Sự ra đời và phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học pdf

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LỊCH SỬ

BÀI THUYẾT TRÌNH
MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Đề tài:
SVTH: Tổ 1 lớp Sử 3A
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 09 NĂM 2008
1. Một số khái niệm
a. Chủ nghĩa xã hội:
Là giai đoạn đầu của chủ nghĩa cộng sản, có chế độ sở hữu công cộng
về tư liệu sản xuất được xác lập. quan hệ xã hội giũa giai cấp công nhân và
nông dân, tri thức là đoàn kết liên minh, hợp tác nhằm xây dựng xã hội mới tốt
đẹp, không còn chế độ người bóc lột người, nhân dân được ấm no, hạnh
phúc.
b. Chủ nghĩa xã hội khoa học:
Được hiểu theo hai nghĩa
Theo nghĩa rộng: là chủ nghĩa Mác- Lênin, với tư cách là sự luận chứng
toàn diện về sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản, sự thắng lợi của chủ nghĩa xã
hội. là biểu hiện khoa học của những lợi ích cơ bản và nhiệm vụ đấu tranh của
giai cấp công nhân.
Theo nghĩa hẹp: chủ nghĩa xã hội khoa học là một bộ phận hợp thành
của chủ nghĩa Mác- Lênin, là lý luận chính trị của chủ nghĩa Mác- Lênin, là
biểu hiện lập trường của giai cấp công nhân, là sự khái quát những điều kiện
giải phóng giai cấp công nhân, giải phóng con người.
c. Chủ nghĩa xã hội không tưởng:
Là một hệ thống những tư tưởng, học thuyết phản ánh khát vọng của
con người về giải phóng xã hội, về xây dựng xã hội không còn tình trạng áp
bức bóc lột; trong đó mọi người thực sự bình đẳng và có cuộc sống hạnh
phúc. Nhưng do hạn chế lịch sử chủ nghĩa xã hội không tưởng đã không thể
chỉ ra được con đường và lực lượng xã hội cũng như những điều kiện và

phương thức để thực hiện những khát vọng đó.
Chủ nghĩa xã hội không tưởng: tố cáo mạnh mẽ việc bóc lột tư bản chủ
nghĩa, không đề ra con đường đấu tranh cách mạng để giải phóng giai cấp
công nhân, nhân dân lao động, chỉ dừng ở giấc mơ một xã hội mới, tốt đẹp,
chỉ tiến hành tuyên truyền cổ động mà không vận động bằng con đường đấu
tranh bạo lực cách mạng, những lý luận, ý tưởng mà họ đặt ra chỉ là ảo tượng
không thể thực hiện được khi chế độ tư bản vẫn đang trên đà đi lên và giữ
quyền thống trị.
d. Phân biệt chủ nghĩa xã hội khoa học và chủ nghĩa xã hội:
Chủ nghĩa xã hội khoa học là một học thuyết, lý luận nói về quy luật
phát triển của xã hội và những quy luật chung về con đường và hình thức đấu
tranh của giai cấp vô sản tiến hành đấu tranh chống lại sự áp bức bóc lột của
giai cấp tư sản. trong khi đó thuật ngữ chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội là
giai đoạn đầu trong quá trình tiến lên chủ nghĩa cộng sản trong lịch sử nhân
loại, chế độ công cộng về tư liệu sản xuất được xác lập, quan hệ giữa các giai
cấp là hoàn toàn bình đẳng
2. Vì sao chủ nghã xã hội trước Max gọi là chủ nghĩ xã hội
không tưởng? phân tích những điểm khác nhau cơ bản của
chủ ngĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hôi khoa học?
Vào những năm 60 của thế kỷ XVIII, khi cách mạng công nghiệp Anh
được tiến hành thì phong tròa công nhân Anh diễn ra, người ta lấy đó làm mốc
cho phong trào cách mạng thế giới. đời sống công nhân lúc này gặp nhiều khó
khăn, thời gian lao động dài, cường độ lao động cao, điều kiện sinh sống khắc
nghiệt thường xuyên bị cúp phạt… đã thôi thúc họ đứng dậy đấu tranh (quy
luật ở đâu có áp bức ở đó có đấu tranh), họ đấu tranh đòi hỏi quyền lợi về vật
chất cũng như về tinh thần mà giai cấp tư sản đã không đáp ứng được cho
họ.
Hình thức đấu tranh ban đầu chỉ là đập phá máy móc (từ lúc phong trào
mới nổ ra đến những năm 1920 của thế kỷ XIX), nhất là vào năm 1812, năm
này Anh đã ra lệnh tử hình những ai đập phá máy móc.

Ở Pháp đỉnh cao là trong những năm 1817- 1823 đến năm 1830 mới
dừng lại, bên cạnh đó còn có hình thức bãi công. Đây là những hình thức
được công nhân sử dụng phổ biến ở hầu hết các nước tư bản chủ nghĩa.
Điều đó cho thấy chủ nghhiax tư bản ra đời bên cạnh những tiến bộ hơn
hẳn so với chế độ phong kiến, nhưng đây vẫn còn là một xã hội có giai cấp và
áp bức giai cấp. do đó một số nhà tư tưởng nhận thấy đây vẫn còn là một xã
hội bất công, họ tìm cách xóa bỏ bất công, nhưng họ không đưa ra được
phương pháp khoa học để giải phóng con người, những tư tưởng của họ vì
thế được gọi là chủ nghĩa không tưởng.
Vậy chủ nghĩa xã hội không tưởng là gì? Là một hệ thống những tư
tưởng, học thuyết phản ánh khát vọng của con người về giải phóng xã hội, về
xây dựng xã hội không còn tình trạng áp bức bóc lột; trong đó mọi người thực
sự bình đẳng và có cuộc sống hạnh phúc. Nhưng do hạn chế lịch sử chủ
nghĩa xã hội không tưởng đã không thể chỉ ra được con đường và lực lượng
xã hội cũng như những điều kiện và phương thức để thực hiện những khát
vọng đó.
Đại diện tiêu biểu
Xanhximông
Ông rất quan tâm đến quần chúng nhân dân. 1925 ông viết đạo thiên
chúa với mục đích cuối cùng là giải phóng giai cấp công nhân, tiêu diệt bần
cùng nâng cao trình độ vật chất cho người nghèo. Ông chủ trương xây dựng
một xã hội không có ăn bám và hưởng thụ bình đẳng, xã hội sau tiến bộ hơn
xã hội trượng và động lực của sự tiến bộ là ý thức con người. ông chưa hiểu
rõ bản chất của giai cấp thống trị là chúng không bao giờ muốn từ bỏ quyền
lợi. ông không hiểu mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản là không thể giải quyết
bằng con đường hòa bình mà phải giải quyết bằng con đường đấu tranh bạo
lực.
Saclơ trie ông sinh ra trong một gia đình thương nhân nên nên biết rõ
mánh khóe của bon tư bản, ông chia sự phát triển của xã hội ra làm bón giai
đoạn: từ mông muội đến dã man- gia trưởng- văn minh. Văn minh là xã hội

mà ông đang sống, văn minh vì nó khéo che đẩy bản chất sấu xa của xã hội
mình. Trong xã hội tư bản hạnh phúc của người này là nỗi bất hạnh của người
khác tất cả là vì đồng tiền:
Bác sĩ thì mong cho có nhiều người bệnh.
Kĩ sư mong cho có nhiều nhà bị sập.
Người bán rượu nho mong cho nh mất mùa.
Luật sư thì mong cho có nhiều cuộc cãi vã,
Ngoài ra Saclơ Phuriê cũng rất quan tâm đến việc giải phóng phụ nữ và
ông cho rằng “trình độ giải phóng phụ nữ là thước đo của trình độ giải phóng
chung”.
Rôbet Ooen: xuất thân trong gia đình thợ thủ công, lấy một người vọe
giàu có và trở thành chủ xưởng. ông cho rằng chế độ tư hữu là nguyên nhân
của mọi sự đau khổ và ông chủ trương xóa bỏ cái quyền thiêng thiêng liêng
đó của giai cấp tư sản. ông phản đối hình thức đấu tranh cách mạng, ông cho
rằng sự giận dữ của giai cấp công nhân đối với giai cấp tư sản là không có
hiểu quả. Ông là người tuyên truyền cho bình đẳng, bác ái nên ông cho rằng
công nhân phải từ thiện đối với giai cấp tư sản. ông cho rằng cuộc sống đối
với công nhân chỉ có khen thưởng, không có cúp phạt…
Ăngghen đánh giá: “đây là lý luận chưa thành thục thích ứng với một
nền sản xuất tư bản chủ nghĩa chưa thành thục với những quan hệ giai cấp
chưa thành thục”
Lý luận chưa thành thục: là lý luận không có cơ sở khoa học, nó không
tưởng.
Nền sản xuất tư bản chủ nghĩa chưa thành thục: mới ra đời còn có
nhieuf điều tốt đẹp, cũng đã bộc lộ những mặt xấu nhưng chưa phải là toàn bộ
(vì đây là thời kỳ đang lên của chủ nghĩa tư bản).
Quan hệ sản xuất chưa thành thục: mâu thuẫn giai cấp tư sản và vô sản
chưa tới đỉnh cao.
Nhìn chung các nhà tư tưởng tiến bộ trên đều xuất phát từ lợi ích của sx
và đứng trên quan niệm kinh tế để phê phán chủ nghĩa tư bản, vạch ra những

nhân tố kiềm hãm sự phát triển sản xuất, những hạn chế của chủ nghĩa tư
bản và kêu gọi một phương thức sản xuất mới tiến bộ hơn.
Họ tỏ lòng thông cảm tới những người lao động nghèo khổ, cung cấp
những tư liệu quý và bồi dưỡng tư tưởng đấu tranh của giai cấp công nhân.
Tuy nhiên họ chỉ mới thấy được sự cần thiết phải xóa bỏ sự bất bình đẳng về
tài sản và xã hội chứ họ chưa vạch ra được phương pháp làm thế nào để
thực hiện được. sở dĩ như vậy vì họ không thấy được sức mạnh của giai cấp
công nhân nên họ kêu gọi các nhà cầm quyền phải cải tạo xã hội, theo nguyên
lý của chủ nghĩ xã hội khoa học mà không tính đến việc đấu tranh giai cấp để
giành chính quyền. viễn cảnh mà các ông đưa ra không thực hiện được vì thế
tư tưởng của các ông được gọi là chủ nghĩa không tưởng.
Không tưởng bởi vì:
Họ chưa khám phá ra được bản chất và quy luật vận động của xã hội tư
bản, không giải thích được nguyên nhân dẫn đến bất công nghèo đói.
Họ chưa phát hiện ra xứ mệnh của giai cấp công nhân.
Họ đứng ngoài xã hội để mưu cầu giải phóng xã hội.
Họ đứng trên quan điểm duy tâm để cải tạo xã hội.
Chủ nghĩa xã hội không tưởng bản thân nó không mang lại hiểu quả
cho việc xóa bỏ áp bức bóc lột, song tất cả những tinh hoa của nó đã được
Các Mác và Ăng ghen tổng hợp lại trong học thuyết mới- chủ nghĩa xã hội
khoa học.
Chủ nhĩa tư bản thắng lợi sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp cho
ra đời hai giai cấp mới tư sản và vô sản, ngay từ lúc mới ra đời 2 giai cấp này
đã mâu thuẫn với nhau. Tuy nhiên giai cấp tư sản cũng đã thực hiện những
chính sách tiến bộ hơn giai cấp phong kiến, bộ mặt kinh tế thay đổi cũng là
tiền đề đưa đến một nền văn hóa tiến bộ.
Bước đầu của phong trào công nhân đều đưa đến những thất bại, để
trả lời câu hỏi tại sao lại thất bại? thôi thúc những con người có nguyện vọng
giải phóng giai cấp công nhân, xóa bỏ áp bức bất công để tìm ra lời giải đáp.
Hai trong số những con ngừi có nghuyện vọng cao cả đó chính là Các Mác và

Ăng ghen. Sau nhiều năm lao động miệt mài, tháng 2/1848 cương lĩnh đồng
minh do hai ông soạn thảo được công bố ở Luân Đôn dưới hình thức một bản
tuyên ngôn- tuyên ngôn của Đảng cộng sản. đánh dấu sự ra đời của chủ
nghĩa xã hội khoa học.
Tuyên ngôn gồm lời mở đầu và 4 chương, trong đó khẳng định sứ mệnh
của giai cấp vô sản là lãnh đạo cuộc đấu tranh chống lại sự thống trị và áp
bức bóc lột của giai cấp tư sản, xây dựng chế độ cộng sản chủ nghĩa. Muốn
thực hiện thành công cuộc cách mạng vô sản, giai cấp công nhân phải thành
lập chính Đảng của mình, thiết lập nề chuyên chính vô sản và đoàn kết các
lực lượng cách mạng trên toàn thế giới. những người cộng sản đã công khai
tuyên bố mục đích của mình là dùng bạo lực để lật đổ trật tự xã hội hiện có và
kêu gọi quần chúng đứng lên làm cách mạng, bởi lẽ trong cuộc cách mạng đó
những người vô sản chẳng mất gì ngoài xiềng xích trói buộc họ. Tuyên ngôn
kết thúc bằng lời kêu gọi “vô sản tất cả các nước đoàn kết lại”.
Sự khác nhau cơ bản giữa chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa
xã hội khoa học:
Chủ nghĩa xã hội không
tưởng
Chủ nghĩa xã hội khoa học
Hoàn cảnh lịch sử Điều kiện kinh tế phát triển
chưa cao, những mâu
thuẫn giữa lực lượng sản
xuất và quan hệ sản xuất,
mâu thuẫn xã hội chưa
cao.
Nền công nghiệp đã phát
triển mạnh, giai cấp công
nhân hình thành và phát
triển nhanh, mâu thuẫn giai
cấp phát triển.

Lực lượng xã hội
tiên phong
Không thể phát hiện được
lực lượng nào
Sứ mệnh lịch sử thuộc về
giai cấp công nhân
Con đường đấu
tranh cách mạng
Tiến hành đấu tranh bằng
con đường ôn hòa
Dùng con đường cách
mạng để giải phóng giai
cấp công nhân
Thế giới quan
khoa học
Duy tâm lịch sử Duy vật biện chứng
Trong quá trình đổi mới hôm nay Đảng cần phải cố gắng hơn nữa trao dồi kiến thức,
củng cố tư tưởng góp phần xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Nhờ sự vận dụng chủ nghĩa xã hội vào từng điều kiện thực tế của đất
nước công cuộc đổi mới ở nước ta đã đạt được một số thành tựu quan trọng,
làm cho đất nước ngày càng thay da đổi thịt. chúng ta đang cố gnagws từng
bước xây dựng một nhà nước của dân do dân vì dân. Có một nề kinh tế tăng
trưởng khá, tình hình chính trị ngày càng ổn định, Việt Nam xứng đáng được
bạn bè quốc tế gọi là đất nước của hòa bình. Cụ thể chúng ta đã đạt được
một số thành tựu sau:
Về chính trị: trước khi tiếp thu chủ nghĩa xã hội khoa học nền chính trị
nước ta không ổn định, vì nước ta đang là thuộc địa của Pháp. Trong khi đó
các con đường cứu nước của các bạc sĩ phu đều không mang lại kết quả.
Sau khi tiếp thu chủ nghĩa xã hội khoa học chúng ta đã từng bước vận động
quần chúng đấu tranh giành lại độc lập cho dân tộc, tình hình đất nước ngày

càng ổn định. Về đối nội nền dân chủ xã hội chủ nghĩa với nhà nước pháp
quyền của dân, do dân, vì dân đã được thiết định trên những đường nét cơ
bản; tăng cường được khối đại đoàn kết dân tộc, tôn trọng quyền tự do tín
ngưỡng của mỗi cá nhân. Đảng cộng sản Việt Nam ngày càng được kiện toàn
về bộ máy tổ chức cũng như năng lực lãnh đạo. về đối ngoại Đảng và nhà
nước ta tiếp tục khẳng định lập trường Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất cả
các nước, tôn trọng độc lập chủ quyền và quyền tự quyết của các dân tộc trên
thế giới. Việt Nam đã được bạn bè quốc tế đánh giá là đất nước của hòa bình.
Về kinh tế: trước những năm 1986 nền kinh tế rơi vào khủng hoảng do
áp dụng mô hình rập khuôn máy móc theo mô hình của Liên Xô và các nước
Đông Âu. Từ năm 1986 trở lại đây nền kinh tế đã đạt được nhiều thành quả,
nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa đang từng bước
được xây dựng. Nền kinh tế của nước ta tăng trưởng khá cao so với mức
bình quân của thế giới với tốc độ tằng trung bình từ 7- 8%/năm, vị thế của Việt
Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế, chúng ta đã quan hệ về
kinh tế với gần 200 quốc gia trên thế giới, từ năm 2006 Việt Nam đã chính
thức trở thành thành viên chính thức của WTO, nền kinh tế từng bước được
xây dựng theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ khí hóa, hóa học
hóa… từ một nước thường xuyên phải nhập khẩu lương thực thực phẩm và
các nhu yếu phẩm khác đến nay Việt Nam đã trở thành một trong năm nước
xuất khẩu lúa gạo lớn nhất trên thế giới cuộc sống của người dân ngày càng
được nâng cao.
Đại hội IX đã xác định mục tiêu: "Đến năm 2020, nước ta cơ bản trở
thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại". Nhưng, điều chưa rõ là lấy
những tiêu chí nào để có thể xếp một nước vào hàng ngũ các nước công
nghiệp hay hàng ngũ các nước công nghiệp theo hướng hiện đại, và đến đâu
thì có thể coi là cơ bản trở thành một nước công nghiệp hay một nước công
nghiệp theo hướng hiện đại? Nếu không làm rõ vấn đề này, ít nhất là về
những tiêu chí chính, thì sẽ không có cơ sở để Đại hội X xác định được mục
tiêu cụ thể cho năm 2010 thoát khỏi nước nghèo, kém phát triển, "tạo nền

tảng" để đến năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành một nước công nghiệp và
bước đi cho các giai đoạn từ 2010 đến 2020.
Về văn hóa- xã hội: chúng ta đã xây dựng được nền văn hóa tiên tiến
đậm đã bản sắc dân tộc, trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa của
các nước trên thế giới, đồng thời bảo vệ những thành quả truyền thống văn
hóa của dân tộc.
Trong những năm gần đây nhờ coi trọng công tác giáo dục, hàng năm
nhà nước đầu tư khoảng 20% ngân sách cho việc phát triển nghành giáo dục
nên đã đạt được một số kết quả khá khách quan, năm 2000 Việt Nam đã hoàn
thành phổ cập giáo dục tiểu học và đang tiến tới phổ cập trung học cơ sở
trong thời gian tới. Trước 1945 trên 90% dân số nước ta mù chữ thì đến nay
trên 90% dân số nước ta đã biết đọc, biết viết, hệ thống các trường học đã
được xây dựng ở tất cả các tỉnh thành, với nhiều loại hình trường lớp và nhiều
hình thức đào tạo khác nhau, số học sinh sinh viên trong các trường đại học,
cao đẳng và trung học chuyên nghiệp ngày càng cao với tỉ lệ 18 sinh viên/
1000 dân…
Công tác chăm lo sức khỏe cho người dân là một trong những ưu việt
của chế độ ta, chúng ta đã đẩy lùi được các căn bệnh truyền nhiễm, những
căn bệnh hiểm nghèo. Hệ thống các cơ sở y tế được xây dựng khắp nơi với
đội ngũ y bác sỹ ngày các có trình độ chuyên môn cao…
Tuy nhiên đất nước ta vẫn đang ở giai đoạn đầu trong quá trình đi lên
chủ nghĩa xã hội nên khonong thể tránh khỏi những khó khăn, thử thách.
Thực trạng nước ta vẫn tồn tại rất nhiều mâu thuẫn, trong đó có những mâu
thuẫn chủ yếu sau:
Mâu thuẫn giữa yêu cầu tăng trưởng, phát triển kinh tế với sự bất cập
của cơ chế, chính sách khai thác nguồn lực hiện nay.
Mâu thuẫn giữa tính ưu việt của nền kinh tế thị trường đinh hướng
XHCN với những hạn chế trong việc tìm ra quyết sách khắc phục mặt trái của
kinh tế thị trường.
Mâu thuẫn giữa tính tất yếu khách quan phải nâng cao sự đồng thuận

xã hội trong đổi đất nước với sự tấn công của các thế lực thù địch trong và
ngoài nước nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao tính tích cực chính trị với lối sống
thực dụng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Mâu thuẫn giữa yêu cầu đẩy mạnh đổi mới hệ thống chính trị với sự
thiếu hụt trong những biện pháp mang tính đột phá trên lĩnh vực này.
Mâu thuẫn giữa quá trình phát triển dân chủ với tình trạng thiếu giá đỡ
về lý luận và thực tiễn cho quá trình đó.
Mâu thuẫn giữa tích cực, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế với khả
năng giữ vững độc lập tự chủ trong hội nhập và khắc phục những tác động
tiêu cực của hội nhập.
Mâu thuẫn giữa việc giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng
nhân tố quyết định thành công sự nghiệp đổi mới với tình trạng một số mặt
của Đảng chưa thật ngang tầm trước đòi hỏi của tình hình.
Tuy nhiên đây chỉ là những mâu thuẫn trong giai đoàn đầu của thời kỳ
quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội, chúng ta có thể tin tưởng vào việc xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội trong thời gian tới.