Đau hố chậu phải, coi chừng bệnh trọng! docx

Đau hố chậu phải, coi chừng bệnh trọng!
Khi bị viêm ruột thừa thường có biểu hiện đau hố chậu
phải. Tuy nhiên, đau hố chậu phải không chỉ do nguyên
nhân từ ruột thừa mà có thể gặp triệu chứng này trong
nhiều bệnh khác nhau. Đau hố chậu phải đa số thường
gặp những bệnh nguy hiểm, nếu cấp cứu không kịp thời
thì rất dễ để lại hậu quả xấu cho người bệnh.
Những bệnh gây đau hố chậu phải
Vùng bụng người ta thường phân thành nhiều vùng để tiện
cho việc định vị mỗi khi bị bệnh. Thượng vị là vùng trên
rốn, hạ vị là vùng dưới rốn, hạ sườn phải là vùng dưới
xương sườn bên phải, hạ sườn trái là vùng dưới xương
sườn bên trái. Có hai hố chậu là hố chậu trái và hố chậu
phải. Vùng hố chậu tuy rất hẹp, đặc biệt là hố chậu phải
nhưng có nhiều bộ phận của cơ thể nằm hoặc đi qua đó
được sắp xếp rất hợp lý và có liên quan với nhau. Hố chậu
phải thường có ruột thừa, manh tràng, hồi tràng, đại tràng
lên, niệu quản phải, cơ thắt lưng chậu, buồng trứng (nữ
giới).
Đau hố chậu phải là một triệu chứng liên quan đến nhiều
bệnh của các cơ quan khác nhau, có thể đau mạn tính
nhưng cũng rất hay gặp đau cấp tính. Một số bệnh cấp cứu
điển hình như viêm ruột thừa, chửa ngoài dạ con vỡ, u nang
buồng trứng xoắn Viêm ruột thừa thì hầu hết là có đau hố
chậu phải, tuy nhiên có một số trường hợp giai đoạn đầu
của viêm ruột thừa thì chưa có biểu hiện đau ngay ở hố
chậu phải mà đau ở vùng khác của ổ bụng như đau trên rốn,
hố chậu trái, dưới rốn hoặc đau quanh rốn rồi dần dần mới
thể hiện rõ đau ở hố chậu phải. Ở trẻ em, khi bị viêm ruột
thừa lại càng khó chẩn đoán vì vị trí đau có thể khó xác
định, một mặt do trẻ chưa nhận thức được hoặc là lúc đầu

vị trí đau chưa khu trú ở hố chậu phải. Vì vậy khi bị đau ở
hố chậu phải, hầu hết người ta nghĩ đến một trong những
bệnh hay xảy ra, nhất là viêm ruột thừa. Đau hố chậu phải
cũng rất hay gặp do sỏi đường tiết niệu, nhất là sỏi niệu
quản phải. Tính chất đau đôi khi khó phân biệt với triệu
chứng của viêm ruột thừa hoặc một số bệnh khác. Ở bệnh
nhân viêm đại tràng mạn tính, nhất là viêm đại tràng co thắt
cũng có biểu hiện đau hố chậu phải đôi khi âm ỉ nhưng
cũng có lúc rầm rộ làm cho việc chẩn đoán gặp không ít
khó khăn. Người ta cũng gặp đau hố chậu phải do thủng túi
thừa Meckel của ruột gây viêm phúc mạc và rất dễ nhầm
với viêm ruột thừa. Trong một số trường hợp thủng dạ dày
- tá tràng cũng có thể gây đau ở hố chậu phải do các dịch
trong dạ dày chảy xuống hố chậu phải gây đau. Người ta
cũng có thể gặp đau hố chậu phải do lao manh tràng hoặc
do áp-xe cơ đáy chậu. Đau hố chậu phải cũng có thể gặp
trong một số bệnh nhiễm khuẩn đường ruột gây thủng ruột
non như bệnh thương hàn do vi khuẩn salmonella gây ra. Ở
nữ giới, đau hố chậu phải còn gặp do u nang buồng trứng
phải bị xoắn hoặc vỡ khối chửa ngoài dạ con ở bên phải.
Đây cũng là những bệnh đau vùng hố chậu phải nằm trong
diện cấp cứu, nếu để muộn sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng
của người bệnh. Các bệnh khác gây đau hố chậu phải cũng
có thể gặp không ít khó khăn trong chẩn đoán, đặc biệt là
những trường hợp bị viêm ruột thừa trên một người bệnh
đã có sẵn sỏi niệu quản, viêm đại tràng co thắt mạn tính
hoặc u nang buồng trứng phải.

Đau hố chậu phải cần được thăm khám sớm
Đau hố chậu phải không chỉ đơn thuần do một bệnh gây ra

mà có nhiều bệnh gây đau ở hố chậu phải. Có bệnh xảy ra
thường xuyên mang tính chất mạn tính như viêm đại tràng
mạn tính nhưng rất nhiều bệnh xảy ra mang tính chất cấp
tính (viêm ruột thừa, u nang buồng trứng xoắn, chửa ngoài
dạ con vỡ, thủng dạ dày - tá tràng). Vì vậy khi bị đau hố
chậu phải (người bệnh) hoặc gặp phải người bệnh bị đau hố
chậu phải cần hết sức thận trọng. Đối với người bệnh cần
nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được khám.
Người bệnh nên nhớ rõ, ngoài đau bụng vùng hố chậu phải
còn có triệu chứng nào khác đi kèm hay không như sốt,
nôn, buồn nôn, bí trung tiện hoặc bí đại tiện hoặc đối với
trẻ em thì có đi phân lỏng hay không? Cũng nên cung cấp
cho bác sĩ khám bệnh biết tiền sử có bệnh về đường tiết
niệu, bệnh đường ruột (dạ dày, đại tràng) hoặc bệnh của
phần phụ hay không như có bị u nang buồng trứng hay
đang mang bầu (phụ nữ). Cũng nên lưu ý rằng khi thấy
mình hoặc con cháu, người thân bị đau hố chậu phải thì
chưa nên dùng bất kỳ một loại thuốc gì, kể cả thuốc giảm
đau bởi vì nếu dùng sẽ làm giảm các triệu chứng, nhất là
triệu chứng đau hố chậu phải gây khó khăn cho bác sĩ khám
bệnh. Đối với bác sĩ khám bệnh thì chắc chắn ngoài hỏi
bệnh và khám lâm sàng, người bệnh sẽ được xét nghiệm
công thức máu để biết bạch cầu, tốc độ máu lắng có tăng
hay không? Người bệnh cũng được siêu âm ổ bụng tổng
quát để biết tình trạng của ruột thừa, xem xét hệ tiết niệu có
sỏi hay không cũng như quan sát phần phụ như tử cung,
buồng trứng (nữ giới). Người ta cũng cho tiến hành chụp
hệ tiết niệu, chụp ổ bụng không chuẩn bị để quan sát vùng
hố chậu phải có đám mờ hay không hoặc có hình ảnh sỏi
đường tiết niệu hay không (tuy nhiên, sỏi đường tiết niệu

không cản quang chiếm tỷ lệ khá cao). Dù là nguyên nhân
gì gây đau hố chậu phải thì cũng không được chủ quan vì
trong hầu hết người bệnh bị đau hố chậu phải mang tính
chất ngoại khoa (cấp cứu) nếu để chậm trễ, chẩn đoán
nhầm hoặc bỏ sót thì hết sức nguy hiểm cho tính mạng
người bệnh.
PGS.TS.TTƯT Bùi Khắc Hậu