Cảnh giác với bệnh cúm do virus Rhino doc

Cảnh giác với bệnh cúm do virus Rhino
Có nhiều tác nhân gây ra bệnh cúm ở mùa lạnh, có thể do
virut hợp bào, các virut cúm mùa, song cũng có nhiều
trường hợp do Rhino virut. Đây là một virut nằm trong
nhóm các virut gây bệnh đường hô hấp cấp tính, nhưng nó
khá lành tính, thường chỉ gây nên các triệu chứng của cảm
lạnh thông thường và viêm đường hô hấp trên ở mức độ
nhẹ. Tuy nhiên cần cảnh giác với những đối tượng là trẻ
em, người già bị suy dinh dưỡng, người mắc bệnh mạn tính
có sức đề kháng kém.
Các virut gây viêm đường hô hấp có thể kết hợp với
nhau làm bệnh nặng hơn
Bệnh do Rhino virut xuất hiện ở hầu hết các nước trên thế
giới trong đó có Việt Nam. Thời tiết mùa lạnh là điều kiện
thuận lợi cho virut này xâm nhập và phát triển. Trẻ em bị
nhiễm lạnh kéo dài, trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ có sức đề
kháng kém vào mùa đông lạnh và ẩm rất dễ bị nhiễm các
loại virut nói chung trong đó có Rhino virut, hoặc Rhino
virut có thể đồng nhiễm hoặc bội nhiễm với các loại virut
hoặc vi khuẩn khác. Chính trên những cơ địa như vậy lại
càng làm cho bệnh nặng hơn và ảnh hưởng đến tính mạng
của trẻ. Bệnh có thể phát triển mạnh ở nơi có mật độ dân cư
cao, trong nhà ở chật hẹp và thiếu vệ sinh không khí.
Thông thường, chỉ có một vài týp huyết thanh của Rhino
virut lưu hành trong năm và sau đó lại được thay thế bởi
các týp huyết thanh khác vào năm sau. Điều này giải thích
tại sao những người đã bị mắc bệnh rồi nhưng vẫn tiếp tục
mắc ở những năm tiếp theo.
Cũng cần lưu ý rằng những virut đường hô hấp khác như
Corona virut, virus Coxsackie, virut hợp bào hô hấp, virut
cúm C cũng có thể gây nên hội chứng cảm lạnh thông

thường và có thể đồng nhiễm với Rhino virut và làm cho
bệnh nặng hơn.

Virus Rhino có thể gây biến chứng vi
êm
phổi.
Cần đặc biệt quan tâm đến
cách thức lây truyền
Chưa có thu
ốc đặc hiệu
cho virus Rhino
Nói chung, b
ệnh do virus
Rhino thường nhẹ và t
ự
khỏi sau 1 tuần. Thư
ờng
ch
ỉ điều trị triệu chứng
như gi
ảm sốt, giảm ho,
nâng cao th
ể trạng, nằm
Virus Rhino lây trực tiếp từ
người sang người do hít phải
những hạt nhỏ li ti (aerosol) của
dịch tiết đường hô hấp từ người
bệnh trong khoảng cách gần.
Lây gián tiếp qua bàn tay, khăn
tay, đồ dùng, đồ chơi trẻ em,

mặt bàn, ghế bị nhiễm dịch
mũi hoặc dịch tiết đường hô hấp
có chứa virut từ người bệnh, sau
đó tự chùi mũi, dụi mắt trong
thói quen hằng ngày hoặc qua
bàn tay và các đồ dùng liên quan
đến chăm sóc trẻ bị nhiễm virut.
Ngày nay, các nhà khoa học cho
rằng cách lây truyền gián tiếp là
rất nguy hiểm và quan trọng mà
mọi người ít chú ý đến.
Nếu bị bội nhiễm có thể gây ra
viêm phổi, phế quản
nghỉ ngơi. Hi
ện nay
không có thu
ốc đặc hiệu
nào cho Rhino virut.
Trên th
ực nghiệm lâm
sàng người ta d
ùng khí
dung thuốc interferon-
alpha 2b và Ipratropium
đư
ờng mũi kết hợp với
u
ống naproxen cho kết
quả tốt. Vấn đề nghi
ên

cứu và s
ử dụng vaccin
phòng b
ệnh Rhino trong
cộng đồng cũng ch
ưa có
và không khả thi v
ì virut
có hơn 100 týp huy
ết
thanh khác nhau và mi
ễn
dịch thu được là đ
ặc
hi
ệu týp, không có miễn
d
ịch chéo giữa các týp
huyết thanh.
Virut xâm nhập vào cơ thể theo đường hô hấp trên và
thường chỉ giới hạn gây bệnh ở khu vực đó. Rhino virut
hiếm khi gây nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới có thể do
virut không thích hợp khi nhân lên ở 37
o
C. Sau khi mắc
bệnh, cơ thể tạo được miễn dịch đặc hiệu týp huyết thanh
và không có miễn dịch chéo với các týp khác. Miễn dịch
bảo vệ của kháng thể tiết IgA có vai trò quan trọng hơn so
với miễn dịch dịch thể.
Thời gian ủ bệnh từ 2 - 4 ngày, sau đó xuất hiện các triệu

chứng: sốt nhẹ, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, ho, đau đầu, đôi
khi có cảm giác ớn lạnh, 1/3 số trường hợp có ho và khàn
giọng. Các triệu chứng toàn thân khác là rất ít. Bệnh
thường kéo dài khoảng 1 tuần rồi tự khỏi. Ở trẻ em suy
dinh dưỡng, bị nhiễm lạnh kéo dài, suy giảm miễn dịch có
thể dẫn đến viêm phế quản, viêm phế quản phổi hoặc viêm
phổi bội nhiễm với tình trạng nặng.
Trên lâm sàng rất khó phân biệt bệnh do Rhino virut với
bệnh do các virut đường hô hấp khác. Chẩn đoán phòng thí
nghiệm có thể dựa vào phân lập virut từ dịch tiết mũi họng
trên nuôi cấy tế bào. Phản ứng huyết thanh ít khi được thực
hiện. Gần đây, trong phòng thí nghiệm thường sử dụng kỹ
thuật PCR để xác định gen đặc hiệu của virut cho kết quả
nhanh và độ chính xác cao.
Biện pháp phòng bệnh đơn giản, hiệu quả cao
Mọi người cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc
sử dụng khăn giấy có tẩm các chất diệt khuẩn như i-ốt
loãng để làm sạch tay thường xuyên rất có tác dụng để hạn
chế sự lây nhiễm.Tránh tối đa việc chùi tay lên mắt và mũi.
Sử dụng các thuốc sát khuẩn đường mũi, họng, mắt hàng
ngày như súc miệng bằng nước sát khuẩn hoặc dung dịch
nước tỏi. Rỏ mắt, mũi bằng nước muối sinh lý hoặc các
thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi thông thường là cần thiết và hiệu
quả trong phòng bệnh. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh.
Hạn chế tập trung đông người, đặc biệt tại những phòng
chật hẹp, ít thông khí ở khu vực có dịch. Tăng cường sức
khỏe bằng cách ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý và rèn luyện thân
thể. Giữ ấm không để bị nhiễm lạnh, đặc biệt ở trẻ em và
người già. Khi có biểu hiện viêm đường hô hấp cấp cần đến
ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

TS. Trần Như Dương