN/B!•!b!f!&iC
!:=$( !,<$pL•&|#/#/B/QS•pL%s‹R%,
‘’“^%qb&
H@‘,@!/B)%^/!))G^QSŽTŽ^I,ORU0!@0@P,,!@/BG/8/)
&IQSŽzŽ^H!%0P'@!/B)%)!-/9!s!
/#,AG/8!&
|#/#/E7 QSŽ2L^)by/?3@!3@@sHP&X&PU!,s.&”@D!0
/B/9;%q/!@$GGQSŽ2Ž^@)C*A)CE)C
&
Tính chất
Tính chất vật lý
_@=^:)^c*0x8^8^•*$M:!T^•pJL–sSz/'N^,)sC/•Ž^Jp/'^
!ysOSS+^Sz/'^!$) &Ps0g!@!$) C/,)*9,$@,@0@0@:
7KGGr0,A :;0!F7K!$$$&

Tính chất hóa học
Tính chất của một rượu đơn chức
.;$: :9^: :9E&i01-
2 C
2
H
5
OH + 2 Na -> 2 C
2
H
5
ONa + H
2

.@,@^F!0$)!a0,j!/k !@,@&i01-
C
2
H
5
OH + CH
3
COOH -> CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O

. $$!7K/( @j^!)!a0,j!/ksS•T/'-
C
2
H
5
OH -> C
2
H
4
+ H
2
O
3$F27K!@@!
C
2
H
5
OH + C
2
H
5
OH -> C
2
H
5
-O-C
2
H
5
+ H

2
O
.G^!/!%8G@J-G:)MF N0@0@^0F*GM/N
'5
2
3
2
5&i01sS^!)!aC/
CH
3
-CH
2
-OH + CuO -> CH
3
-CHO + Cu + H
2
O
”2^G-
CH
3
-CH
2
-OH + O
2
-> CH
3
-COOH + H
2
O
”J

C
2
H
5
OH + 3 O
2
-> 2 CO
2
+ 3 H
2
O
Phản ứng riêng
. !%0@OS^J-*!/bG—^01'4H
2
5
J
sJŽTO+TT/'^/G! $
2C
2
H
5
OH -> CH
2
=CH-CH
2
=CH + 2 H
2
O + H
2

.@-G!@ST/%qG:):k@sC/:2z/'&
CH
3
-CH
2
-OH + O
2
-> CH
3
-COOH + H
2
O
Một số tính chất khác
Tính chất Giá trị
S ố UN
1170
Nhi ệ t độ tan
158,8 K (-114,3°C, -173,83°F)
Đ i ể m t ớ i h ạ n 514 K (241°C, 465.53°F) ở áp suất 63 bar
Δ
tan
H
4,9 kJ/mol
Δ
tan
S
31 J/mol•K
Δ
sôi
H

38,56 kJ/mol
pH 7,0 (trung tính)
Δ
f
H
0
l
ỏ
ng
-277,38 kJ/mol
S
0
l
ỏ
ng
159,9 J/mol•K
C
p
112,4 J/mol•K
Δ
f
H
0
khí
-235,3 kJ/mol
S
0
khí
283 J/mol•K
C

p
65,21 J/mol•K
Tác động cấp tính Buồn nôn, gây mửa, gây trầm cảm. Ngừng thở trong trường hợp nặng.
Tác động kinh niên Nghiện. Xơ gan.
Nhi ệ t độ t ự cháy
425°C (797°F)
M ậ t độ gi ớ i h ạ n n ổ
3,5-15%
Tính chất khác (ti ế ng Anh)
NIST WebBook
Sản xuất
Êtanol 94% "biến tính" được bán trong các chai lọ an to n à để sử dụng trong gia đình-không dùng để uống
|/,G%q)C0#^)b)C/!@^@*,^%q@/a
$@!&
Hyđrat hóa êtylen
|/,K01C)C)a/,G"C0#=^;)b*/!
@%qGG^/!f%@,&'@@$sJTT/'^,•TOŽT$G0
’j!k0,!-
H
2
C=CH
2
+ H
2
O → CH
3
CH
2
OH
'G)aG!^/%!/G` /M/NeG

/B#/#/)0#=P@,K01/(,Gs/)CQSp+•&'G!y^; )G:
 :^//9?$!,s&
R!)C^#/#/;s/)CQSpJT%sUnion Carbide^#/B%8 %=f@
/#//!;%q$G,j!/?/k/( !,j^,//7/( 
 G,j!-
H
2
C=CH
2
+ H
2
SO
4
→ CH
3
CH
2
OSO
3
H
CH
3
CH
2
OSO
3
H + H
2
O → CH
3

CH
2
OH + H
2
SO
4

|/(,K01)C)a:)c$1//waMm%;mN0=
(/ M` N:8M` 0@O'
2S
3
2p
I
2
5˜'
•
3
z
5
2
O!/y^7N&|%;,™I
™ISpŽ•%;/ ,™ISpŽL&
Lên men
|/(,K01!/ww#$,K01C^/,G%q@-:,@!
/8Mb!Saccharomyces cerevisiaeN(/a!/9:C:))GM;:N^,G!
%/)G'5
2
&.Eb(;,-
C
6

H
12
O
6
→ 2 CH
3
CH
2
OH + 2 CO
2

>!f)@!@/9:C/(,G!/!&”@!(!(!,AC0C:2T•!^
w/!!,<c(Qa&
{(,G"C% f%/#/(/a&R!C@%^@
!9/ !%q # &R!b!f#^  !@“Qš%/( 
!/a&{(,GC^b!f7%“/AC*%qGKd $
G,j!B^@“,^E*&
i99Q^“/(@(/"G@“&iCAC)C(( ;
1<)C9G@“^` •)^!*! cwQ,&'/;#/7f
@“@,(7G@“!&3BŒ@s'0/B/?GC,G!*,sG@“/#
Q2TT+&
.7@,@w%$&v$S^7G@““0$01@“&
(C
6
H
10
O
5
)
n

-> C
12
H
22
O
11

v$2^7;““kj!“0$01@“&
C
12
H
22
O
11
-> C
6
H
12
O
6

v$J^@!G@“&
C
6
H
12
O
6
-> 2 C
2

H
5
OH + 2 CO
2

i$0#=*AFQ?SppTf)C/!@:;/:(*,$)C
@/(,G:;&PAQ0#=!a#/7^c$,A:)E/8!)<@"Q
/BC0A%,G*/)C@)C0#!:&
Làm tinh khiết
{$—$^/(,)—MazeotropeNA/ sw/pL•+•$&ifd0^7/ —
O$M*pL•N:)( !:;*pL•&if?^pz•!$0)E%;&
3$ !(,K01!,G&{(š/(,)—qACCf=
%@“@(^— /7/ #F&v@“@ !/(,)—%$$q %=
!:=$^/(,)—$ %=#$%@“@&|/ !:)$&R^!=Mš
#!C%@“@lh^f;C,K01/$a(7E*&
I!^sàng phân tử(,K01/(1$"008pL•&›@E!0 !h(,K01^
%; &3$;?%q“@/k%C!8^f:Q,“@!C:U:9*%:)$ ,#^)
bC:)$w*'5
2
&|/,G@:)0%@“@^(,K01C
?:h(0c/(  !!)Mwsvw{I!,@!!Mw
sR7vIN! /!!9&
Sử dụng
Chiếc ô tô sử dụng "nhiên liệu êtanol" (th nh phà ố New York, USA).
|(,K01CwM)a/!l$GQN! b!f)C:&|/,K
01!,</) f/(/%Q&R 3\}^Œ’%,G))$,$&
I0x0h!$@oC$,A•E(9(:/!l&|pz•
0)^rE%;*,$$/,K01! $^,*w&'oC:$$
0):(0c0)&' /ww*8:0 c:/h
!!b!f!&\/,G/w—f!:;&

œ08•T•;/,K01<;&|/,K01!@C,::<E%;sw/
:L2•&\Q:K!c:s!008:•T•ew/**:Q:
:<:U*&|;;,?%q%;!@h&ICb!C #
$ :<9 !,^:)Cb!C %K:<&
_*SL•:)A%C/!$:<&œ/9^v!0@G)a/k%q
$SŽ•@(/(Qkb!f@q0!f/!C;/(!F^"a/(/!s:
QQk:<!(!!^(!F7Q!c—(•s•^%qv!0@G(!F
7Q:)%8=&œ:Q,:</w!SŽ•@(:Q%b70&
I/!)G!7K(CGA;^:GKd%q: :9%“*A ^3
4
(%8 :=/( 
!ion êthôxít^'
2
3
z
5
O
&
Các chất hóa học dẫn xuất từ êtanol
Êtyl este
R!,AC0CGGM)aG,j!N$G%G/( !@,@-
CH
3
CH
2
OH + RCOOH → RCOOCH
2
CH
3
+ H

2
O
3@,@/,G9!M"G!NGM"GGN&|!/*7K/
,K01!,G@!)01:;0?C@&|G0)E%;,K01!,*^?
C@!)C0<&'@,@:/,K01!)C$,* c
b7 &
Dấm
œ008BGG//9;%q:<Acetobacter!008&”k0c@!9a
/9;0"/ww!^!%0(/9;"008)C&œ/9;"
/m0m/,K01E%;!70A<8&
Êtylamin
\$SzTž22TŸ'!G:@,OO^)y$/( !&';
@ !/!-
CH
3
CH
2
OH + NH
3
→ CH
3
CH
2
NH
2
+ H
2
O
CH
3

CH
2
OH + CH
3
CH
2
NH
2
→ (CH
3
CH
2
)
2
NH + H
2
O
CH
3
CH
2
OH + (CH
3
CH
2
)
2
NH → (CH
3
CH

2
)
3
N + H
2
O
'/,K01!CE0<^)C %9k&
Các hợp chất khác
|wC/01^!ab/B/,K01$ * /(E k
$,$:&3C^/B/;!901%qC0#:! 9*&R^!8!a
b9)C!(*,s #)C0#fh!(R!>^¡{v!“f
(/,K01/(,G/$*R7!(,G;"0#=^%w@%/@&
Các nguy hiểm
 Êtanol v hà ỗn hợp của nó với nước chứa trên 50% êtanol l các à ch ấ t d ễ cháy v dà ễ d ng bà ắt lửa.
 Êtanol trong cơ thể người được chuyển hóa th nh à axêtal đ êhít do enzym alcohol dehydrogenas phân hủy rượu v sau à đó th nh à axít axêtic bởi
enzym axêtal đ êhít dehydrogenas phân hủy axêtalđêhít. Axêtalđêhít l mà ột chất có độc tính cao hơn so với êtanol. Axêtalđêhít cũng liên quan
tới phần lớn các triệu chứng lâm s ng liên quan tà ới rượu. Người ta đã thấy mối liên quan giữa rượu v các nguy cà ơ của bệnh xơ gan, nhiều
dạng ung thư v chà ứng nghiện rượu.
 Mặc dù êtanol không phải l à ch ấ t độ c có độc tính cao, nhưng nó có thể gây ra tử vong khi nồng độ cồn trong máu đạt tới 0,4%. Nồng độ cồn tới
0,5% hoặc cao hơn nói chung l dà ẫn tới tử vong. Nồng độ thậm chí thấp hơn 0,1% có thể sinh ra tình trạng say, nồng độ 0,3-0,4% gây ra tình
tạng hôn mê. Tại nhiều quốc gia có luật điều chỉnh về nồng độ cồn trong máu khi lái xe hay khi phải l m vià ệc với các máy móc thiết bị nặng,
thông thường giới hạn dưới 0,05% tới 0,08%. R ượ u mêtylic hay mêtanol l rà ất độc, không phụ thuộc l nó v o cà à ơ thể theo cách n o (da, hô hà ấp,
tiêu hóa).
 Người ta cũng đã chỉ ra mối liên quan tỷ lệ thuận giữa êtanol v sà ự phát triển của Acinetobacter baumannii, vi khuẩn gây ra viêm ph ổ i, viêm
m ng nãoà v các viêm nhià ễm h ệ b i tià ế t. Sự phát hiện n y l trái ngà à ược với sự nhầm lẫn phổ biến cho rằng uống rượu có thể giết chết nhiều
loại vi khuẩn gây các bệnh tryền nhiễm. (Smith v Snyder, 2005) à
Alclofenac
Alclofenac
Tên IUPAC hệ thống
2-(3-chloro-4-prop-2-enoxyphenyl)acetic acid

AlclofenacO,@!0&
Biệt dược-Mervan, Neoston, Prinalgin, Reufenac&';<Uk!12zTzTT&‘9/-zTT—+OLae-J
#GS&
Aspirin
v:st:@0
Aspirin
Tên IUPAC hệ thống
2-acetoxybenzoic acid
Aspirin^acetylsalicylic acid (ASA)^M@,N0lG0,^O,@!0e01/^ 
,^eh01:;?(#^:0c9:U0(h"/f1n! &
Lịch sử
Acetyl salicylic acid
'0lG0,/B/,K01"aEG&R!a:}C/ ^a.'!@,D!@0@!X@!!0^
a/#f!QSŽzJ,//k,!MQSŽppN&R!b!fE/k00!0@:
^)/B!@!0@$008!,&” /BG!,/:;b/:;&
¢S£

X@!!0/m,O@0!0@mMwasserfreie Salicylsäure-EssigsäureN&\X@!!0Kh!y008!
!%@B^?%87o!,0@&
¢S£
PA:!,!Mm,O@0!0@mN!
9X@!!0)%!C90!0^,/):);1F&
LQ,^QSŽzp^X/B/@,0M)m@!@P,¤!@m^acetylated salicylic acidN"
F,0$@!0@&
¢2£
IQSŽLpP!u0@!^.!“!\!/B CX@!!0M"!,@NXM"
,0N:;?!q^/9c/@,0&3Fa/#f!!G
$@7@G@&
¢J£
IQSŽp•^D@G3jj^Bv@!^/

@,0
¢+£
",0@0!0@e
¢z£
9%f:):,$CX\!/(:
/B;@!0@%q@0!0@&PAE*%//#v@!!Cf!,!&R@)%
v@!^3jj/B !,)/f^a/8*/0:$:)8/011,
0&
¢+£
”B9,^QSp+p^:v@!H!!¥@!¦^:/BŽSE^m/B:`/8!q^)/B$0l
3jjE@,0:)/%;1/)Cm&
¢L£
IQ2TTT^t@!P@0@!{ P!0@sX,’
/B:( !a:`/8mH!!¥@!¦/B,A?:;!q@,0/B/E0$,Ar
)/B/)%QSŽpp:))m&
¢L£
HG@3@,@0@!^RE:d3‘8,Kœb;MR@
Œ@!P@j!@3,!j.!N^,//B/k7=9$!:P@0@!^;,%%#/7
?9!F3jj¥@!¦&
¢•£
v@!/B/P@0@!!)%!q^@w,*!F^3jj
¥@!¦8!%q^¥@!¦:)!3jj&3jj/B/%b9s3\}
^/9P@0@!/B:)/9?/;&¥@!¦/B!av@!QSpTŽ^/B!9*/h=,A;^)/B:)
/9/:("!$QSp+pe)/B:)/h=?%:?"C%,!&
¢Ž£
PA!?:)
a,AA8,K9,!^w:)/99)C0<9?&R?!^,!
/B/X\!E!!$3jj!7^v@!l:`/8mH@,0%9
F^#0H,!§^/B/;,gD@G3jj! C v@!E!#/#QSŽp•&m
¢p£

”B/;FQSp•T*;01,!IPHŒœ:$/%;!•!&
Aspirin
RCAspirin0)v@!{/k&Rm,!m/E"F-a-M"acetylirte^g@Ne-spir-M"7Spiraeaž
7*!77Ne-inM?;a0c/ksa/N&iJ–LQSŽpp^v@!/B/Q:d%b9AspirinB
C•–SŽpp%y/#b,!&‘/#/%s0 %/B/)^QSpS+^v@!%y
/#$C,<,!0 U&
¢+£
Quảng cáo cho Aspirin, Heroin, Lycetol, Salophen
”k0cv@!/B/Q:d*CH,!"QSŽpp^'*b,sF!C{Mœ@,@,.@O0”!:@N/B"
%q,;v@!0,<079,G/9! a&
¢+£
IQSpTz^v@!/B:C'@,@D%!:3@0@s
H>0 %b9,!QSpTT&30@%!q^;GU@af)C\!/B,;v@!
`!8f&v@!f!?!qa/#E/,!&R/B/wd$30@:))?,
;v@!&”;*AG!s/3\} 'QSpTp^^s3\}^,;v@!/B/%C&
¢+£
{9/B ; 3\}*,!/yJ#s'0^ST#s7¨^0l/;%cE %)?,!:;v@!
:)(Qk/&
¢+£
PR;;^v@!/Bb9%BC/$,!s!9$%sf$/w/B8% ,
$)&>9%BC,! 3\}McB:v@!N/)P@! "
3\}QSpSŽ&R?!$:%q,;;CAQSpS•^fv@!:)(Q/ 
!,U),K01:&3*F^!9:;8!a,)/^f/w:?C,!r/,Gs
^0/QSp2S^v,‘@!@030/9!by%$km,!mC0c&
¢ST£
IQSpp+^v@!/B
w/P@!^/9/:)1w/*C ”©&I9b:'0,$7¨l
,!BC/%&ªb^Aspirin/,K01f,K01*<
")&
Tổng hợp

PAE,!/G;0 @,@!^s/",0$00@!@M@0!0@N/( 
@,@!&H,!!)C0/E$b!fw2)/ &{#@M;G"A/N/GKd%q
%O“*!/( !!@^,//@$!%0G0@0$C/,/(,!,^!w/@0/(
,0&>!f/\%@OP&
Quy trình Kolbe-Schmitt
P0/@%q@0!0@/(,!@0,<1&R*Q,:U0
,A::Q!C;!:=$&”*;Q,*0%s0,!/
0h$!%w$,)!a:+T/;LT&
PAE/#,!",0b/;@%q@!0@&P<1"b!f00!!^
 )!a&I)s!^,a/Bf@0!0@/(@*^$,<1,!0@
:)/k 00!!h(/,K01&.*/;!hCA
?,&
Sơ đồ tổng hợp Aspirin
H,!)/kac^%sf,!(A70,0@&3q,70M¢¢\

££N0
@,J&z 2zŸ'&
¢SS£
-
Sự phân tách Acetylsalicylic acid
Cơ chế tác dụng
Cấu trúc của COX-2 đã bị aspirin khử hoạt tính
IQSp•S^0daH‹_%@!i@C{ I :3s‘7/)^/Br!!q,!01Q
k,G!,0!%G@&
¢S2£¢SJ£
i$:^)/B?/sI%@9gAZQSpŽ2/k
$3C,g&
Ps0g,!:Q;E!,0,!%G@,0 !:K @G@,@M'5YN&
Cơ chế tác dụng của Aspirin v các NSAID khác.à
Tác dụng chống viêm

Đặc điểm tác dụng chống viêm
 Tác dụng lên hầu hết các loại viêm không kể nguyên nhân.
 Chỉ ở liều cao mới có tác dụng chống viêm.
 Thuốc có tác dụng lên thời kỳ đầu của quá trình viêm.
Cơ chế
 Ức chế sinh tổng hợp PG do ức chế cyclo-oxygenase (COX) l m già ảm tổng hợp PG. Tuy nhiên, Aspirin ức chế cả COX-1 v COX-2 do à đó ngaòi
tác dụng chống viêm, nó cũng có đầy đủ các tác dụng phụ do ức chế PG.
 Thuốc còn l m bà ền vững m ng lysosom do à đó hạn chế giải phóng các enzym của lysosom trong quá trình thực b o, nên có tác dà ụng chống viêm.
 Ngo i ra thuà ốc còn ức chế các chất trung gian hóa học của quá trình viêm như các kinin huyết tương, ức chế cơ chất của enzym, ức chế sự di
chuyển của bạch cầu, ức chế phản ứng kháng nguyên - kháng thể.
 Riêng nhóm salicylat còn l m tà ăng giải phóng steroid nên l m tà ăng tác dụng chống viêm.
Tác dụng hạ sốt
 Tác dụng lên trung tâm: thí nghiệm tiêm thuốc thẳng v o trung khu à điều hòa thân nhiệt (nhân Caudatus) thì thấy tác dụng hạ sốt rõ rệt. Thuốc
không gây hạ thân nhiệt ở người bình thường.
 Thuốc l m tà ăng quá trình thải nhiệt như: giãn mạch da, tăng tiết mồ hôi, v không tác dà ụng trên quá trình sinh nhiệt.
 Thuốc tác dụng trực tiếp lên cơ chế gây sốt: Khi vi khuẩn, nấm, độc tố (gọi chung l chà ất gây sốt - pyrogen ngoại lai) xâm nhập v o cà ơ thể sẽ
kích thích bạch cầu sản xuất các chất gây sốt nội tại. Chất n y hoà ạt hóa men cylo-oxygenase (COX), l m tà ổng hợp PG (nhất l PG E1 v E2) tà à ừ
acid arachidonic của vùng dưới đồi. PG sẽ gây sốt do l m tà ăng quá trình tạo nhiệt (rung cơ, tăng hô hấp, tăng chuyển hóa) v già ảm quá trình
thải nhiệt (co mạch da ). Thuốc hạ sốt do ức chế COX l m già ảm tổng hợp PG do đó l m già ảm quá trình gây sốt nên có tác dụng hạ sốt. Thuốc
không tác động lên nguyên nhân gây sốt nên chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng.
Tác dụng giảm đau
Đặc điểm
 Thuốc tác dụng lên các cơn đau nông nhẹ, khu trú hoặc lan tỏa như đau đầu, đau cơ, đau răng, đau khớp. Đặc biệt có tác dụng tốt đối với đau do
viêm. Không có tác dụng lên các đau nội tạng như morphine.
 Không gây ngủ, không gây khoái cảm, không gây nghiện.
Cơ chế
 Thuốc l m à ức chế tổng hợp PG E2α nên giảm tính cảm thụ của các ngọn dây cảm giác với các chất gây đau của phản ứng viêm như bradykinin,
histamin, serotonin.
 Tác dụng giảm đau của thuốc Aspirin liên quan mật thiết với tác dụng chống viêm.
Tác dụng trên tiểu cầu

R!(#9!%G,@,@@“@(@0@!0.XX2–32!%GH2Mrw !SN
01/)(#&Is;%  !,,@,@@“@E.XŒ2M!,N01/:$
!%GH2&if?(#! %fa:)%8/)&\  %8E*f.XŒ2^k:(#
;G$ %8E*,n!!%GH2/wa!«¬0(# $^/C
:;(#/) &
Sơ đồ cơ chế chống ngưng kết tiểu cầu v chà ống đông máu của aspirin
 Aspirin ở liều thấp (0,3-1g) l m à ức chế mạnh cyclooxygennase của tiểu cầu, l m già ảm tổng hợp [[thromboxan A
2
]] (chất l m à đông vón tiểu cầu)
nên có tác dụng chống kết tập tiểu cầu v chà ống đông máu.
 Liều cao (>2g) lại ức chế cyclo-oxygenase của th nh mà ạch l m già ảm tổng hợp PG I2 (prostacyclin - l chà ất chống đông vón tiểu cầu) nên có tác
dụng ngược lại l m tà ăng kết tập tiểu cầu v tà ăng đông máu. .
[14]

Tác dụng phụ
Tác dụng trên hệ dạ dày ruột
 Niêm mạc dạ d y ruà ột sản xuất ra PG (đặc biệt l PGE2), có tác dà ụng l m tà ăng tạo chất nh y v có thà à ể l cà ả kích thích phân b o à để thay thế
các tế b o bà ị phá hủy. Như vậy, vai trò của PGE l à để bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa. Aspirin ức chế COX l m già ảm tổng hợp PG, tạo điều
kiện cho HCl v pepsin cà ủa dịch vị gây tổn thương cho niêm mạc khi h ng r o bà à ảo vệ bị suy yếu.
 Ngo i ra asspirin còn tác à động trực tiếp hủy hoại các tế b o bià ểu mô tiêu hóa do phần lớn chúng đều l nhà ững acid. Aspirin còn ức chế sự phân
chia của tế b o bià ểu mô đường tiêu hóa l m thay à đổi lưu lượng máu tới các cơ quan tiêu hóa, l m già ảm thiểu các lớp chất cung cấp năng lượng
trong các tế b o niêm mà ạc v hoà ạt hóa men 5-lipoxygenase l m tà ăng các Leukotrien - l chà ất gây hủy hoại tế b o bià ểu mô của hệ tiêu hóa - gây
thủng ổ loét.
if?:)0cFa9,KU0 0!&I;r/8H,!:U0:;$
MT^2N-/70lEµ”,!,Mv0'@^X,@N2TT*A.X¥S01U;088^h01
%C 0 0!/: IPHŒœe/r/8!U0 0!;!(k/(0Ah 
IPHŒœ!0 0!e9—2O+#^—#S,Q&
Trên hệ tiết niệu
œ;f.XŒ2s?)?^#?^!@^s$C0(!
/E$^7! Q(#?^?):n^ K?^,?Q:&

Trên hệ huyết học
3G;^:U0a^(7!CG;0$00;:;(#
¢Sz£
&
Với thai phụ
œx7bsJ/#^sJ(Qaf;.X¥^.XDM7Q%KN^/wa(
s?#)&
Áp dụng điều trị
Chỉ định và liều lượng
 Giảm đau
[16]
đối với các chứng đau nhẹ v và ừa, hạ sốt: liều 1-3g/24h, chia l m 4-6 là ần uống lúc no. Trẻ em 6-15 tuổi ng y 0,3-0,9g chia 3-6 là ần.
Trẻ em <6 tuổi 25-30mg/kg/24h chia 3-6 lần.
 Chống viêm: liều cao từ 4-5 g/24h. Trẻ em: 80-100mg/kg/24h chia 3-4 lần. Được chỉ định cho hầu hết các chứng viêm khớp v viêm ngoà ại vi
khác.
 Phòng v à điều trị huyết khối do kết tập tiểu cầu: dùng liều thấp, ng y uà ống 3 lần, mỗi lần 0,5g. Được chỉ định trong các bệnh lý có rối loạn huyết
động như: bệnh lý van tim, bệnh mạch v nh, bà ệnh giãn tĩnh mạch ngoại vi°
 Điều trị Goutte cấp (tăng thải trừ acid uric): liều cao 4-5g/24h. (Liều thấp có tác dụng ngược lại).
Chống chỉ định
 Tiền sử hoặc hiện tại có bênh lý dạ d y – h nh tá tr ng. à à à
 Tiền sử dị ứng với ibuprofen hoặc naproxen.
 Bệnh lý đe doạ chảy máu như sốt xuất huyết.
 Chỉ định thận trọng với bệnh nhân viêm thận, suy gan, có cơ địa dị ứng, cao huyết áp.
 Uống aspirin cùng với rượu hoặc các thuốc chống đông l m tà ăng nguy cơ chảy máu dạ d y. à
Độc tính
 Mặc dù các dẫn xuất của salicylic đều ít độc, dễ uống, nhưng dùng lâu có thể gây “hội chứng salicylê” (salicylisme): buồn nôn, nôn, ù tai, điếc,
nhức đầu, lú lẫn.
 Đặc ứng: Phù, mề đay, mẩn ngứa, phù Quick, hen
 Xuất huyết dạ d y thà ể ẩn, hoặc thể nặng.
 Nhiễm độc trên 10g aspirin lích thích trung khu hô hấp l thà ở nhanh v sâu, gây nhià ễm alcali hô hấp, sau đó vì áp lực riêng phần của CO2 giảm,

mô giải phóng nhiều acid lactic, đưa đến hậu quả nhiễm acid do chuyển hóa (hay gặp ở trẻ em vì cơ chế điều hòa chưa ổn định).
 Liều chết đối với người lớn khoảng 20g.