Mùa lạnh, cảnh giác với bệnh viêm thanh quản doc

Mùa lạnh, cảnh giác với bệnh viêm thanh quản
Viêm thanh quản là tình trạng viêm phù nề, sung huyết
hoặc thoái hóa niêm mạc của thanh quản, nhất là dây
thanh. Thời tiết lạnh là điều kiện thuận lợi cho bệnh
tiến triển và có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Viêm thanh quản có hai loại: viêm thanh quản cấp và
viêm thanh quản mạn.
Viêm thanh quản cấp
Viêm thanh quản cấp gặp không nhiều, chỉ chiếm khoảng
1,2% số bệnh nhân đến khám tai mũi họng. Bệnh nhân có
biểu hiện triệu chứng thay đổi tùy theo từng nguyên nhân
gây bệnh. Viêm thanh quản cấp hay gặp ở trẻ em nhiều hơn
người lớn, nam giới chiếm số lượng bệnh nhân đông hơn
nữ giới.
Thời tiết thay đổi, đặc biệt là chuyển khí hậu nóng sang
lạnh là yếu tố thuận lợi của bệnh viêm thanh quản cấp.
Viêm nhiễm có thể lan nhanh từ mũi họng xuống thanh
quản hoặc ngược lại.
Qua nghiên cứu người ta phát hiện nguyên nhân gây viêm
thanh quản cấp chủ yếu là do virut: influenza, virut APC,
Myxovirus, virut cúm, á cúm…ngoài ra có thể gặp liên cầu
ß tan huyết nhóm A, tụ cầu, phế cầu khuẩn…
Triệu chứng của viêm thanh quản cấp: Sốt khởi đầu cho
quá trình bệnh nhưng nhiệt độ thường không cao lắm: 38-
39˚C. Bệnh nhân than phiền là gai rét, đau mình mẩy giống
như bị cúm; cổ họng người bệnh rát bỏng, cảm giác rát đôi
khi lan xuống tận vùng trước ngực; kèm theo người bệnh
hắt hơi rồi chảy nước mũi trong, sau 2-3 ngày xuất hiện
khàn tiếng hoặc mất tiếng; ho húng hắng hoặc ho từng cơn
dài, sau cơn ho khàn tiếng càng nặng. Ho lúc đầu khan sau
chuyển thành ho có đờm trắng đục, vàng xanh cùng màu

của dịch tiết ở mũi lúc này. Bệnh nhân thường không thấy
khó thở; khi khám các bác sĩ sẽ thấy hai dây thanh sung
huyết đỏ, phù nề, nhiều dịch tiết trên bề mặt dây thanh, khi
phát âm hai dây thanh không khép kín.
Diễn biến bệnh: Viêm thanh quản cấp thông thường tự khỏi
sau 1 tuần hoặc chỉ cần điều trị triệu chứng và nâng cao thể
trạng do nguyên nhân của bệnh đa phần là virut; một số
trường hợp do vi khuẩn cần phải sử dụng kháng sinh,
chống viêm, giảm ho…; trường hợp đặc biệt nếu không
điều trị kịp thời, bệnh chuyển thành viêm khí - phế quản.
Lúc này bệnh nhân ho tăng lên tuy khàn tiếng có thể giảm
hoặc hết nhưng lại xuất hiện khó thở, thở có tiếng rít, thể
trạng bệnh nhân suy yếu dần.
Một số đặc điểm cần lưu ý: Ở trẻ dưới 1 tuổi rất cẩn trọng
bởi niêm mạc thanh quản trẻ em rất dễ phù nề đặc biệt là
vùng dưới niêm mạc nên hay gặp khó thở, thanh quản
nặng, nhất là viêm thanh quản đi kèm với phù nề ở vùng hạ
thanh môn gây khó thở dữ dội. Trường hợp này cần được
điều trị tại cơ sở tai mũi họng có khả năng mở được khí
quản.
Xử trí: viêm thanh quản cấp có 60 - 80% nguyên nhân là do
virut vì thế việc sử dụng corticoid liều cao ngắn ngày được
coi là có hiệu quả tốt. Bên cạnh đó có thể kết hợp với nhóm
chống viêm, giảm phù nề, chống dị ứng.
Giữ ấm, chườm nóng vùng cổ cũng cần thiết. Có thể kết
hợp với khí dung họng - thanh quản bằng hỗn hợp dung
dịch thuốc kháng sinh, chống viêm, chống phù nề như
hydrocortisol, gentamycine,α chymotrypsine.
Hạn chế nói trong 3-5 ngày.

Khám tai mũi họng cho trẻ.
Viêm thanh quản rít
Viêm thanh quản rít còn được gọi là bệnh bạch hầu giả
hiệu. Đây là bệnh chỉ thấy ở trẻ em và cơn khó thở xảy ra
vào đêm. Nguyên nhân là do viêm nhiễm mũi họng xảy ra
trên cơ địa trẻ dễ bị co thắt.
Bệnh xuất hiện ở trẻ từ 2 - 6 tuổi. Trẻ bị chảy mũi, ngạt
mũi, ho nhẹ nhưng vẫn ăn chơi bình thường vài hôm. Rồi
đột nhiên một hôm vào nửa đêm trẻ khóc thét, cả nhà thức
dậy thấy trẻ giãy giụa, ngạt thở, mắt trợn, mặt tím bầm, ho
ông ổng. Trẻ có biểu hiện của một khó thở thanh quản điển
hình: khó thở chậm thì thở vào kèm theo tiếng rít khi thở
vào. Tiếng nói khàn. Cơn khó thở kịch phát ngắn trong 5 -
10 phút sau đó bớt dần, trẻ nằm yên, thở đều đặn, mặt mũi
hồng trở lại. Sáng hôm sau trẻ lại chơi đùa như không có
bệnh gì. Cơn khó thở đột ngột tái diễn 1-2 lần nữa trong
những đêm sau nhưng đều kết thúc tốt.
Khám họng thấy vòm họng có tổ chức VA quá phát, thanh
quản đỏ nhẹ, có thể phù nề vùng hạ thanh môn.
Xử trí: trong cơn khó thở nhỏ mũi bằng adrenalin 0,1%, an
thần, chườm nóng vùng cổ.
Viêm thanh quản mạn tính
Viêm thanh quản mạn tính là bệnh thường gặp ở một số
nghề phải sử dụng giọng như một công cụ lao động: giáo
viên, ca sĩ, người bán hàng hoặc trẻ em sử dụng giọng quá
mức Biểu hiện trên lâm sàng chủ yếu là khàn tiếng và nói
chóng mệt. Khám thấy niêm mạc dây thanh đỏ nhẹ, có
những mạch máu nhỏ chạy dọc theo bờ tự do của hai dây
thanh, có thể thấy hình ảnh hạt xơ dây thanh - hậu quả của
viêm thanh quản cấp nhiều đợt mà không được điều trị

thích hợp.
Để điều trị dùng các thuốc chống viêm, chống phù nề
Người bệnh tập thở bụng thường xuyên để có khả năng sử
dụng luồng hơi tối đa từ phổi khi phát âm, luyện cách phát
âm dưới sự hướng dẫn của chuyên gia ngôn ngữ
Nếu có tổn thương thực thể như hạt xơ dây thanh, polýp…
thì cần phải phẫu thuật.
Để phòng bệnh không nên ăn quá cay hoặc quá lạnh.
ThS. Phạm Thị Bích Đào