tieu luan so sanh plpk viet nam va plpk trung quoc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
KHOA KINH TẾ -LUẬT & NGOẠI NGỮ
MÔN: LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC & PHÁP LUẬT VIỆT NAM

BÀI TIỂU LUẬN
CHỦ ĐỀ: SO SÁNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỚI
PHÁP LUẬT PHONG LIẾN TRUNG QUỐC VÀ BỘ
LUẬT HỒNG ĐỨC
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: SINH VIÊN THỰC HIỆN:
NGUYỄN HỮU LÝ NHÓM 6:
NĂM 2013
LUẬT HỒNG ĐỨC ( QUỐC TRIỀU HÌNH LUẬT)
LHĐ là bộ luật tổng hợp nhiều ngành luật hình sự, dân sự, hôn nhân
gia đình, quân sự. Được xem là tiến bộ trong các thời kỳ PKVN. Tuy
nhiên các điều luật thuộc các lĩnh vực khác nhau nằm đan xen nhau.
Chưa được phân định một cách rõ ràng. Nghiên cứu LHĐ, chúng ta có
thể phân thành các ngành luật sau đây:
 LUẬT HÌNH SỰ:
Luật hình sự. Nhìn chung kế thừa các quy định của Luật thời nhà Lý
Trần như:
Nguyên tắc chuộc tội bằng tiền áp dụng đối với người già, trẻ em –
có tiến bộ so với thời nay
Nguyên tắc chịu trách nhiệm tập thể (tội giết trâu bò, tội mưu phản)
–có mặt hạn chế nhưng do điều kiện kinh tế.
Hình phạt mang chính tính tàn khốc, hình phạt phụ mang tính nhục
mạ, áp dụng chế độ ngũ hình của PKTQ. (xuy, trượng, đồ, lưu, tử)
Quy định hình phạt chính và hình phạt bổ sung với các khung áp
dụng khác nhau.
Quy định các nguyên tắc chuộc tội bằng tiền, nguyên tắc miễn
TNHS, nguyên tắc chiếu cố.
Nguyên tắc lượng hình, phải phân biệt được 2 loại lỗi cố ý và vô ý;

phân biệt đồng phạm.
Nguyên tắc chiếu cố, lượng hình khi áp dụng HP
Nguyên tắc vô luật bất hình từ triều Lý, Trần được tiếp tục hoàn
thiện
Nguyên tắc TNHS khi tự ý nửa chừng chấm dứt phạm tội hay tự
thú, ..(trừ tội thập ác)
Nguyên tắc miễn TNHS trong trường hợp phòng vệ chính đáng,
tình thế cấp thiết.
Nguyên tắc thưởng người tố giác tội phạm và xử phạt người che
giấu tội phạm
Nhận xét về luật hình sự:
Tiếp tục kế thừa và phát huy các điểm tiến bộ của Luật HS thời Lý
Trần;
Tiếp tục thể hiện rõ rệt tính giai cấp, công khai bảo vệ lợi ích giai
cấp.
Về mặt kỷ thuật làm luật thì các điều luật vẫn chưa có tính bao quát
cao, chưa chỉ rõ dấu hiệu đặt trưng của TP mà đi vào mô tả chi tiết
hành vi phạm tội và hậu quả hành vi đó.
Hình phạt tiếp tục là hình phạt cứng, quy định cụ thể. Vừa tích cực
nhưng cũng vừa hạn chế.
 LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH:
Theo nho giáo, gia đình có vị trí quan trọng cho nền chính trị quốc
gia, vì vậy Luật HNGĐ trở thành 1 chương quan trọng trong LHĐ
HNGĐ trong LHĐ xây dựng dựa trên tư tưởng PK. Bảo vệ trật tự
PK. Bất bình đẳng trong quan hệ nam nữ. Cụ thể:
Kết hôn cần phải có sự đồng ý của cha mẹ
Quy định các trường hợp cấm kết hôn.
Hình thức kết hôn là sự đặt và nhận sính lễ của hai bên.
Hình sự hoá các vấn đề hôn nhân, chỉ đặt ra nghĩa vụ chung thủy
đối với vợ.

Về tài sản của vợ chồng
Luật công nhận tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân
và tài sản riêng của mỗi người trước thời kỳ hôn nhân
Điểm đặc biệt là quyền sở hửu riêng của vợ là quyền sở hữu riêng
không tuyệt đối
Nếu hôn nhân đổ vở do lỗi của vợ thì quyền sở hữu tài sản riêng
của người vợ cũng bị tước bỏ
Vợ, chồng là hàng thừa kế thứ 1 của nhau. Người vợ sẽ được sở
hữu tài sản thừa kế khi chồng chết nhưng với điều kiện là không lấy
chồng khác. Nếu đi lấy chồng khác thì phải trả lại phần TS đó. Quy
định này không áp dụng đối với chồng.
Nhìn chung, mặc dù cố thoát khỏi ảnh hưởng của tư tưởng nho giáo,
nhưng cách thể hiện của LHĐ vẫn cho thấy quyền của người đàn ông
trong gia đình vẫn được đề cao. Nếu đặt trong thời kỳ thế kỷ XV và so
với các triều đại trước thì Luật Hồng Đức vẫn có nhiều điểm tiến bộ
hơn hẳn.
Ví dụ PL cũng bảo vệ PN như quy định các trường hợp cho phép
người PN ly hôn là:
- Chồng bỏ vợ, không quan tâm (đi lại) 5 tháng liên tục, nếu có con
thì 1 năm.
- Chồng mắng nhiếc cha mẹ vợ một cách phi lý
Bên cạnh đó, PL HNGĐ thời kỳ này đã đặt ra vấn đề nuôi con nuôi.
Tuy nhiên, vấn đề phân định quyền nuôi con khi vợ chồng ly hôn
vẫn không thấy pháp luật đề cập đến.
Vấn đề nghĩa vụ của con cháu đối với ông bà, cha mẹ, nghĩa vụ
thủy chung giửa vợ và chồng, nghĩa vụ để tang ông bà, cha mẹ, vợ
chồng. điều đó cho thấy sự ảnh hưởng rất lớn của Nho giáo đối với
PL triều Lê.
 LUẬT DÂN SỰ:
Chế định quyền sở hữu

LHĐ công nhận 3 hình thức sở hữu: sở hữu nhà nước(SH NN), SH
Làng xã và SH tư nhân
Tuy nhiên, chỉ QSHNN mới mang tính tuyệt đối, QSH của LX và
CN chỉ là hình thức, bị chi phối bởi QHSNN
Chế định hợp đồng:
LHĐ quy định các hình thức hợp đồng, điều kiện vô hiệu của các
loại hợp đồng. Ba hợp đồng phổ biến thời kỳ này là Hợp đồng mua
bán (đất), hợp đồng cầm cố và hợp đồng vay nợ.
Qua các quy định về điều kiện của HĐMB ruộng đất chúng ta thấy
xuất hiện mầm mống của một số NT của PLDSVN hiện nay:
Nguyên tắc tự do, trung thực: Ví dụ như quy định ruộng đất đem ra
bán là của mình và không bị ức hiếp khi bán đất.
Một số hợp đồng cần có chứng thực của quan lại địa phương.
Chế định thừa kế
Cũng tương tự như luật hiện nay, LHĐ đã ghi nhận hai hình thức
thừa kế là thừa kế theo di chúc và theo luật. Quy định về các trường
hợp bị truất quyền thừa kế, điều này vừa thể hiện sự tiến bộ trong
luật vừa thể hiện sự ảnh hướng to lớn của Nho giáo.
Chỉ có khác là quy định về hàng thừa kế trong thừa kế theo luật có
khác nhau.
Hàng TK 1: VC, Con cái. Hàng TK 2: Cha mẹ hoặc người thừa tự.
(so sánh với PL hiện nay)
Cũng có sự phân biệt giữa nam và nữ trong thừa kế
Con đẻ, con nuôi, con vợ cả, con vợ lẻ con nàng hầu.
Phân biệt phần tài sản giữa các con vợ cả và vợ lẽ, con nuôi và con
đẻ.
Pháp luật về chia tài sản giửa vợ chồng:
Công nhận tài sản riêng của VC trước TKHN
Tài sản chung của VC hình thành trong TKHN
Thừa kế giữa vợ chồng:

Trường hợp người chồng chết trước:
Phu gia điền sản thì được chia làm đôi, vợ hưởng ½, vợ được quyền
SH suốt đời nhưng k được bán, nếu tái giá thì phải trả lại cho nhà
chồng. ½ còn lại do người thừa tự bên chồng.
Tần tảo điền sản: chia làm 2 phần bằng nhau.1/2 là của riêng vợ,
1/2 còn lại chia làm 3 phần. Vợ được 2/3 nhưng k được bán,…
Trường hợp vợ chết trước:
Cũng giống như trường hợp trên nhưng người chồng không bị hạn
chế khi đi lấy vợ hai.
Điều này một lần nửa khẳng định sự gia trưởng, bảo vệ đàn ông
trong PLPK thời Lê.
 LUẬT TỐ TỤNG:
Chủ yếu được quy định trong quyển 6
Các vụ việc được chia làm 4 loại là rất nhỏ, nhỏ. Trung bình và lớn
Tương ứng với đó là 4 cấp xét xử xã quan, huyện quan, phủ quan,
triều đình.