1. Khái niệm về nhân giống vô tính docx

1. Khái niệm về nhân giống vô tính

Trước hết hãy làm quen với khái niệm sinh
sản vô tính:

Sinh sản vô tính là sự hình thành cá thể mới
từ bố hoặc mẹ không có sự tạo giao tử hoặc
những cấu trúc sinh sản đặc biệt khác. Hiện
tượng này xảy ra ở nhiều thực vật và động vật
bậc thấp, trong đó ở thực vật thường bằng
nhân giống sinh dưỡng (chiếtc, ghép, giâm
cành, nuôi cấy mô - tế bào) hoặc sự hình
thành bào tử. Đối với sinh vật đơn bào thường
bằng sự phân đôi và ở động vật không xương
sống đa bào thường bằng hình thức phân đôi,
nảy chồi hoặc phân đốt.

Như vậy, nhân giống vô tính chính là phương
pháp nhân lên hoặc tạo ra cơ thể mới dựa
theo sinh sản vô tính, nghĩa là phương pháp
tạo nhân lên hoặc tạo ra cơ thể mới từ tế bào,
mô, cơ quan của cơ thể bố hoặc mẹ.

Có hai loại sinh sản vô tính: sinh sản vô
tính tự nhiên và sinh sản vô tính nhân tạo

*Sinh sản vô tính tự nhiên

Trong tự nhiên, thực vật có khả năng tạo
những cơ thể mới từ một bộ phận của thân bò
(dâu tây, rau má), thân rễ (cỏ gấu), thân củ

(khoai tây), lá cây (thuốc bỏng), rễ củ (khoai
lang). Đó là sự sinh sản vô tính tự nhiên

*Sinh sản vô tính nhân tạo: là sự sinh sản,
trong đó con người chủ động nhân lên hoặc
tạo ra cơ thể mới từ một bộ phận cắt rời của
cơ thể bố hoặc mẹ. Các dạng sinh sản vô tính
nhân tạo gồm: giâm (cành, lá, rễ), chiết
(cành), ghép (cành, chồi), nuôi cấy mô- tế bào.

Sau đây là một số hình thức nhân giống vô
tính nhân tạo:

Chiết

Chiết là hình thức tạo rễ trên một đoạn của
cành khi còn gắn với cây, sau đó cắt rời cành
có rễ để được một cây nguyên vẹn.

Ghép

Ghép là sự ghépG, chuyển cơ quan hoặc mô
ở thực vật, động vật và người. O thực vật
ghép cây là một kĩ thuật quan trọng trong nghề
làm vườn, trong đó một phần (cành ghép c)
của một cá thể này được đem phối hợp (ghép
ápg, ghép nối, ghép nêm, ghép dưới vỏ gần
gốc) với một phần cây khác (gốc ghép g) có
thể cùng loài hoặc khác loài .Sau một thời
gian chỗ ghép sẽ liền lại và gốc ghép sẽ nuôi

cành ghép lớn lên thành một cá thể mới mang
đặc tính chung của hai cá thể gốc ghép và
cành ghép.

Giâm

Giâm là việc cắt một đoạn thân hoặc cành của
cây mẹ rồi cắm hoặc vùi xuống cát hoặc đất
pha cát để nó mọc rễ đâm chồi thành một cây
mới. Đây là phGương pháp trồng chủ yếu đối
với các cây sắn, mía, dâu tằm, rau muống,
khoai lang,…

Nuôi cấy mô-tế bào

Nuôi cấy mô - tế bào là kĩ thuật cấy và nuôi
mô, tế bào động vật, thực vật bằng môi trường
nhân tạo trong ống nghiệm hoặc trong bình
thuỷ tinh. Về nguyên lí kĩ thuật này giống như
nuôi cấy tế bào vi sinh vật, nhưng vì đối tượng
nuôi cấy là tế bào hoặc mô, nên phải dựa vào
hai nguyên tắc cơ bản là tính toàn năng và
khả năng biệt hoá và tái biệt hoá của tế bào.
Môi trờng nuôi cấy mô-tế bào phải là môi trư-
ờng vô trùng, có pH thích hợp và gồm tất cả
các nguyên tố dinh dưỡng đại lượng, vi lượng
cần thiết, các chất hữu cơ, các vitamin và các
chất điều hoà sinh trưởng. Kĩ thuật nuôi cấy
mô-tế bào có nhiều ứng dụng lí luận và thực
tiễn quan trọng: nhân nhanh giống cây trồng

quý, tạo giống sạch bệnh, lai tạo giống mới,
thu các chất có hoạt tính sinh học sớm từ mô
sẹo, tạo các đối tợng nghiên cứu, tạo tế bào
gốc, phôi, mô, cơ quan sử dụng trong y học,…

2. Công nghệ sinh học nói chung và công
nghệ tế bào nói riêng trong nhân giống vô
tính ở thực vật

Công nghệ sinh học là một công nghệ gồm
các quá trình sản xuất ở qui mô công nghiệp
có sự tham gia của các tác nhân sinh học (ở
mức độ cơ thểë, tế bào, dưới tế bào) dựa trên
các thành tựu tổng hợp của nhiều bộ môn
khoa học, phục vụ cho việc tăng của cải vật
chất của xã hội và bảo vệ lợi ích của con
người.

Theo quan niệm hiện đại, công nghệ sinh học
bao gồm:

- Công nghệ vi sinh

- Công nghệ hoá sinh

- Công nghệ di truyền

- Công nghệ tế bào

Như vậy, công nghệ tế bào là một trong 4

công nghệ sinh học hiện đại.