Giáo án - CN12 (Bài 17-20)

Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
Tiết 19


Chương 4 MỘT SỐ THIẾT BỊ ĐIỆN TỬ DÂN DỤNG

Bài 17
Khái Niệm Về Hệ Thống
Thông Tin & Viễn Thông
I . Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hiểu khái niệm về hệ thống thơng tin và viễn thơng.
- Biết được các khối cơ bản, ngun lí làm việc hệ thống thơng tin và viễn thơng.
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.
- Vẽ được mơ hình hệ thống thơng tin và viễn thơng.
3. Thái độ
Có thái độ thích thú trong học tập.
II - Chuẩn bị
1.Chuẩn bị nội dung
Nghiên cứu bài 17 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng.
2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Tranh vẽ các hình 17-1, 17-2, 17-3 SGK.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới:
Giới thiệu bài mới §17 - Khái niệm về hệ thống thơng tin và viễn thơng.
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
I - Khái niệm về hệ thống thơng tin và
thiết bị viễn thơng

1. Mơ hình hệ thống thơng tin và viễn
thơng.
( SGK)
Ngµy nay chóng ta ®ang
sèng trong thêi ®¹i th«ng tin
nhanh, nh÷ng th«ng tin ®ỵc
cËp nhËt rÊt nhanh. Mäi ngêi
®Ịu sư dơng hƯ thèng th«ng tin
vµ viƠn th«ng chung trªn toµn
cÇu. Víi t×nh h×nh hiƯn t¹i
thiÕu hƯ thèng th«ng tin mäi
ho¹t ®éng cã thĨ bÞ tª liƯt.
- Quan sát hình 17-2 SGK.
? Hãy giải thích mơ hình thơng
tin và viễn thơng?
? Hãy nêu khái niệm về hệ
thống thơng tin và viễn thơng?
- Quan sát hình - trả
lời.
- Trả lời.

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
2. Khái niệm thống thơng tin và viễn
thơng.
- Hệ thống thơng tin và viễn thơng là hệ
thống truyền thơng tin đi xa.
- Các phương pháp đó là:
+ Truyền trực tuyến.
+ Truyền bằng sóng.

II. Sơ đồ khối và ngun lí làm việc của
hệ thống thơng tin và viễn thơng.
1. Phần phát thơng tin: đưa nguồn tin cần
phát tới nơi cần thu.
* Sơ đồ khối
- Nguồn thơng tin: Là nguồn tín hiệu cần
phát đi (âm thanh, hình ảnh …)
- Xử lí thơng tin: Gia cơng và khuếch đại
nguồn tín hiệu.
-Điều chế, mã hố: biến đổi dạng tín hiệu
- Đường truyền: mơi trường truyền dẫn tín
hiệu ( dây dẫn, cáp quang, sóng điện từ,…)
2. Phần thu thơng tin.
- Thu, nhận tín hiệu đã mã hố truyền từ
phần phát.
- Biến đổi tín hiệu thu nhận trở về dạng ban
đầu để đưa tới thiết bị đầu cuối.
? Hãy cho biết các phương pháp
truyền thơng tin hiện nay?
- Diễn giảng.
? Hãy nêu một số cách truyền
thơng tin sơ khai mà con người
đã sử dụng?
- Một hệ thống thơng tin và viễn
thơng gồm hai phần: phát và
thu.
? Hãy nêu chức năng của phần
phát thơng tin?
- Hiện nay có hai kĩ thuật mã
hố đó là kĩ thuật tương tự và kĩ

thuật số.
- Diễn giảng
- Là những tín hiệu đã được xử
lí có biên độ đủ lớn muốn
truyền đi xa cần được mã hố
theo một kĩ thuật nào đó.
? V« tun trun h×nh vµ
trun h×nh c¸p gièng vµ kh¸c
nhau ë ®iĨm nµo?
? Hãy nêu chức năng của phần
thu thơng tin?
- Các phương pháp
đó là:
+ Truyền trực
tuyến.
+ Truyền bằng
sóng.
- Trao đổi - trả lời.
- Trả lời
- Trao đổi - trả lời.
- Trả lời

Giáo án Công Nghệ 12
Nguồn
thơng tin
Điều chế,
mã hóa
Xử lí tin
Đường
truyền

Điều chế,
mã hóa
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
* Sơ đồ khối
- Nhận thơng tin: nhận tín hiệu bằng một
thiết bị hay một mạch nào đó.
Vd: ăng-ten, mođem …
- Xử lí thơng tin: Gia cơng và khuếch đại
tín hiệu nhận.
- Giải điều chế, giải mã: biến đổi tín hiệu
nhận về trạng thái ban đầu.
- Thiết bị đầu cuối: là khâu cuối cùng của
hệ thống ( loa, màn hình, tivi, máy in, …)
? Hãy giải thích khối nhận
thơng tin là gì? Cho ví dụ?
? Hãy cho biết xử lí thơng tin là
gì? Cho ví dụ?
? Hãy biết thiết bị đầu cuối là
gì? Cho ví dụ?
- Trả lời
- Trả lời
- Trả lời
4. Củng cố
- Khái niệm về hệ thống thơng tin và viễn thơng.
- Chức năng của phần phát và phần thu của hệ thống thơng tin và viễn thơng.
5. Dặn dò
- Về nhà học bài + Trả lời câu hỏi SGK + Xem tiếp nội dung §18 - Máy tăng âm.
Tiết 20

Giáo án Công Nghệ 12
Nhận
thơng tin
Xử lí tin Giải điều
chế, mã
Đường
truyền
a
b
c
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
Bài 18
Máy Tăng Âm
I . Mục tiêu
1. Kiến thức
- Hiểu được sơ đồ khối và ngun lí làm việc của máy tăng âm
- Biết được chức năng các khối trong sơ đồ khối.
2. Kỹ năng
Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.
3. Thái độ
Có thái độ thích thú trong học tập.
II - Chuẩn bị
1.Chuẩn bị nội dung
Nghiên cứu bài 18 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng.
2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Tranh vẽ SGK.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Khái niệm về hệ thống thơng tin và viễn thơng?

- Viết và giải thích sơ đồ khối phần thu thơng tin?
3. Bài mới:
Giới thiệu bài mới §18 - Máy tăng âm.
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
I - Khái niệm về máy tăng âm
Máy tăng âm là một thiết bị khuếch đại tín
hiệu âm thanh.
* Phân loại:
- Theo chất lượng: tăng âm thơng thường và
- Một người thuyết trình
trong một hội nghị có cả
1000 người tham dự. Người
đó đủ sức nói lớn để cho
mọi người nghe được hay
khơng?
- Để giải quyết được một
vấn đề trên ta cần một thiết
bị khuyết đại âm thanh. Đó
là máy tăng âm.
? Vậy máy tăng âm là gì?
- Giới thiệu một số loại
máy tăng âm.
- Diễn giảng.
- Khơng
- Trả lời

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
tăng âm chất lượng cao ( HI - FI)
- Theo cơng suất

- Theo linh kiện: dùng linh kiện rời rạc hay IC.
II - Sơ đồ khối và ngun lí làm việc của
máy tăng âm
(Hình 18-2 SGK)
- Khối mạch vào: nhận tín hiệu vào.
- Khối mạch tiền khuếch đại: khuếch đại biên
độ tín hiệu.
- Khối mạch âm sắc: điều chỉnh độ trầm - bỗng
của âm thanh.
- Khối mạch khuếch đại trung gian: tiếp tục
khuếch đại tín hiệu để kích cho tầng cơng suất
- Khối mạch khuếch đại cơng suất: khuếch đại
cơng suất âm tần để phát ra loa.
- Khối nguồn ni: cung cấp điện cho tồn bộ
máy tăng âm.
III - Ngun lí hoạt động của khối khuếch
đại cơng suất
* Khi chưa có tín hiệu vào: hai tranzito đều
khóa, tín hiệu ra bằng 0.
* Khi có tín hiệu vào:
- Ở nửa chu kì đầu,
0, 0
B C
V V> <
 T
1
dẫn, T
2
khóa
⇒

tín hiệu ra ở nửa trên N
21
của biến áp
BA
2
.
- Ở nửa chu kì sau,
0, 0
B C
V V< >
 T
1
khóa, T
2
dẫn
⇒
tín hiệu ra ở nửa dưới N
21
của biến áp
- Giới thiệu về sơ đồ khối
của máy tăng âm nói
chung, nói rõ chức năng
của từng khối trong sơ đồ.
? Nêu chức năng các bộ
phận của sơ đồ khối?
- Để hoạt động được thì cần
có một nguồn ni.
-Qua sơ đồ khối, học sinh
cần phải giải thích được tín
hiệu âm thanh  điện 

tín hiệu âm thanh.
- Vẽ sơ đồ và giới thiệu
chức năng của mỗi linh
kiện trong sơ đồ, trình bày
ngun lý hoạt động của
mạch.
- T
1
, T
2
: tranzito
- Biến áp: BA
2
- R
1
, R
2
- Đ: điốt.
- Trả lời
- Chú ý, ghi nhận

Giáo án Công Nghệ 12
H×nh 18- 3: S¬ ®å mạch KĐCS mắc ®Èy kÐo cã biÕn ¸p.
BA
2
B
A
1
A
U

C
C
0
T
2
T
1
U
V
R
1
R2
W
11
W
1
2
W
2
1
W
2
2
Lo
a
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
BA
2
.
- R

1
và R
2
( Đ): tạo định thiên ban đầu chop T
1
và T
2
làm việc chất lượng cao.
- Diễn giảng
4. Củng cố
- Khái niệm về máy tăng âm.
- Ngun lí hoạt động của khối khuếch đại cơng suất.
5. Dặn dò
- Về nhà học bài + Trả lời câu hỏi SGK + Xem tiếp nội dung §19 - Máy thu thanh.
Tiết 21


Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
Bài 19
Máy Thu Thanh
I . Mục tiêu
1. Kiến thức
- Biết được sơ đồ khối và ngun lí làm việc của máy thu thanh.
- Hiểu được ngun lí hoạt động của khối tách sóng.
2. Kỹ năng
Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.
3. Thái độ
Có thái độ thích thú trong học tập.
II - Chuẩn bị

1.Chuẩn bị nội dung
Nghiên cứu bài 19 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng.
2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Tranh vẽ hình 19-2, 19-3 SGK
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Khái niệm về máy tăng âm?
- Ngun lí hoạt động của khối khuếch đại cơng suất?
3. Bài mới:
Giới thiệu bài mới §19 - Máy thu thanh
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
I - Khái niệm về máy thu thanh
M¸y thu thanh lµ mét thiÕt bÞ ®iƯn tư thu
sãng ®iƯn tõ ngoµi kh«ng gian, chän läc, xử
lí, khch ®¹i v ph¸t ra ©m thanh.à

- T×m hiĨu kh¸i niƯm vỊ
m¸y thu thanh.
? Máy thu thanh?
- C¨n cø vµo c¸ch ®iỊu chÕ
tÝn hiƯu ngêi ta ph©n lo¹i
m¸y thu thanh theo c¸c
kiĨu ®iỊu chÕ biªn ®é AM
®iỊu chÕ tÇn sè FM.
- VỊ c¬ b¶n sãng v« tun
®iƯn lµ dao ®éng ®iƯn tõ.
Sãng nµy trun ®i trong
kh«ng gian víi tèc ®é
3.10

6
m/s. Mçi sãng ®iƯn
tõ cã ®é dµi (mµ ta gäi lµ
bíc sãng λ = c/ƒ) kh¸c
nhau. TÇn sè cµng thÊp th×
bíc sãng cµng dµi vµ ngỵc
l¹i. Sãng ©m tÇn cã tÇn sè
20 Hz ®Õn 20000 Hz tai ta
cã thĨ nghe thÊy ®ỵc. Sãng
ngoµi ph¹m vi tÇn sè nµy tai
ta kh«ng nghe thÊy ®ỵc lµ
- Trả lời.

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
II - Sơ đồ khối và ngun lí làm việc của
máy thu thanh
(Hình 19-2 SGK)
- Khối chän sãng : ®iỊu chØnh céng hëng ®Ĩ
lùa chän sãng cao tần cÇn thu.
- Khối khch ®¹i cao tÇn : khch ®¹i tÝn
hiƯu nhËn ®ùoc tõ anten ®Ĩ t¨ng ®é nh¹y.
- Khối dao ®éng ngo¹i sai : t¹o ra sãng cao
tÇn (f
d
) trong máy > sãng ®Þnh thu (f
t
) mét trÞ
sè kh«ng ®ỉi  ®ã lµ sãng trung tÇn 465 KHz
(hc 455 KHz)

- Khối trén tÇn : M¹ch trén tÇn gi÷a sãng thu
cđa ®µi ph¸t thanh (f
t
) víi sãng cao tần trong
m¸y (f
d
) cho ra tÇn sè f
d
- f
t
= 465 KHz
- Khối khch ®¹i trung tÇn : khuếch đại tín
hiệu trung tần để đưa tới khối tách sóng.
- Khối t¸ch sãng : t¸ch, lọc tÝn hiƯu âm tÇn
ra khái sãng mang trung tÇn  khối khuếch
đại âm tần.
- Khối khch ®¹i ©m tÇn : khuếch đại tín
hiệu âm tần để phát ra loa.
- Khối nguồn: cung cấp điện cho máy thu.
II - Ngun lí hoạt động của khối tách sóng
trong máy thu thanh AM
sãng cao tÇn.
- Giới thiệu hình 19-2
SGK.
? Khèi chän sãng cã
nhiƯm vơ g×?
? Khèi khch ®¹i cao tÇn
cã nhiƯm vơ g×?
? ThÕ nµo lµ dao ®éng
ngo¹i sai tÇng ngo¹i sai cã

nhiƯm vơ g×?
? M¹ch trén tÇn cã nhiƯm
vơ g×?
? M¹ch khch ®¹i trung
tÇn cã nhiƯm vơ g×?
? NhiƯm vơ cđa m¹ch t¸ch
sãng?
- M¹ch nµy cã hai chøc
n¨ng : thø nhÊt t¸ch tÝn
hiƯu hçn hỵp ®Ĩ bao h×nh
phÝa trªn cđa tÝn hiƯu hçn
hỵp AM, thø hai phÇn sãng
mang trung tÇn ®ỵc läc vµ
gi÷ l¹i chØ cßn cã tÝn hiƯu
©m tÇn ®i qua.
? NhiƯm vơ cđa m¹ch
khch ®¹i ©m tÇn?
? Khi mét m¸y thu bÞ lÉn
nhiỊu ®µi lµ do nguyªn
nh©n g×?
- Giíi thiƯu mét s¬ ®å khèi
t¸ch sãng tiªu biĨu ®ỵc
dïng trong m¸y thu AM.
Mét sè th«ng sè cho c¸c
em tham kh¶o:
C1: 50 - 280 pF; C2: 0,01
µF; C3: 2,2 µF; C4: 0,047
µF; C5: 100 µF; C6: 100
µF. L dïng d©y bäc t¬ 7 sỵi
0,7 qn ®Ịu 85 vßng trªn

- Quan sát
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
- Thảo luận
- Quan sát

Giáo án Công Nghệ 12
Sóng
KĐTT
Sóng
KĐAT
b)
a)
KĐ
trung
tần
KĐ âm
tần
D
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
- Điốt t¸ch sãng Đ chØ cho dßng ®iƯn ®i qua
theo mét chiỊu nªn sãng vµo khèi t¸ch sãng
lµ sãng xoay chiỊu cßn sãng ra lµ sãng mét
chiỊu (trªn trơc hoµnh).
- Sau khi tách sóng, tụ lọc sẽ lọc các thành
phần tần số cao và giữ lại các đường bao có

tần số thấp ( âm tần ).
thanh ferit dĐt, dµi 50 mm.
HiƯn nay m¸y thu thanh ®·
®ỵc IC ho¸ .
- Ghi nhận
4. Củng cố
- Khái niệm về máy thu thanh.
- Ngun lí hoạt động của khối tách sóng trong máy thu thanh AM.
5. Dặn dò
- Về nhà học bài + Xem phần thơng tin bổ sung
- Trả lời câu hỏi SGK + Xem tiếp nội dung §20 - Máy thu hình.
Tiết 22

Bài 20
Máy Thu Hình
I . Mục tiêu
1. Kiến thức
Biết được sơ đồ khối và ngun lí làm việc của máy thu hình.
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.
- Vẽ được sơ đồ khối của máy thu hình
3. Thái độ
Có thái độ thích thú trong học tập.

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
II - Chuẩn bị
1.Chuẩn bị nội dung
Nghiên cứu bài 20 SGK + SGV + Thiết kế bài giảng.
2.Chuẩn bị đồ dùng dạy học

Tranh vẽ hình 20-1, 20-2, 20-3 SGK
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Khái niệm về máy thu thanh?
- Ngun lí hoạt động của khối tách sóng trong máy thu thanh AM?
3. Bài mới:
Giới thiệu bài mới §20 -Máy thu hình
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
I - Khái niệm về máy thu hình
1. Khái niệm
Máy thu hình là thiết bị nhận và tái tạo lại
tín hiệu âm thanh và hình ảnh của đài truyền
hình.
2. Phân loại
- Máy thu hình đen trắng.
- Máy thu hình màu
II Sơ đồ khối và ngun lý của máy thu
hình màu
1. Sơ đồ khối
(Hình 20 - 2 SGK)
2. Chức năng của khối
- Khối cao tần, trung tần, tách sóng: nhận
tín hiệu từ ăng ten, khuếch đại, xử lí, tách sóng
hình, tự động điều chỉnh tần số ngoại sai và hệ
số khuếch đại tín hiệu tới khối 2, 3, 4.
- Khối xử lý âm thanh : nhận tín hiệu sóng
mang âm thanh, khuếch đại sơ bộ, tách sóng và
khuếch đại cơng suất để phát ra loa.
- Khối xử lý hình: nhận tín hiệu hình ảnh,

? Em hãy cho biết máy thu
hình là gì?
? Em cho biết mối liên hệ
của thơng tin hình ảnh và
âm thanh trong máy thu
hình?
? Vẽ sơ đồ tổng qt của
máy thu hình?
? Em hãy cho biết máy thu
hình đen trắng và máy thu
hình màu giống và khác
nhau như thế nào?
? Em hãy vẽ sơ đồ khối và
gọi tên từng khối của máy
thu hình?
? Em hãy nêu chức năng
cảu khối cao tần, trung tần,
tách sóng?
? Em hãy nêu chức năng
của khối xử lý âm thanh?
? Em hãy nêu chức năng
của khối xử lý hình?
- Trả lời
- Trả lời
- Trả lời
- Trao đổi - trả lời
- Vẽ sơ đồ.
- Trả lời
- Trả lời
- Trả lời

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
khuếch đại tín hiệu này, giải mã màu, khuếch
đại các tín hiệu màu đưa tới 3 catơt đèn hình
màu.
- Khối đồng bộ và tạo xung qt: tách lấy các
xung đồng bộ dòng và xung đồng bộ mành,
xung qt mành đưa tới cuộn lái tia của đèn
hình.
- Khối phục hồi hình ảnh: nhận tín hiệu hình
ảnh màu, tín hiệu qt để phục hồi hình ảnh
phát lên màn hình.
- Khối xử lý và điều khiển:lệnh điều khiển từ
xa hay phím bấm để điều khiển các hoạt động
của máy thu hình.
- Khối nguồn tạo các mức điện áp cần thiết
để cung cấp cho các khối làm việc.
III- Ngun lý hoạt động của khối xử lý màu
trong máy thu hình (màn đèn hình)
1. Sơ đồ
(Hình 20 - 3 SGK)
2. Ngun lý hoạt động
- Cơ cấu phát và thu màu trong truyền hình
màu là phối hợp các màu cơ bản là đỏ (R), lục
(G), lam (B).
- Tín hiệu từ tách sóng hình tới:
Khối 1 khuếch đại và xử lý tín hiệu chói Y.
Khối 2 giải mã màu R-Y và B-Y.
Đầu ra của khối 1 và khối 2 đưa tới mạch ma

trận 3 để khơi phục lại 3 tín hiệu màu cơ bản. -
- Các tín hiệu màu cơ bản này được khuyếch
đại lần cuối qua các khối 4, 5, 6 để biên độ đủ
lớn và đảo pha thành cực tím âm rồi đưa tới ba
catơt đèn hình màu điều khiển ba tia điện tử
bắn lên các điểm phát màu tương ứng đỏ, lục,
lam trên màn hình. Các màu cơ bản trên hồn
trộn với nhau thành hình ảnh màu.
? Em hãy nêu chức năng
của khối đồng bộ và tạo
xung qt?
? Em hãy nêu chức năng
cảu khối phục hồi hình
ảnh?
? Em hãy nêu chức năng
của khối xử lý và điều
khiển?
? Em hãy nêu chức năng
của khối nguồn?
? Em hãy vẽ gọi tên và các
khối trong sơ đồ của khối
xử lý màu trong máy thu
hình?
? Em hãy nêu q trình
biến đổi tín hiệu từ khối 1,2
sang khối 3?
3. Em hãy nêu q trình
biến đổi tín hiệu từ khối 3
sang khối 4, 5, 6?
? Em hãy nêu q trình

biến đổi tín hiệu từ khối 4,
5, 6 tới đèn hình?
- Trả lời
- Trả lời
- Vẽ sơ đồ.
- Trả lời
- Trả lời
- Trả lời

Giáo án Công Nghệ 12
Trường THPT Nguyễn Đáng Nhan Quốc Cường
4. Củng cố
- Khái niệm về máy thu hình.
- Vẽ sơ đồ khối và nêu ngun lí hoạt động của máy thu hình.
5. Dặn dò
- Về nhà học bài .
- Trả lời câu hỏi SGK + Xem tiếp nội dung §21 - Thực hành: Mạch khuếch đại âm tần.

Giáo án Công Nghệ 12