Những Điều Cần Biết Về Ung Thư Não Bộ - Phần 2 ppsx

Những Điều Cần Biết Về Ung Thư Não Bộ
Phần 2
Xạ trị (Quang tuyến trị liệu)

Dùng phóng xạ (X rays, gamma rays, hoặc protons) để hủy hoại tế
bào ung thư. Xạ trị được sử dụng sau cuộc giải phẫu để hủy nốt những tế
bào ung thư còn sót lại, hoặc khi không thể giải phẫu.
Bác sĩ dùng hai loại xạ trị để chữa ung thư não bộ:
Ngoại xạ trị (external radiation): Nguồn phóng xạ bên ngoài cơ thể, từ
một máy phát quang, đưa đến đầu. Tia phóng xạ có thể nhắm tời khối u,
vùng não bộ lân cận hoặc cả não bộ. Đôi khi bệnh nhân cần cả xạ trị tại tủy
sông. Việc chữa trị tùy thuộc vào tuổi tác, loại ung thư và kích thước của
khối u. Lượng phóng xạ được chia đều làm nhiều lần chữa trị để bảo vệ các
tế bào lành mạnh, bệnh nhân thường được chữa 5 ngày mỗi tuần trong nhiều
tuần lễ. Mỗi cuộc chữa trị kéo dài khoảng vài phút.
Một số trung tâm y tế đang tìm hiểu và thử nghiệm các cách dùng xạ
trị khác nhau:
• Intensity-modulated radiation therapy hoặc 3-dimensional conformal
radiation therapy: Loại xạ trị này dúng máy điện toán giúp bác sĩ điều chỉnh
độ chính xác để nhắm tia quang tuyến đến khối u và chừa ra các tế bào lành
mạnh.
• Proton beam radiation therapy: Dùng protons thay vì x-rays, lợi
điểm của protons là tia protons có thể xuyên qua những tế bào bình thường
mà không hủy hoại những tế bào này, độ phóng xạ của proton thấp hơn so
với quang tuyến.
• Stereotactic radiation therapy: Tia phóng xạ nhỏ hơn được nhắm đến
khối u từ các góc độ khác nhau. Bệnh nhân đội một khung sắt quanh đầu để
giữ nguyên vị trí. Việc chữa trị có thể chỉ 1 lần hoặc nhiều lần.
Nội xạ trị (internal radiation, implant radiation, brachytherapy): Cách
dùng xạ trị này không phổ thông trong việc chữa trị ung thư não bộ và con
đang được thử nghiệm. Nguồn phóng xạ đặt trong những vật đựng rất nhỏ

gọi là "hạt"(seed); những hạt này đặt trong não bộ và tỏa ra phóng xạ qua
nhiều tháng. Lượng phóng xạ giảm dần và khi cạn hết, không cần phải tháo
bỏ.
Bệnh nhân có thể chịu một số phản ứng phụ. Đôi khi buồn nôn trong
nhiều giờ sau khi xạ trị. Ngoài ra, xạ trị còn gây mệt mỏi, mất sức. Nghỉ
ngơi, dưỡng sức là điều cần thiết nhưng bệnh nhân cũng cần vận động thân
thể.
Ngoại xạ trị thường gây rụng tóc, tóc sẽ mọc trở lại sau nhiều tháng.
Xạ trị cũng gây nám da, da trở nên đỏ, sần sùi, sưng tấy. Đôi khi xạ trị khiến
não bộ sưng trướng (edema), bệnh nhân thường cảm thấy nhức đầu. Xạ trị
hủy hoại tế bào bình thường (necrosis) và gây ra nhức đầu, kinh phong và
ngay cả tử vong.
Với trẻ em, xạ trị có thể dẫn đến việc chậm lớn, chậm phát triển, học
hành khó khăn vì ảnh hưởng đến tuyến pituitary. Hơn nữa, xạ trị trong tuổi
thơ ấu có thể dẫn đến những loại ung thư thứ nhì (secondary tumor) khi
khôn lớn. Bác sĩ thường tìm mọi cách để dùng hóa chất thay cho xạ trị với
trẻ em.
Quý vị có thể đặt câu hỏi với bác sĩ trước khi bắt đầu cuộc xạ trị:
-Tại sao tôi cần loại chữa trị này?
-Bác sĩ chọn loại xạ trị nào cho tôi?
-Khi nào thì việc chữa trị bắt đầu? Khi nào thì xong? Chữa trị bao
nhiêu lần?
-Tôi sẽ bị ảnh hưởng ra sao? Tôi có cần vào bệnh viện không? Tôi cần
làm gì để tự chăm sóc trong khi và sau khi chữa trị?
-Tôi có thể tự đến nơi chữa trị hay không?
-Làm thế nào để biết là xạ trị có hiệu quả hay không?
-Có phản ứng phụ nào lâu dài hay không?
-Khi nào thì tôi có thể trở lại sinh hoạt bình thường?
Hóa chất trị liệu
Bác sĩ dùng hóa chất để diệt tế bào ung thư và đôi khi dùng để chữa trị

ung thư não bộ. Hóa chất có thể được dùng theo một vài cách sau đây:
- Thuốc uống hoặc chích qua tĩnh mạch: Hóa chất trị liệu có thể dùng
trong khi hoặc sau khi xạ trị. Thuốc theo mau luân lưu khắp cơ thể. Hóa chất
trị liệu có thể dùng tại phòng mạch, trung tâm y tế, tại nhà riêng, hiếm khi
dùng tại bệnh viện.
Tùy theo loại hóa chất sử dụng, thông thường các phản ứng phụ
thường bao gồm sốt, nóng lạnh, buồn nôn, ói mửa, biếng ăn, mệt mỏi, mất
sức. Khi hóa chất chữa ung thư hạ thấp số tế bào máu khỏe mạnh, bệnh nhân
dễ bị nhiễm trùng, bầm tím hoặc chảy máu dễ dàng, và mệt mỏi, mất sức.
Bác sĩ cần thử máu để đo lường số tế bào máu. Khi lượng tế bào xuống thấp,
bác sĩ có thể dùng thuốc kích thích tủy xương chế tạo tế bào mới nhanh
chóng hơn hoặc sẽ được truyền máu.
- Thuốc đặt trong những "dĩa" mỏng (wafer) được "cấy" vào não bộ:
Trong một số trường hợp ung thư não bộ "hạng cao", bác sĩ cấy những "dĩa
đựng hóa chất vào não bộ; mỗi dĩa kích thước cỡ đồng 10 xu tiền Hoa Kỳ.
Qua nhiều tuần lễ, những "dĩa" này hòa tan, hóa chất "ngấm vào các tế bào
não bộ chung quanh. Cách chữa trị có thể giúp ngừa bệnh tái phát sau khi
giải phẫu cắt bỏ khối u trong não bộ.
Bệnh nhân được theo dõi để tìm dấu hiệu của nhiễm trùng; nếu bị
nhiễm trùng bác sĩ sẽ dùng thuốc kháng sinh để chữa trị.
Quý vị có thể đặt câu hỏi với bác sĩ trước khi bắt đầu chữa trị hóa
chất:
-Tôi sẽ được chữa trị bằng loại thuốc nào? khi nào thì bắt đầu? Khi
nào thì xong?
-Tôi cần làm gì để tự chăm sóc trong khi chữa trị?
-Mục đích của việc chữa trị là gì? Làm thế nào để biết rằng việc chữa
trị có hiệu quả?
-Tôi cần báo cho bác sĩ biết về những phản ứng phụ nào? Có cách nào
phòng ngừa không?
-Tôi có cần làm gì để sửa soạn cho việc chữa trị không? Việc chữa trị

ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày ra sao?
Ý kiến thứ nhì
Trước khi bắt đầu việc chữa trị, quý vị có thể tham khảo một bác sĩ
khác để lấy ý kiến về chẩn đoán và chữa trị. Nhiều hãng bảo hiểm sẽ trả chi
phí này nếu quý vị hoặc bác sĩ yêu cầu
Quý vị cần một thời gian để thu góp tài liệu, y sử, các kết quả thử
nghiệm và sắp xếp buổi tham khảo với một bác sĩ khác. Việc chờ đợi thường
không ảnh hưởng đến kết quả của việc chữa trị. Để an tâm hơn, quý vị có thể
thảo luận về việc chờ đợi này với bác sĩ của mình.
Nhiều cách để tìm một bác sĩ cho ý kiến thứ nhì: Hỏi bác sĩ của mình,
hỏi chi tiết tại bệnh viện, những tổ chức y tế địa phương, trường Y khoa…
để lấy tên một vị bác sĩ chuyên khoa.
Dinh dưỡng
Dinh dưỡng rất quan trọng trong mọi giai đoạn, trước khi, trong khi và
sau khi chữa trị ung thư. Bệnh nhân cần một lượng đầy đủ calorie, protein,
sinh tố, và khoáng chất. Khi cơ thể được bồi bổ đúng mức, bệnh nhân
thường cảm thấy dễ chịu hơn.
Tuy nhiên, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc ăn uống vì nhiều
nguyên nhân, mệt mỏi, biếng ăn hoặc khó nuốt thức ăn. Khi dùng hóa chất
trị liệu, bệnh nhân có thể không còn nếm được thức ăn, hoặc cho rằng thức
ăn không còn hương vị, thơm ngon như trước. Bệnh nhân cũng có thể chịu
các phản ứng phụ như biếng ăn, buồn nôn, ói mửa, hoặc tiêu chảy.
Có nhiều cách để bồi bổ cơ thể khi không thể ăn uống đầy đủ. Hãy
thảo luận với chuyên viên về dinh dưỡng (registered dietitian) để chọn cách
dinh dưỡng thích hợp với đầy đủ calorie, protein, sinh tố (vitamins), và
khoáng chất (minerals).
Khi có thể, nên duy trì sự hoạt động, đi bộ, yoga, bơi lội hoặc những
hoạt động khác có thể gia tăng năng lực. Nên thảo luận với bác sĩ về việc
vận động cơ thể và báo cho bác sĩ biết khi việc vận động gây đau đớn.
Supportive Care (trị liệu phụ thuộc)

Những phương cách làm giảm đau đớn, biến chứng được dùng trước
khi, trong khi và sau khi chữa trị ung thư. Với bướu não, những phương thức
trị liệu phụ thường được dùng để:
- Làm giảm sự sưng trướng (edema, swelling)
- Trị kinh phong (anticonvulsant drugs)
- Dịch não tuỷ ứ đọng: Bác sĩ dùng "shunt" (ống thoát)
- Trầm cảm, lo âu
Phục Hồi
Chương trình phục hồi hậu gp rất quan trọng, tùy theo mức cần thiết
của bệnh nhân mà chương trình có thể dài hạn hay ngắn hạn, giúp bệnh nhân
chóng bình phục, trở lại sinh hoạt hàng ngày qua sự giúp đỡ của nhiều nhóm
chuyên viên như:
- Physical therapist (chuyên viên vật lý trị liệu): Bướu não và việc trị
liệu có thể gây ra tê liệt, mất thăng bằng, bắp thịt yếu, và bệnh nhân sẽ cần
tập vật lý trị liệu để phục hồi.
- Speech therapist: Giúp bệnh nhân nói, diễn đạt ý nghĩ, hoặc nuốt
(swallowing).
- Occupationist: Giúp bệnh nhân tập luyện những cử động liên hệ đến
đời sống hàng ngày: Ăn uống, tắm rửa, dùng nhà vệ sinh, thay quần áo
Với trẻ em, sau khi chữa trị bướu não, sẽ cần có thầy dạy kèm (tutor)
để vượt qua những khó khăn về việc học hành, luyện trí nhớ
Thăm bệnh định kỳ
Sau khi chữa trị, bệnh nhân sẽ cần được khám bệnh định kỳ. Ngay cả
khi không có dấu hiệu nào về ung thư tái phát, vẫn cần thăm bệnh vì mầm
ung thư có thể còn sót lại trong cơ thể. Khám bệnh định kỳ giúp bác sĩ kiểm
soát theo dõi diễn tiến của bệnh trạng, các loại thử nghiệm như thử máu,
chụp hình phổi, CT scan, nội soi hoặc những loại thử nghiệm khác.
Báo cho bác sĩ biết nếu bị bệnh giữa những buổi khám bệnh định kỳ.
Khi tái khám, bác sĩ thường khám phụ khoa, có thể làm sinh thiết, thử
bone scan, CTscan, MRI hoặc các loại thử nghiệm khác.

Những nguồn hỗ trợ
Chứng bệnh nan y như ung thư có thể thay đổi cuộc sống của người
bệnh và cả thân nhân. Những thay đổi này khó thích nghi và chấp nhận, nên
điều dễ hiểu là bệnh nhân cũng như những người thân yêu thường trải qua
những giai đoạn khó khăn, phân vân, bất an, buồn rầu. Người bệnh có thể lo
âu về gia đình, công việc làm, hoặc sinh hoạt hàng ngày kể cả việc chịu
đựng và thích nghi với việc trị bệnh, những chuyến ra vào bệnh viện, phản
ứng phụ và những phí tổn trị liệu.
Sống với căn bệnh nan y, người bệnh thường sợ hãi, tự trách, giận dữ
hoặc buồn rầu. Những cảm tính này sẽ khiến đời sống nặng nề buồn thảm
hơn. Bệnh nhân có thể tìm những nguồn hỗ trợ chia sẻ qua quý vị hữu, thân
nhân, chuyên viên tâm lý hoặc cả những bệnh nhân khác.
Nguồn hỗ trợ có thể bao gồm:
Bác sĩ, y tá, những chuyên viên trong nhóm trị liệu có thể trả lời hầu
hết những câu hỏi liên quan đến bệnh trạng.
Chuyên viên xã hội, chuyên viên tâm lý hoặc những vị lãnh đạo tôn
giáo có thể giúp đỡ phần tinh thần. Chuyên viên xã hội có thể giới thiệu hoặc
chỉ dẫn những nguồn tài trợ, việc chuyên chở, trị liệu tại nhà…
Những nhóm hỗ trợ: bệnh nhân và người thân gặp gỡ các bệnh nhân
khác và thân quyến họ để chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm về căn bệnh và
việc chữa trị. Những nhóm hỗ trợ này có thể gặp gỡ qua sự họp mặt, điện
thoại, hoặc qua internet.
Các chuyên viên tại 1-8-4-CANCER (điện thoại miễn phí trên lãnh
thổ Hoa Kỳ) có thể giúp bệnh nhân tìm những chương trình hỗ trợ, dịch vụ
và các tin tức, tài liệu liên quan đến ung thư
Sự hứa hẹn của ngành khảo cứu ung thư
Bác sĩ tại Hoa Kỳ đang thực hiện nhiều cuộc thử nghiệm lâm sàng.
Thử nghiệm lâm sàng được hoạch định với mục đích trả lời các câu hỏi quan
trọng về cách trị liệu hữu hiệu nhất. Những tìm hiểu khoa học đã tạo được
nhiều lợi ích, giúp con người sống lâu hơn, và khoa học tiếp tục tìm kiếm.

Các chuyên gia đang tìm kiếm phương pháp ngăn ngừa ung thư, cách
tìm ra bệnh sớm hơn, cũng như cách trị liệu hiệu quả hơn. Các chuyên gia
đang thử nghiệm nhiều phương cách trị liệu dùng riêng rẽ hoặc dùng chung
với nhau xạ trị, hóa chất và giải phẫu.
Trang nhà của viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ có phần tin tức về thử
nghiệm lâm sàng: h*tp://www.cancer.gov/clinicaltrials. Tại đây ngoài các tin
tức về thử nghiệm còn có những chi tiết về các cuộc thử nghiệm lâm sàng về
ung thư.
Nguồn tài liệu, tin tức từ viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ. Quý vị có
thể lấy tin tức cho chính mình, thân nhân hoặc bác sĩ của mình.
Điện thoại (miễn phí trên lãnh thổ Hoa Kỳ): 1-800-4-CANCER (1-
800-422-6237).
Điện thoại dành cho những người lãng tai: 1-800-332-8615
Trang nhà của viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ cung cấp tin tức về
cách ngăn ngừa ung thư, truy tìm, chẩn đoán, chữa trị, di tính học, thử
nghiệm lâm sàng. Ngoài ra còn có những dữ kiện về các chương trình khảo
cứu, chương trình tài trợ và cả thống kê về ung thư.