Lưu ý khi dùng thuốc trị mụn trứng cá ppsx

Lưu ý khi dùng thuốc trị mụn trứng cá




Trứng cá là tình trạng viêm mạn tính nang lông tuyến bã, gây nên các nhân
trứng cá đầu đen hay đầu trắng, có khi chỉ là các sẩn đỏ, mụn mủ… hay có ở
mặt, lưng, ngực, vai. Một số trường hợp các mụn viêm to thành các bọc trứng
cá, đôi khi để lại sẹo. Trứng cá thường xuất hiện ở tuổi dậy thì. Bệnh thường
nặng nhất ở tuổi 14 – 18 và sau đó đỡ dần. Đa số bệnh nhân khỏi ở tuổi 25 – 30.
Một số trường hợp gặp ở lứa tuổi hồi xuân (45 – 55 tuổi).
Thuốc điều trị mụn trứng cá và những chú ý khi dùng
Trứng cá là bệnh da rất hay gặp, đặc biệt ở lứa tuổi dậy thì. Biểu hiện của bệnh
là các mụn đầu đen, đầu trắng tại vị trí có nhiều tuyến bã như vùng mặt, lưng,
ngực. Hiện nay có nhiều loại thuốc, mỹ phẩm dùng để điều trị mụn trứng cá
nhưng cần phải hiểu rõ tác dụng, chỉ định của từng loại thì mới đạt hiệu quả
tốt trong điều trị.
Có những loại thuốc điều trị mụn nào?
Thuốc điều trị mụn có 2 loại là thuốc điều trị tại chỗ (thuốc bôi, mỹ phẩm,
sữa rửa
mặt) và thuốc điều trị toàn thân (thuốc uống, tiêm). Người ta phân ra 4 nhóm thuốc
chủ yếu điều trị mụn trứng cá là:
- Nhóm thuốc làm bạt sừng, bong vảy (keratolytics): Ví dụ mỡ salicylic acid 5-
10%: có tác dụng làm mỏng lớp sừng trên bề mặt da, làm bong các nút sừng ở cổ
tuyến bã, giúp chất bã thoát ra ngoài dễ dàng hơn, giảm tắc nghẽn chất bã trong túi
tuyến bã. Nhóm thuốc này thích hợp để làm bong các nút sừng ở các loại mụn đầu
trắng, mụn bọc nhỏ. Tùy vị trí và mức độ mụn để dùng loại có nồng độ phù hợp.
- Nhóm thuốc kháng sinh (antibiotic) và kháng khuẩn (antibactarial): Thường
dùng các kháng sinh như clindamycin, erythromycin, doxycyclin; kháng khuẩn
chống viêm như benzoyl peroxide. Các loại thuốc này vừa có tác dụng diệt vi
khuẩn gây viêm tại mụn, lại vừa có tác dụng chống viêm nên thích hợp để điều trị

các loại mụn viêm, mụn mủ. Dùng cả đường toàn thân và tại chỗ. Có các loại
kháng sinh dùng tại chỗ như: dạng kem hoặc gel erythromycin 2 – 4%,
clindamycin 1%, benzoyl peroxide 2,5 – 5%. Thận trọng khi dùng các thuốc tại
chỗ loại này có thể gây nhạy cảm với ánh sáng, vì vậy nên tránh nắng trong thời
gian điều trị. Benzoyl peroxide còn có thể gây kích ứng trên da. Khi bôi, ngày đầu
nên bôi thử một vùng nhỏ ở mặt trong cẳng tay, nếu không thấy ngứa, nổi mẩn đỏ
thì mới bôi lên vùng mặt.
- Nhóm vitamin A acid (retinoid): Có tác dụng chống sừng hóa cổ tuyến bã, do đó
ngăn ngừa hình thành các nút sừng tại cổ tuyến bã, giúp chất bã nhờn thoát ra dễ
dàng hơn. Retinoid còn làm giảm tiết bã, chống viêm nên được dùng cho mọi loại
mụn trứng cá, đặc biệt các dạng trứng cá bọc, mụn mủ, mạch lươn, trứng cá nặng,
dai dẳng. Tuy nhiên, chống chỉ định dùng retinoid cho
phụ nữ có thai, những
người có tryglycerid, cholesterol máu cao. Hiện nay có các loại thuốc bôi tại chỗ
là tretinoin 0,025 – 0,1%, isotretinoin 0,05% và adapalene 0,1%. Cần lưu ý thuốc
có thể gây khô da, khô rộp môi, bong vảy lòng bàn tay, bàn chân. Để hạn chế bớt
tác dụng phụ này chúng ta có thể cho dùng thêm các loại kem giữ ẩm, mềm da.
Vitamin A acid còn làm cho da dễ bị nhạy cảm với ánh sáng do đó nên tránh nắng,
hạn chế ra nắng hoặc dùng các biện pháp che, chắn nắng như đội mũ rộng vành,
bịt mặt, mặc quần áo che kín da trong thời gian dùng thuốc và nên bôi thuốc vào
buổi tối.
- Nhóm thuốc nội tiết (hormone): Ví dụ như các loại thuốc tránh thai, thường chỉ
định cho các trường hợp nữ bị trứng cá. Liệu trình điều trị thường kéo dài từ 3 – 6
tháng. Không nên dùng loại thuốc tránh thai có thành phần progesterol đơn thuần
vì loại này thường làm tăng nặng bệnh trứng cá. Nên dùng loại kết hợp progesterol
tổng hợp thế hệ 2 là: levonorgestrel (khoảng 100 micrograms) với
ethinyloestradiol (20 micrograms) chỉ định cho các trường hợp trứng cá vừa.
Cyproterone acetate thường dùng trong các trường hợp trứng cá nặng và có thể
dùng ở dạng thuốc tránh thai kết hợp như diane – 35. Không dùng nhóm thuốc này
cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

Một số điều lưu ý khi bị mụn trứng cá
- Hạn chế các yếu tố làm tăng nặng bệnh: Một số loại thuốc có thể làm bệnh nặng
lên như thuốc tránh thai chỉ có progesterol, corticosteroids bôi hoặc uống, danazol,
phenytoin, isoniazid, iodides, vitamin B12 tiêm, bromides và lithium. Đặc biệt,
một số loại mỹ phẩm trên thị trường hiện nay có nhiều loại trôi nổi không rõ
nguồn gốc thường có thành phần corticosteroids cần cảnh giác. Khi mới dùng thấy
bớt mụn nhưng dùng kéo dài sẽ gây teo da, giãn mạch, mụn vượng phát. Cần
ngừng sử dụng loại thuốc này hoặc nếu buộc phải dùng thì nên tìm các loại thuốc
khác thay thế.
- Các bệnh nội tiết: Nếu trẻ em dưới 10 tuổi bị mụn trứng cá, cần kiểm tra xem có
các dị dạng, bệnh của tuyến nội tiết hay không. Đối với phụ nữ, mụn trứng cá
nhiều có thể là biểu hiện của chứng cường Androgen cùng với các biểu hiện rậm
lông, béo phì, kinh nguyệt không đều. Cần thiết phải kiểm tra và kết hợp điều trị
bệnh nội tiết mới có hiệu quả trong điều trị mụn.
- Các yếu tố tinh thần, xã hội: Những người hay bị stress, rối loạn giấc ngủ, ngủ ít,
căng thẳng tâm lý, áp lực công việc, làm việc quá sức… cũng dễ bị mụn trứng cá.
Trong quá trình điều trị mụn cần quan tâm và loại bỏ các yếu tố này.
- Yếu tố nghề nghiệp: Một số người làm nghề tiếp xúc trực tiếp với dầu mỡ,
halogen, làm việc trong môi trường ẩm ướt, nóng bức… cũng dễ phát sinh và làm
mụn trứng cá nặng thêm. Cần cải thiện môi trường và điều kiện làm việc ở những
bệnh nhân này, thậm chí phải đổi nghề.
Hiện nay, có nhiều loại thuốc điều trị mụn trứng cá. Tuy nhiên, việc điều trị mụn
còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố ảnh hưởng cả nội tại và tác động bên ngoài. Để
điều trị mụn được hiệu quả, cần hiểu rõ cơ chế tác dụng của từng loại thuốc, chỉ
định đúng giai đoạn và biểu hiện của mụn, kết hợp hạn chế các yếu tố làm vượng
bệnh và chăm sóc da, tư vấn đúng cách cho bệnh nhân.
Phòng bệnh
- Cần giữ trạng thái thần kinh thăng bằng, tránh lo âu căng thẳng và điều quan
trọng là phải ngủ được.

- Chăm sóc da mặt: Không rửa mặt bằng xà phòng (bất kể xà phòng gì cũng làm
tăng tiết chất bã). Nên rửa mặt bằng nước sạch pha với nước chanh quả. Rửa mặt
bằng tay sau dùng khăn thấm khô. Nên thường xuyên xoa bóp da mặt (lấy mũi
làm trung tâm xoa từ sâu đến nông theo hình nan hoa xe đạp, từ mũi ra xung
quanh) nhằm cho nang lông tuyến bã không bị tắc, tăng cường vận mạch.
- Trong ăn uống, sinh hoạt: Hạn chế ăn các thức ăn kích thích hưng phấn như bia,
rượu, cà phê, thuốc lá, hạt tiêu. Nên ăn nhiều rau, hoa quả để tránh
táo bón. Luôn
giữ môi trường sạch, thoáng mát…