Nhiễm trùng vú và các vấn đề về núm vú ppt

Nhiễm trùng vú và các vấn đề về núm vú
Tạo hóa đã ban tặng cho người phụ nữ cặp nhũ hoàn
toàn khác biệt với nam giới về hình dạng và cấu trúc, để
đảm nhận thiên chức làm mẹ cũng như về mặt thẩm
mỹ. Bên cạnh đó, các bệnh lý thông thường như nhiễm
trùng (NT) vú hay các vấn đề về núm vú không thể
tránh khỏi.
Viêm vú trong thời gian tiết sữa
Đây là loại NT vú thường gặp nhất xảy ra khi phụ nữ đang
cho con bú. Vú chứa đầy sữa là một môi trường vi khuẩn
dễ phát triển. Đứa bé thường cắn và ngậm vú gây nứt nẻ
dưới da và mở đường cho vi khuẩn xâm nhập, hay vệ sinh
kém. Trong một số trường hợp tuyến vú bị tắc nghẽn, sữa
đặc lại dẫn đến lưu thông tuyến sữa không tốt. Triệu chứng
NT: vú sưng đỏ và rất đau khi chạm vào vú kèm theo sốt.
Điều trị viêm vú ở thể này: chườm ấm lên vú, cố gắng nặn
bỏ sữa và không cho bé bú bên vú NT. Kết hợp dùng thuốc
kháng sinh như: cephalexin, hay cifixim và dùng thuốc
giảm đau như paracetamol.
Trong một số trường hợp viêm vú có 10% biến chứng
thành áp-xe vú, những trường hợp này cần rạch tháo ổ áp-
xe và dẫn lưu, kết hợp dùng thuốc kháng sinh liều cao.

T
ự khám vú để
phát hi
ện những
bất thường
Viêm vú khi không tiết sữa
Đây là thể bệnh ít gặp, thường xảy ra trên nền bệnh lý như:
người bệnh bị đái tháo đường, bị suy giảm miễn dịch, hay

người bệnh bị cắt bỏ khối u sau đó điều trị bằng tia xạ.
Bệnh biểu hiện viêm mô tế bào hay NT da. Nguyên do một
vài hạch bạch huyết giúp chống lại NT đã bị cắt bỏ hay hệ
miễm dịch bị suy giảm. Triệu chứng điển hình trên da,
sưng đỏ đau và kèm theo sốt cao, vi khuẩn gây bệnh
thường do liên cầu khuẩn. Ngoài ra nhọt trên da ở vú cũng
có thể xảy ra nguyên nhân do tụ cầu vàng. Điều trị viêm vú
không do tiết sữa dùng kháng sinh liều cao dạng tiêm như:
augmentin, unasyn và thuốc giảm đau, kết hợp điều trị bệnh
lý căn nguyên như: bệnh đái tháo đường, thuốc điều trị suy
giảm miễn dịch. Rạch áp-xe và dẫn lưu nếu cần.
Áp-xe dưới quầng vú mạn tính
Đây là loại NT ít gặp, nguyên nhân là do ống dẫn tuyến vú
bị tắc nghẽn, vi khuẩn xâm nhập vào tuyến gây NT. Loại
NT này thường gặp ở phụ nữ có núm vú bị tụt vào trong
làm cho lỗ mở của tuyến bị chít hẹp lại, khi xảy ra NT hình
thành nên các ổ áp-xe. Nếu phát hiện sớm trước khi hình
thành ổ áp-xe dùng thuốc kháng sinh liều cao. Các ổ áp-xe
là vùng nóng, đỏ, đau ở viền quầng vú giống như một cái
nhọt. Điều trị rạch tháo mủ và đặt lame cao su dẫn lưu, kết
hợp dùng thuốc kháng sinh và giảm đau. Đây là loại NT
hay tái phát, khoảng 40% do NT lan từ ống tuyến này sang
ống tuyến khác, nên cần chăm sóc kỹ và điều trị triệt để,
nếu tái phát thường xuyên có thể cắt bỏ ống tuyến.
Chất tiết ở núm vú
Bình thường hầu hết phụ nữ đếu có một ít chất tiết ra khi
bóp núm vú và điều này hoàn toàn bình thường. Một số phụ
nữ khi dùng một số loại thuốc như: viên thuốc tránh thai,
thuốc hạ áp như aldomet, thuốc an thần như thorazin hay
thuốc điều trị loét dạ dày tá tràng như cimetidin có thể gây

tiết sữa hay tiết dịch. Nguyên nhân là do tăng tiết prolactin
kích thích tuyến vú tiết sữa hay tiết dịch. Các chất tiết này
thường xảy ra cả hai bên núm vú. Dịch tiết sẽ hết khi ngưng
dùng thuốc. Dịch tiết ở núm vú chỉ gây khó chịu về mặt
thẩm mỹ, không có gì phải lo lắng. Một khi dịch tiết ở núm
vú xảy ra một bên, dai dẳng, dịch tiết tự chảy ra mà không
cần nặn bóp. Nếu dịch tiết này có màu trắng và dính giống
như lòng trắng trứng hoặc có lẫn máu, nguyên nhân có thể
do bệnh u nhú trong ống, đây là một u nhỏ hay nhiều u nhỏ
giống hạt cơm, ở trên thành của ống, u nhú này bị loét và
chảy máu khiến dịch tiết có lẫn máu, là tình trạng lành tính
nên cắt bỏ. Bệnh ung thư, những người bệnh ung thư hiếm
có dịch tiết ở núm vú, khoảng 4% tất cả các trường hợp tiết
dịch tự nhiên có lẫn máu ở một bên núm vú. Trường hợp
ung thu vú cần điều trị theo chuyên khoa ung bướu với
phẫu thuật cắt bỏ vú kết hợp xạ trị.
Ngoài ra, một dạng dịch tiết giống sữa một cách tự nhiên ở
cả hai vú, một khi loại bỏ không phải giai đoạn cho bé bú
gọi là đa tiết sữa. Nguyên nhân là do tăng quá mức
prolactin. Có thể dùng bromocriptin để ức chế prolactin.
Ngứa núm vú
Đây là vấn đề thường gặp sau tiết dịch. Ngứa núm vú
thường gặp cả hai bên vú, có thể bị khô da trên núm vú
giống như bất kỳ nơi nào khác trên cơ thể, nguyên nhân có
thể do dị ứng với áo nịt ngực hoặc chất giặt tẩy. Các cô gái
ở tuổi dậy thì với vú phát triển thường bị ngứa núm vú do
da bị kéo căng. Trường hợp ngứa khó chịu, ta có thể dùng
kem chống dị ứng như phénergan thoa lên núm vú hay
uống thuốc chống dị ứng như chlopheramin, telfast.
BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN