Các bài thuốc hòa giải pot

Các bài thuốc hòa giải

Các bài thuốc hòa giải có tác dụng sơ tiết, điều hòa khí cơ, tạng phủ
dùng để chữa chứng cảm mạo thuộc kinh thiếu dương, chứng can tỳ bất hòa,
chứng trường vi bất hòa và bệnh sốt rét.
Không dùng các bài thuốc hòa giải để chữa chứng cảm mạo khi tà khí
còn ở phần biểu hoặc đã ở phần lý của cơ thể. Không nên dùng các bài thuốc
này cho những người âm dương, khí huyết suy kém có các chứng hư hàn,
tiêu hóa kém, mệt mỏi nhiều.
I. Bài thuốc hòa giải thiếu dương
Các bài thuốc hòa giải thiếu dương được dùng để chữa chứng cảm
mạo thuộc kinh thiếu dương: lúc sốt lúc rét (hàn nhiệt vãng lại), ngực sườn
đầy tức, buồn nôn không muốn ăn, miệng đắng, khô miệng, mạch huyền.
Chữa cảm mạo ở kinh thái dương thuộc biểu thì dùng phương pháp
giải biểu; ở kinh dương minh thuộc lý được dùng phương pháp thanh nhiệt
tả hạ; ở kinh thiếu dương thuộc bán biểu bán lý thì dùng phương pháp hòa
giải.
BÀI 1: TIỂU SÀI HỒ THANG
Sài hồ

12g

Bán hạ chế

12g
Hoàng cầm

8g

Gừng

8g
Đảng sâm

12g

Đại táo

4 quả
Cách dùng: sắc, ngày chia làm ba lần uống.
Tác dụng: hòa giải thiếu dương.
Ứng dụng lâm sàng:
*
Chữa chứng cảm mạo thuộc kinh thiếu dương.
*
Chữa bệnh sốt rét, dùng bài này thêm: Thường sơn, Thảo quả.
Phân tích bài thuốc: Sài hồ làm tà ở kinh thiếu dương thấu ra ngoài là
quân; Hoàng cầm sơ tiết uất nhiệt ở kinh thiếu dương ra ngoài là thần; Đảng
sâm, Cam thảo, Đại táo ích khí điều trung phù chính khu tà, Bán hạ, Gừng
chữa nôn mửa, không muốn ăn là tá.
II. Các bài thuốc hòa giải can tỳ
Các bài thuốc hòa giải can tỳ chữa các chứng bệnh gây ra do can khí
uất kết làm ảnh hưởng tới sự thăng giáng khí của tỳ vị: ngực sườn đầy tức,
đau mạng sườn, ợ hơi, ợ chua, mạch huyền hoãn.
Các bài thuốc được tạo thành do các vị thuốc có tác dụng sơ can (Sài
hồ, Bạch thược) và kiện tỳ (Bạch truất, Cam thảo ) là chủ yếu.
Bài- TỨ NGHỊCH THANG
Sài hồ, Trích Cam thảo, Chỉ thực, Bạch thược (thành phần bằng nhau)
Cách dùng: tán thành bột, mỗi lần uống 12 - 16g. Có thể dùng thuốc
sắc liều thích hợp.
Tác dụng: thấu giải uất nhiệt, điều hòa can tỳ.

Ứng dụng lâm sàng:
*
Chữa chứng sốt cao gây tay chân quyết lạnh (do dương khí uất kết
bên trong gây ra).
*
Chữa viêm, loét dạ dày; dùng bài này phối hợp với bài Tả kim
hoàng.
*
Chữa đau dây thần kinh liên sườn, dùng bài này thêm Hương phụ,
Uất kim, Hành.
*
Chữa giun chui ống mật dùng bài này thêm Khổ luyện tử, nếu táo
bón thêm Đại hoàng, Mang tiêu .
Phân tích bài thuốc: Sài hồ sơ can giải uất, thông khí cơ làm dưỡng
khí thoát ra ngoài là quân; Chỉ thực giúp cho Sài hồ thăng thanh giáng trọc
để chữa khí trệ, Bạch thược hòa can chữa cơn đau bụng là thần; Cam thảo
điều hòa trung khí, hòa hoãn cơn đau là tá và sứ.
Bài thuốc khác: SÀI HỒ SƠ CAN THANG
Sài hồ

8g

Bạch thược

12g
Chỉ sác

8g

Trích cam thảo

4g
Xuyên khung

8g

Uất kim

8g
Tác dụng: sơ can hành khi, hoạt huyết chỉ thống để chữa cơn đau dạ
dày, đau thần kinh liên sườn, sốt rét.
Bài: TIÊU GIAO TÁN
Sài hồ

40g

Bạch thược

40g
Dương quy

40g

Bạch truật

40g
Phục linh

40g

Trích cam thảo

20g
Cách dùng: các vị tán thành bột, uống mỗi lần 8g với nước gừng và
bạc hà. Có thể dùng thuốc sắc liều thích hợp.
Tác dụng: sơ can giải uất, kiện tỳ dưỡng huyết.
Ứng dụng lâm sàng:
*
Chữa các bệnh rối loạn chức phận thần kinh trung ương: Hysteria,
suy nhược thần kinh v.v. . .
*
Chữa thống kinh cơ năng, dùng bài này thêm Thục địa gọi là Hắc
tiêu Giao tán.
*
Chữa viêm gan mãn dùng bài này bỏ Gừng, Bạc hà thêm mai
Mực, Đảng sâm .
*
Chữa đau thần kinh liên sườn bỏ Bạch truất gia Hương phụ.
Phân tích bài thuốc: Sài hồ sơ can giải uất là quân; Đơn quy Bạch
thược bổ huyết dưỡng can là thần; phục linh, Bạch truật, Cam thảo kiện tỳ
bổ chung là tá; Gừng nướng giúp cho Bạch thược, Đương quy điều hòa khí
huyết, Bạc hà giúp cho Sài hồ sơ can giải uất là sứ.
BÀI :THÔNG TẢ YẾU PHƯƠNG
Bạch truật

12g

Bạch thược

12g

Trần bì

8g

Phòng phong

8g
Cách dùng: Một ngày 2 thang chia hai lần uống.
Tác dụng: sơ can kiện tỳ, chữa đau bụng, cầm ỉa chảy.
Ứng dụng lâm sàng:
*
Chữa bệnh viêm đại tràng gây ỉa chảy do thần kinh (can vượng tỳ
hư)
*
Chữa ỉa chảy do viêm ruột cấp tính.
Phân tích bài thuốc: Bạch truật kiện tỳ bổ chung là quân; Bạch thược
sơ can hoãn cấp chữa đau bụng là thần; Trần bì lý khí hòa chung là tá;
Phòng phong tán can thư tỳ là sứ.
III. Các bài thuốc hòa giải chữa sốt rét
Các bài thuốc chữa sốt rét gồm hai loại bài thuốc: các bài thuốc trực
tiếp chữa sốt rét, bài thuốc nâng cao thể trạng tạo điều kiện cho cơ thể có thể
trị được bệnh sốt rét kéo dài.
Bài 1 : BÀI THUỐC CHỮA SỐT RÉT
Cây Cam thìa

100g

Hạt cau

30g

Lá Thường sơn

100g

Miết giáp

20g
Thảo quả

80g

Vỏ chanh

30g
Hà thủ ô

50g

Cam thảo nam

30g
Cách dùng: tán thành bột, ngày uống 40g.
Phân tích bài thuốc: Cam thìa, Thường sơn, Thảo quả, Hạt Cau: chữa
sốt rét; Hà thủ ô, Cam thảo Nam: kiện tỳ, vỏ Chanh, Miết giáp chữa lách to
(nhuyễn kiên).
Bài 2: ĐIỀU HÒA CƠ THỂ CHỮA SỐT RÉT
Sài hồ

10g

Trần bì

10g
Ý dĩ sao

10g

Bán hạ chế

10g
Mạch môn

10g

Chỉ sác

10g
Thanh hao

10g

Cam thảo nam

10g
Tri mẫu

20g

Hoàng cầm

10g
Sạ can

0,6g

Tô tử

10g
Hoàng đằng

10g




Cách dùng: sắc uống mỗi ngày một thang.
Tác dụng: hòa giải thiếu dương.
Ứng dụng lâm sàng: chữa sốt rét, chữa chứng âm mạo lúc sốt rét.
Phân tích bài thuốc: Sài hồ sơ can điều khí; Thanh hao sơ can thanh
nhiệt; Tri mẫn hạ sốt sinh tân dịch; Sạ can, Hoàng đằng thanh nhiệt giải độc.
Ý dĩ kiện tỳ, Trần bì, Bán hạ lý khí trừ đàm; Chỉ thực lý khi tiêu thực; Cam
thảo điều hòa vị thuốc.
CÁC BÀI THUỐC KHÁC
Bài - THANH TỲ ÂM
Thanh bì

8g

Hậu phác

8g
Thảo quả

8g

Bạch truất

8g
Sài hò 8g

8g

Hoàng cầm

8g
Bán hạ chế

8g

Phục linh

15g
Cam thảo

4g

Sinh khương

3 lát
Cách dùng: sắc uống ngày một thang. Chữa sốt rét kéo dài.

Bài: THƯƠNG SƠN ẨM
Thường sơn

12g

Thảo quả

8g
Bình lặng

8g

Tri mẫu

8g
Bốc mẫu

8g

Gừng nướng

3 lát
Đại táo

3 quả

Ô mai

8g
Cách dùng: sắc uống ngày một thang trước khi lên cơn sốt rét 3 giờ.