Rối loạn Lipid máu và
bệnh tim mạch – Phần 1
Bệnh lý rối loạn lipid máu, chủ yêu gắn với bệnh tim mạch như bệnh
mạch vành, xơ vữa động mạch.
Rối loạn lipid máu là những bệnh kết hợp với nồng độ bất thường của lipid
huyết. Rối loạn này có nguồn gốc trực tiếp do rối loạn gen, hoặc do môi
trường sống, lối sống; hoặc có thể do nguyên nhân thứ phát, là hậu quả của
các bệnh khác nhưL đái tháo đường, thiểu năng tuyến giáp, viêm tụy cấp.
Bệnh lý rối loạn lipid máu, chủ yêu gắn với bệnh tim mạch như bệnh mạch
vành, xơ vữa động mạch.
1. Triglycerides
Giá trị của xét nghiệm: Để đánh giá nguy cơ bệnh tim tiến triển
Khi nào cần xét nghiệm: Test Triglycerid là một bộ phận nằm trong gói
kiểm tra mức độ lipid, được tiến hành trên bệnh nhâ có yếu tố nguy cơ bệnh
tim, hoặc bệnh nhân đang được điều trị chứng triglycerides cao
Chi tiết về xét nghiệm
Triglyceride là một dạng chất béo và là một trong những nguồn năng lượng
chính cho cơ thể. Hầu hết chúng được tìm thấy trong mô, nhưng một số khác
lưu thông trong máu để cung cấp năng lượng cho cơ làm việc. Sau khi ăn,
mức triglycerid trong máu tăng lên, do cơ thể chuyển năng lượng chưa cần
sử dụng thành dạng triglycerid để dự trữ trong mô mỡ. Trái lại trong khoảng
thời gian giữa các bữa ăn, triglycerid từ mô mỡ này sẽ được giải phóng ra để
cung cấp năng lượng cho cơ thể. Hầu hết triglycerid được tìm thấy trong
máu là ở dạng tỉ trọng rất thấp (VLDL).
Nồng độ cao của triglycerid có liên quan mật thiết đến nguy cơ về bệnh tim
mạch tiến triển. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố có thể là
nguyên nhân dẫ đến mức triglycerid và nguy cơ tim mạch cao như thiếu tập
thể dục, thừa cân, thuốc lá, uống rượu quá mức, bệnh tiểu đường và bệnh
thận.
Một số yếu tố nguy cơ bệnh tim khác bao gồm:
• Tuổi (đàn ông 45 tuổi trở lên hoặc phụ nữ 55 tuổi trở lên)
• Cao huyết áp (huyết áp của 140/90 hoặc cao hơn, hoặc dùng thuốc huyết
áp cao)
• bệnh sử gia đình có người bị bênh tim mạch
Đặc biệt trong trường hợp bệnh nhân bị đái tháo đường, thì test triglycerid là
chỉ số cận lâm sàng vô cùng cần thiết bởi nồng độ glucose trong máu càng
cao sẽ kéo theo sự tăng của triglycerid.
Trung bình 5 năm, bệnh nhân nên đi khám nghiệm triglycerid một lần. Bên
cạnh test triglycerid, thông thường bệnh nhân sẽ làm thêm các test
cholesterol toàn phần, test HDL và LDL. Đối với những người đã được chẩn
đoán rõ ràng các yếu tố nguy cơ tim mạch hoặc những người đang được điều
trị mức triglycerid cao, xét nghiệm này nên được tiến hành sớm hơn.
Đối với người lớn, kết quả kiểm tra triglycerid được phân loại như sau:
Bình thường
Ít hơn 150 mg / dl (1,7 mmol / L)
Tiệm cận mức cao
150-199 mg / dl (1.7-2.2 mmol / L)
Cao
200-499 mg / dl (2.3-5.6 mmol / L)
Rất cao:
Lớn hơn 500 mg / dl (5,6 mmol / L)
Lưu ý: Những giá trị này được dựa trên mức độ ăn kiêng chất béo
Khi chất béo trung tính là vô cùng cao (lớn hơn 1.000 mg / dl (11,30 mmol /
L)) thì đó có thể là một nguy cơ phát triển bệnh viêm tụy.
Các kết quả xét nghiệm triglycerid có thể thay đổi tùy thuộc độ tuổi và thể
trạng bệnh nhân. Do đó cần tham khảo ý kiến chuyên môn của bac sĩ trực
tiếp chăm sóc sức khỏe của bạn.
* Câu hỏi thường gặp
1. Chiến lược điều trị nhằm làm giảm lượng triglycerid máu ?
Đối với nhiều người, triglycerid cao là do các rối loạn khác như bệnh tiểu
đường, béo phì, suy thận, hoặc nghiện rượu. Với những trường hợp này, bạn
cần được chữa trị nguyên nhân bệnh lý chính. Ngược lại nếu triglycerid cao
không phải do nguyên nhân khác gây nên, thì đồng thời lượng cholessterol
của bệnh nhân cũng cao, do đó cần điều trị cả hai. Biện pháp tốt nhất vẫn là
bạn nên có một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.
Trương hợp nặng hơn thì có thể dùng một số thuốc có tác dụng hạ lipid máu
như somatostatin
2. Tôi có thể theo dõi mức độ Triglycerid bằng test tại nhà được không?
Một vài sản phẩm có thể giúp bạn theo dõi mức độ lipid, bao gồm triglycerid
ở nhà. Có hai cách xét nghiệm: bạn thu thập mẫu ở nhà và sau đó gửi đến
phòng thí nghiệm, hoặc bạn tự tiến hành xét nghiệm hoàn toàn.
<! [if !supportLists] >1. VLDL là gì và liên quan đến triglycerid như
thế nào? <! [endif] >
Lipoprotein tỉ trọng rất thấp (VLDL) là một trong ba loại lipoprotein. Hai
dạng còn lại là lipoprotein tỉ trọng cao (HDL) và lipoprotein tỉ trọng thấp
(LDL). Mỗi loại này chứa một hỗn hợp tỉ lệ khác nhau của cholesterol,
protein và triglycerid. LDL chứa tỉ lệ cholesterol cao nhất còn HDL chứa
nhiều protein nhất. VLDL chứa lượng nhiều nhất của triglycerid. Do VLDL
chứa lượng lớn triglycerid lưu hành trong tuần hoàn, nên người rta có thể
thông qua nó để ước lượng nồng độ của VLDL-cholesterol bằng cách chia
giá trị triglycerid (mg / dl) cho 5.
Hiện nay do không có cách đơn giản, trực tiếp đo VLDL-cholesterol, nên
việc tính toán gián tiếp từ triglycerid vẫn được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên
phương pháp này chỉ đúng khi lượng triglycerid ≤ 400mg/dl.