Một góc nhìn về những giá trị cuộc sống docx

Một góc nhìn về những giá trị cuộc sống
Những lý thuyết quản trị kinh doanh không chỉ có ý
nghĩa trong hoạt động quản lý. Trong nhiều trường
hợp, những lý thuyết này tỏ ra rất hữu ích trong cuộc
sống nói chung.
LTS: GS. Clayton Christensen, truờng kinh doanh
Harvard, là người đầu tiên đề xướng lý thuyết Chiến
lược sáng tạo đột phá. Ông đã viết nhiều bài báo và
sách về lĩnh vực này, cũng như thường xuyên được
mời nói chuyện với các lãnh đạo doanh nghiệp tại các
hội thảo về chiến lược kinh doanh. Tuy nhiên, bài viết
dưới đây của ông lại về một chủ đề rộng hơn: ứng
dụng của những lý thuyết quản trị kinh doanh trong
cuộc sống nói chung.
Bài viết được tổng hợp từ trao đổi của GS. với những
sinh viên trường kinh doanh Harvard, khóa học 2010,
trong bối cảnh niềm tin vào kinh doanh và tương lai bị
lung lay nghiêm trọng do những hậu quả của khủng
hoảng kinh tế thế giới cũng như những vấn đề nước
Mỹ đang phải đối mặt.
Trước khi xuất bản cuốn The Innovator's Dilemma,
tôi đã nhận được điện thoại của Andrew Grove, sau
này là Chủ tịch tập đoàn Intel. Ông ta đã đọc một
trong những bài viết đầu tiên của tôi về công nghệ đột
phá và đề nghị tôi trình bày cách áp dụng các báo
cáo, nghiên cứu của mình vào thực tiễn Intel. Tôi vui
vẻ nhận lời tới Silicon Valley và Grove chỉ nói thế này:
"Ông có 10 phút để trình bày. Hãy cho chúng tôi biết
mô hình đột phá có thể giúp gì cho Intel." Tôi yêu cầu
30 phút, tuy nhiên khi vừa nói được 10 phút thì Grove
xen vào: "Xin lỗi, tôi hiểu mô hình của ông. Ông chỉ

cần giải thích cho tôi mô hình này có ý nghĩa như thế
nào đối với Intel."
Tôi khẳng định cần thêm 10 phút nữa để mô tả sự đột
phá đã ảnh hưởng như thế nào trong công nghệ đối
với ngành công nghiệp thép - một ngành không hề
liên quan tới công nghiệp bán dẫn - để Grove và
những người khác hiểu rõ quá trình đột phá diễn ra
như thế nào. Tôi kể lại chuyện tập đoàn thép Nucor
và các hãng sản xuất nhỏ khác đã bắt đầu từ thị
trường cấp thấp nhất với sản phẩm thanh cốt thép và
thép cây, sau đó dần dần tiến lên thị trường cao hơn,
bán giá thấp hơn so với các cơ sở sản xuất thép
truyền thống.
Khi tôi kể xong, Grove nói: "Tôi đã hiểu. Tức là với
Intel ," và bắt đầu tự giảng giải một chiến lược tiếp
cận thị trường cấp thấp để tung ra sản phẩm bộ vi xử
lý Celeron trong thời gian tới.
Tôi suy nghĩ rất nhiều về ngày hôm đó: Nếu tôi sa đà
vào chỉ ra cho Andy Grove những phương án kinh
doanh bộ vi xử lý, tôi đã "chết chắc" rồi. Thay vì tư
vấn cho ông ta nên nghĩ gì, tôi hướng dẫn ông ta
cách suy nghĩ để tự giải đáp câu hỏi của mình.
Kinh nghiệm này để lại dấu ấn sâu sắc trong tôi. Từ
đó, mỗi khi mọi người hỏi tôi nên làm gì, tôi đều hiếm
khi trả lời thẳng mà chuyển câu hỏi này qua mô hình
của tôi. Tôi sẽ mô tả quá trình trong mô hình diễn ra
như thế nào trong một ngành hoàn toàn khác với
ngành của họ. Thường thì sau đó người ta sẽ nói:
"Tôi đã hiểu." Và tự họ sẽ trả lời câu hỏi của mình
thuyết phục hơn cả tôi.

Lớp tôi dạy tại HBS được tổ chức theo cách giúp sinh
viên hiểu được thế nào là lý thuyết quản lý tốt và cách
thức xây dựng lý thuyết quản lý tốt. Tôi đưa ra nhiều
mô hình, lý thuyết khác nhau để sinh viên suy nghĩ về
những khía cạnh khác nhau của công việc quản lý
trong việc thúc đẩy sự đổi mới và phát triển. Trong
mỗi buổi học chúng tôi lại nghiên cứu một công ty
bằng các lý thuyết, sử dụng lý thuyết để giải thích tại
sao công ty rơi vào tình trạng hiện tại và tìm ra hoạt
động quản lý cần thiết để đem lại kết quả như mong
đợi.
Trong buổi học cuối cùng, tôi yêu cầu các sinh viên
hướng lăng kính lý thuyết vào bản thân để tìm câu trả
lời thỏa đáng cho ba câu hỏi: (1) Làm thế nào chắc
rằng mình sẽ hài lòng trong sự nghiệp? (2) Làm thế
nào chắc rằng mối quan hệ vợ chồng, gia đình sẽ
hạnh phúc dài lâu? (3) Làm thế nào chắc rằng sẽ
không bao giờ phải ngồi tù? Câu hỏi cuối cùng nghe
không được vui lắm nhưng không phải là thừa. Bằng
chứng là hai trong số 32 bạn học ở lớp Rhodes của
tôi đã từng ở trong tù. Người bạn cùng lớp của tôi tại
HBS, cựu giám đốc điều hành Jeff Skilling của tập
đoàn Enron cũng phải ngồi tù. Họ là những người tốt
nhưng một số việc trong cuộc sống đã đẩy họ vào
con đường sai trái.

Theo Frederick Herzberg, động lực mạnh mẽ
nhất của chúng ta là cơ hội học hỏi, phát triển
trong trách nhiệm, giúp đỡ người khác và
được công nhận

Khi sinh viên thảo luận câu trả lời cho ba câu hỏi trên,
tôi lấy cuộc đời mình làm ví dụ để họ hiểu được cách
áp dụng các lý thuyết từ giảng đường để định hướng
những quyết định sau này trong cuộc đời.
Một trong các lý thuyết làm rõ nhất câu hỏi đầu tiên -
Làm thế nào chắc rằng mình sẽ hài lòng trong sự
nghiệp? - là của Frederick Herzberg. Frederick khẳng
định động lực mạnh mẽ trong cuộc sống của chúng ta
không phải là tiền bạc mà là cơ hội để học hỏi và phát
triển trong trách nhiệm, giúp đỡ người khác và được
công nhận. Tôi kể cho sinh viên nghe về cách nhìn
nhận vấn đề của mình khi còn tự điều hành một công
ty ngày chưa chuyển sang dạy học. Tôi hình dung
một nhân viên quản lý dưới quyền sáng ra đi làm với
lòng tự trọng tương đối cao. Nếu không được đánh
giá, trọng dụng, công nhận đúng mức, hẳn lòng tự
trọng bị hạ thấp sẽ ảnh hưởng không tốt tới cách cư
xử của cô ấy với con cái khi trở về nhà. Tôi cũng hình
dung nếu một ngày người phụ nữ ấy trở về nhà với
cảm giác lòng tự trọng được nâng lên (cô đã học hỏi
được rất nhiều, được công nhận vì những thành tích
đáng kể, đóng góp vào sự thành công của một số
sáng kiến quan trọng), cô sẽ cư xử với chồng con vui
vẻ hơn rất nhiều.
Từ đó có thể kết luận: Quản lý là nghề cao quý nhất
trong các nghề nếu nó được phát huy đúng. Không
nghề nào có thể đem lại nhiều cơ hội giúp người khác
học hỏi và tiến bộ, chịu trách nhiệm và được công
nhận, đóng góp cho thành công của tổ chức như
nghề quản lý. Tuy nhiên, đáng buồn thay khi ngày

càng có nhiều người đi học MBA nghĩ rằng sự nghiệp
trong kinh doanh là mua, bán và đầu tư vào những
công ty. Họ phải hiểu rằng tập trung vào những hoạt
động đó không thể nào mang lại những giá trị sâu sắc
như tập trung vào xây dựng con người.
Tôi muốn các sinh viên khi rời lớp học hiểu được điều
đó.