CÂN BẰNG PHA
TRONG HỆ MỘT CẤU
TỬ
Chương 5
1. Đặc điểm của quá trình chuyển pha
trong hệ một cấu tử
Trong các hệ một cấu tử, các pha riêng biệt
đều là cùng một chất ở các trạng thái tập
hợp khác nhau như rắn, lỏng và khí
Ở trạng thái rắn thì có nhiều dạng thù hình
khác nhau thì mỗi dạng thù hình là một pha
Có hai phương pháp khảo sát các hệ, nhiệt
động:
Phương pháp giải tích
phương pháp giản đồ trạng thái
2. Phương trình Clapeyron
A (α) ↔ A (β)
L
dp
dT VT
=
∆
L: là nhiệt quá trình pha hoặc nhiệt chuyển pha
∆V = V(β) - V(α)
3. Áp dụng phương trình Clapeyron cho các
trường hợp chuyển pha
3.1. Hệ rắn - lỏng
Quá trình nóng chảy hầu hết các chất đều kèm theo tăng thể tích của
chúng, có nghĩa là V
l
- V
r
>0
> 0
l r
nc
T(V V )
dT
dp L
−
=
dT
dp
3. Áp dụng phương trình Clapeyron cho các
trường hợp chuyển pha
3.2. Hệ rắn -hơi
Phương trình Clapeyron
=
∆
dT L
dp T V
H H H
nc
th hh
∆ = ∆ + ∆
Phương trình Clausius
dp L
dT TV
h
=
∆
=
2
dlnp H
dT RT
4. Một số giản đồ pha cơ bản
4.1. Giản đồ pha của nước
Đường OK: đường hóa hơi
Ở những nhiệt độ T > T
K
sự chuyển pha
từ lỏng sang hơi là liên tục không có
giới hạn phân chia pha
Đường OA là đường thăng hoa
Đường OB là đường nóng chảy
Đường OC là đường quá lạnh
4.2. Giản đồ pha của Lưu huỳnh
Điểm O là điểm ba không bền ứng với
cân bằng không bền của lưu huỳnh lỏng
quá lạnh, tinh thể quá nóng và hơi lưu
huỳnh quá bão hòa trên tinh thể rắn
4. Một số giản đồ pha cơ bản
4. Một số giản đồ pha cơ bản
4.3. Giản đồ pha của Cacbon