Tài liệu ngân hàng tín dụng - chương 2 - Các phương tiện thanh toán quốc tế docx

Chương 2:
Chương 2:
Các phương tiện thanh
Các phương tiện thanh
toán quốc tế
toán quốc tế
2.1 Hối phiếu
2.2 Lệnh phiếu
2.3 Séc quốc tế
2.4 Thẻ thanh toán quốc tế
Hối phiếu
Hối phiếu
1.
1.
Sơ lược về sự hình thành và phát triển của hối phiếu.
Sơ lược về sự hình thành và phát triển của hối phiếu.


2.
2.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
3.
3.
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


4.
4.
Thành lập hối phiếu.

Thành lập hối phiếu.
5.
5.
Quyền lợi và nghĩa vụ của các chủ thể liên quan
Quyền lợi và nghĩa vụ của các chủ thể liên quan


6.
6.
Chấp nhận hối phiếu
Chấp nhận hối phiếu
7.
7.
Thuế hối phiếu
Thuế hối phiếu
8.
8.
Chuyển nhượng hối phiếu
Chuyển nhượng hối phiếu


9.
9.
Bảo lãnh hối phiếu
Bảo lãnh hối phiếu
10.
10.
Thanh toán hối phiếu
Thanh toán hối phiếu

11.
11.
Từ chối trả tiền hối phiếu . Kháng nghị
Từ chối trả tiền hối phiếu . Kháng nghị


12.
12.
Các loại hối phiếu
Các loại hối phiếu
Tham khảo luật
Tham khảo luật
Hiện nay có 4 nguồn luật phổ biến đièu chỉnh lưu thông hối
Hiện nay có 4 nguồn luật phổ biến đièu chỉnh lưu thông hối
phiếu trên thế giới:
phiếu trên thế giới:

Luật thống nhất về hối phiếu (Uniform Law for Bill of
Luật thống nhất về hối phiếu (Uniform Law for Bill of
Exchange – ULB1930)
Exchange – ULB1930)

Luật hối phiếu của Anh (Bill of Exchange Act of 1882)
Luật hối phiếu của Anh (Bill of Exchange Act of 1882)

Luật thương mại thống nhất của Mỹ (Uniform Commercial
Luật thương mại thống nhất của Mỹ (Uniform Commercial
Code of 1995 – UCC)
Code of 1995 – UCC)


Hối phiếu và lệnh phiếu quốc tế (International Bills of
Hối phiếu và lệnh phiếu quốc tế (International Bills of
Exchange and Promisory Notes)
Exchange and Promisory Notes)
Tại Việt Nam:
Tại Việt Nam:

Luật các công cụ chuyển nhượng Việt Nam
Luật các công cụ chuyển nhượng Việt Nam
(49/2005/QH11)
(49/2005/QH11)
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Tại khoản 2, điều 4 của Luật các công cụ chuyển
Tại khoản 2, điều 4 của Luật các công cụ chuyển
nhượng Việt Nam, hối phiếu được định nghĩa
nhượng Việt Nam, hối phiếu được định nghĩa
như sau:
như sau:
Hối phiếu (hối phiếu đòi nợ) là giấy tờ có giá do
Hối phiếu (hối phiếu đòi nợ) là giấy tờ có giá do
người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát
người ký phát lập, yêu cầu người bị ký phát
thanh toán không điều kiện một số tiền xác định
thanh toán không điều kiện một số tiền xác định
khi có yêu cầu hoặc vào một thời điểm nhất định
khi có yêu cầu hoặc vào một thời điểm nhất định
trong tương lai cho người thụ hưởng.
trong tương lai cho người thụ hưởng.

Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Các nước tham gia ký kết công ước Giơnevơ năm 1930 đã đi
Các nước tham gia ký kết công ước Giơnevơ năm 1930 đã đi
đến sự thoả thuận dùng định nghĩa hối phiếu của Luật hối
đến sự thoả thuận dùng định nghĩa hối phiếu của Luật hối
phiếu 1882 của Anh làm dẫn chiếu trong khái niệm hối
phiếu 1882 của Anh làm dẫn chiếu trong khái niệm hối
phiếu của luật ULB:
phiếu của luật ULB:
Hối phiếu là tờ mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do một người
Hối phiếu là tờ mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do một người
ký phát cho người khác yêu cầu người này khi nhìn thấy
ký phát cho người khác yêu cầu người này khi nhìn thấy
phiếu, hoặc đến một ngày xác định trong tương lai, phải
phiếu, hoặc đến một ngày xác định trong tương lai, phải
trả một số tiền nhất định cho người nào đó, hoặc theo
trả một số tiền nhất định cho người nào đó, hoặc theo
lệnh của người này trả cho người khác, hoặc trả cho
lệnh của người này trả cho người khác, hoặc trả cho
người cầm phiếu.
người cầm phiếu.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Khái niệm và đặc điểm hối phiếu.
Trên cơ sở định nghĩa này chúng ta thấy hối phiếu có
Trên cơ sở định nghĩa này chúng ta thấy hối phiếu có
các đặc điểm quan trọng sau:
các đặc điểm quan trọng sau:


Tính bắt buộc phải trả tiền của hối phiếu
Tính bắt buộc phải trả tiền của hối phiếu

Tính trừu tượng của hối phiếu (hay tính độc lập
Tính trừu tượng của hối phiếu (hay tính độc lập
của khoản nợ ghi trên hối phiếu)
của khoản nợ ghi trên hối phiếu)

Tính lưu thông của hối phiếu
Tính lưu thông của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


Trong nền kinh tế thị trường, hối phiếu thực hiện
Trong nền kinh tế thị trường, hối phiếu thực hiện
các chức năng chủ yếu sau:
các chức năng chủ yếu sau:

Công cụ tín dụng
Công cụ tín dụng

Phương tiện đảm bảo
Phương tiện đảm bảo

Phương tiện đầu tư vốn
Phương tiện đầu tư vốn

Công cụ thanh toán

Công cụ thanh toán
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


Là công cụ tín dụng: Hối phiếu là công cụ tín dụng
Là công cụ tín dụng: Hối phiếu là công cụ tín dụng
phổ biến giữa:
phổ biến giữa:

Người ký phát hối phiếu và người bị ký phát.
Người ký phát hối phiếu và người bị ký phát.

Người chuyển nhượng và người được chuyển nhượng
Người chuyển nhượng và người được chuyển nhượng
hối phiếu
hối phiếu

Một ngân hàng với người có hối phiếu hoặc người phát
Một ngân hàng với người có hối phiếu hoặc người phát
hành hối phiếu thông qua hành vi chiết khấu hối phiếu,
hành hối phiếu thông qua hành vi chiết khấu hối phiếu,
giữa ngân hàng trung ương với ngân hàng kinh doanh.
giữa ngân hàng trung ương với ngân hàng kinh doanh.
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


Là phương tiện đảm bảo:
Là phương tiện đảm bảo:

Hối phiếu là công cụ đảm bảo trong các quan hệ tín
Hối phiếu là công cụ đảm bảo trong các quan hệ tín
dụng. Điều này dựa trên cơ sở về tính nghiêm ngặt
dụng. Điều này dựa trên cơ sở về tính nghiêm ngặt
của hối phiếu về trả tiền vô điều kiện, nghĩa là
của hối phiếu về trả tiền vô điều kiện, nghĩa là
người sở hữu hối phiếu luôn có quyền đòi hỏi
người sở hữu hối phiếu luôn có quyền đòi hỏi
thanh toán hối phiếu mà họ sở hữu vào ngày đến
thanh toán hối phiếu mà họ sở hữu vào ngày đến
hạn.
hạn.
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


Là phương tiện đầu tư vốn:
Là phương tiện đầu tư vốn:
Trong nghiệp vụ chiết khấu hối phiếu, tất cả các ngân
Trong nghiệp vụ chiết khấu hối phiếu, tất cả các ngân
hàng đều có thể đầu tư vào hối phiếu bằng cách
hàng đều có thể đầu tư vào hối phiếu bằng cách
mua các loại hối phiếu của người bán.
mua các loại hối phiếu của người bán.
Chức năng của hối phiếu
Chức năng của hối phiếu


Là công cụ thanh toán.
Là công cụ thanh toán.

Hối phiếu là công cụ thanh toán đối với tất cả ai liên
Hối phiếu là công cụ thanh toán đối với tất cả ai liên
quan đến nó. Khi hối phiếu được thanh toán vào
quan đến nó. Khi hối phiếu được thanh toán vào
ngày đến hạn thì món nợ gốc ghi trên hối phiếu
ngày đến hạn thì món nợ gốc ghi trên hối phiếu
được coi là đã thanh toán.
được coi là đã thanh toán.


Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
Về hình thức:
Về hình thức:

Hối phiếu được thiết lập dưới hình thức văn bản chứng từ (hối
Hối phiếu được thiết lập dưới hình thức văn bản chứng từ (hối
phiếu điện thoại, điện tín đều không có giá trị pháp lý). Hối
phiếu điện thoại, điện tín đều không có giá trị pháp lý). Hối
phiếu có thể tự thiết lập hoặc điền vào mẫu in sẵn (hình mẫu
phiếu có thể tự thiết lập hoặc điền vào mẫu in sẵn (hình mẫu
của hối phiếu không quyết định giá trị pháp lý của hối phiếu).
của hối phiếu không quyết định giá trị pháp lý của hối phiếu).

Ngôn ngữ tạo lập hối phiếu là ngôn ngữ viết (viết tay, in sẳn
Ngôn ngữ tạo lập hối phiếu là ngôn ngữ viết (viết tay, in sẳn
hoặc đánh máy), thống nhất một thứ tiếng, thường là tiếng
hoặc đánh máy), thống nhất một thứ tiếng, thường là tiếng
Anh, một hối phiếu không có giá trị pháp lý nếu nó được tạo
Anh, một hối phiếu không có giá trị pháp lý nếu nó được tạo

lập bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Không sử dụng bút dể
lập bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Không sử dụng bút dể
phai mực, bút chì, bút đỏ trong hối phiếu.
phai mực, bút chì, bút đỏ trong hối phiếu.

Hối phiếu được lập thành một hay nhiều bản (thường là 2
Hối phiếu được lập thành một hay nhiều bản (thường là 2
bản), trên mỗi bản đều phải đánh số thứ tự, các bản của hối
bản), trên mỗi bản đều phải đánh số thứ tự, các bản của hối
phiếu đều có giá trị như nhau. Khi thực hiện thanh toán, Ngân
phiếu đều có giá trị như nhau. Khi thực hiện thanh toán, Ngân
hàng sẽ gửi liên tiếp các bản hối phiếu đến cho người trả tiền
hàng sẽ gửi liên tiếp các bản hối phiếu đến cho người trả tiền
để đề phòng thất lạc. Khi bản đến trước được thanh toán, các
để đề phòng thất lạc. Khi bản đến trước được thanh toán, các
bản sau sẽ trở thành vô giá trị.
bản sau sẽ trở thành vô giá trị.
Lưu ý: hối phiếu không có bản phụ.
Lưu ý: hối phiếu không có bản phụ.


Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
Về nội dung:
Về nội dung:
BILL OF EXCHANGE (1)
No:…………………
…………,…(3)…………
For:……(2)……
At………(4)………sight of this first Bill of Exchange

(second of the same tenor and date being unpaid) pay to the
order of………(7)…….the sum of……(2)……
To:……(5)………… (name and address of Drawer)
……………………. …………(signature)……
…………(6)………. (8)
Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
HỐI PHIẾU (1)
Số:…………………
…………,…(3)…………
Số tiền:……(2)……
………(4)………nhìn thấy bản thứ nhất của hối phiếu
này (bản thứ hai có cùng nội dung và ngày tháng không
được trả tiền) trả theo lệnh của………(7)…….số tiền……
(2)……
Gửi:……(5)………… (tên và địa chỉ của người ký phát)
……………………. …………(chữ ký)……
…………(6)………. (8)
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
(1) Tiêu đề “Hối phiếu”, “Bill of Exchange”,
“Draft”: ghi ở bề mặt của hối phiếu và được diễn
đạt bằng ngôn ngữ ký phát hối phiếu. Mục tiêu là
để phân biệt hối phiếu với các loại chứng từ hay
phương tiện lưu thông khác trên thị trường, nếu
không có tiêu đề này hối phiếu sẽ trở thành vô giá
trị (theo ULB). Hay nói cách khác, việc quy định
trên tờ chứng từ phải có tiêu đề “Hối phiếu” là để
phân biệt về mặt hình thức một chứng từ có là hối
phiếu hay không.

Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
(2) Mệnh lệnh thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán vô điều
kiện một số tiền nhất định.

Lệnh “vô điều kiện” được thể hiện trên ngôn ngữ

Người bị ký phát không thể viện bất cứ lý do nào để từ chối
việc thanh toán, trừ trường hợp hối phiếu lập sai luật.

Số tiền ghi trên hối phiếu:
•
Số tiền được ghi tối thiểu 2 lần
•
Được ghi rõ trên hối phiếu bằng cả số và chữ hoặc hoàn
toàn bằng số hoặc hoàn toàn bằng chữ.
•
Số tiền phải được ghi rõ ràng.
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
(3) Ngày tháng và nơi ký phát hối phiếu: phải ghi rõ vì điều này
có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với hối phiếu có thời hạn
trong việc xác định kỳ hạn trả tiền của hối phiếu. Nếu hối
phiếu không ghi ngày tháng phát hành sẽ trở nên vô giá trị.
Địa điểm ký phát hối phiếu: thông thường được chấp nhận là
địa chỉ của người ký phát hối phiếu, nếu một hối phiếu không
ghi rõ địa điểm ký phát hối phiếu, cho phép lấy địa chỉ bên
cạnh tên của người ký phát làm địa điểm ký phát hối phiếu.
Nếu trên hối phiếu không ghi rõ địa điểm ký phát hối phiếu
mà cũng không có địa chỉ của người ký phát thì hối phiếu trở

nên vô giá trị. Địa điểm ký phát hối phiếu có ý nghĩa rất quan
trọng vì luật pháp của nơi ký phát hối phiếu sẽ điều chỉnh hối
phiếu này.
Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
(4) Thời hạn thanh toán hối phiếu:

Thời hạn trả tiền của HP phải được xác định cụ thể, không
mơ hồ, tối nghĩa. Nếu cách ghi thời hạn không rõ ràng,
dẩn đến không thể xác định được hoặc biến việc trả tiền
của HP trở thành có điều kiện thì HP sẽ vô giá trị

gồm 2 loại
thanh toán ngay: “ngay khi nhìn thấy ”
thanh toán có kỳ hạn
x ngày sau khi nhìn thấy
x ngày sau ngày ký phát
x ngày sau ngày lập vận đơn
vào một ngày cụ thể trong tương lai
Một hối phiếu mà trong đó không có nêu rõ thời gian thanh
toán thì được xem là được thanh toán ngay khi xuất trình.
Thành lập hối phiếu.
Thành lập hối phiếu.
(5) Tên và địa chỉ của người bị ký phát: được ghi ở
mặt trước góc trái cuối cùng của tờ hối phiếu, sau
chữ “Gửi ”.
Việc quy định ghi tên và địa chỉ của người bị ký
phát là nhằm đảm bảo cho người thụ hưởng có
thể xác định được ai, ở đâu, là người chịu trách
nhiệm thanh toán hoặc chấp nhận hối phiếu.

Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
(6) Địa điểm thanh toán hối phiếu: là địa điểm
được ghi trên hối phiếu, nếu địa điểm không ghi
rõ hoặc không ghi địa điểm thanh toán, thì lấy địa
điểm ghi bên cạnh tên của người bị ký phát là địa
điểm thanh toán của hối phiếu.
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
(7) Tên của người thụ hưởng:
Người thụ hưởng có thể là bản thân người ký phát,
hoặc một người khác được người ký phát chỉ
định, hoặc bất cứ ai được người hưởng lợi chuyển
nhượng hối phiếu bằng thủ tục ký hậu hay trao
tay. Như vậy, nếu người ký phát không chỉ định
người thụ hưởng khác, thì người ký phát chính là
người thụ hưởng duy nhất của hối phiếu.
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
(8) Tên, địa chỉ và chữ ký của người ký phát hối
phiếu: (hoặc có thể là người khác do người ký
phát chỉ định) được ghi ở mặt trước góc phải cuối
cùng của trang 1 tờ hối phiếu.
Chú ý:
•
Chỉ có người có thẩm quyền mới được phép ký
tên trên hối phiếu. Người đó phải đăng ký mẫu
chữ ký với cơ quan chuyên trách
•
Tất cả những người có liên quan được ghi trên tờ

hối phiếu phải ghi đầy đủ họ tên, địa chỉ mà họ
dùng đăng ký kinh doanh.
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Thành l p h i phi u.ậ ố ế
Một mẫu hối phiếu hoàn chỉnh:
HỐI PHIẾU
Đà Nẵng, ngày 12 tháng 7 năm 2010
Số 14/11/38
Số tiền: 35.000 GBP
Ngay sau khi nhìn thấy bản thứ nhất của hối phiếu này (bản
thứ hai có cùng nội dung và ngày tháng không trả tiền) trả
theo lệnh của Ngân hàng XYZ một số tiền là ba mươi lăm
nghìn bảng.
Gửi công ty B Công ty A
Đ/c: 23B , Baker street , UK Đ/c: 15, Lê Duẫn, Đà Nẵng, VN
(đã ký)
Mẫu hối phiếu dùng trong
Mẫu hối phiếu dùng trong
phương thức tín dụng chứng từ
phương thức tín dụng chứng từ
No. 12345/2010 BILL OF EXCHANGE
For US$ 98,876.00 Ho Chi Minh City, August 12, 2010
At 90 days after sight of this
FIRST
bill of exchange (SECOND of the same tenor and date being unpaid) pay
to the order of Asia Commercial Bank the sum of UNITED STATES DOLLARS NINETY EIGHT THOUSAND EIGHT
HUNDRED SEVEN SIX ONLY.
Drawn under Irrevocable L/C No.12345 dated July 12, 2010, issued by Bank of Tokyo-Mitsubishi.
To: BANK OF TOKYO-MITSUBISHI For and on Behalf of Cholonimex
TOKYO, JAPAN (Authorized Signature)

Nguyễn Văn A
Các bên liên quan
Các bên liên quan


6 chủ thể tham gia liên quan đến hối phiếu là:
1. người ký phát
2. người bị ký phát
3. người chấp nhận
4. người thụ hưởng
5. người chuyển nhượng
6. người bảo lãnh.