Vấn đề thất nghiệp và việc làm ở việt nam part2 pot

9
- 90% lao động thủ công.
Năng xuất lao động và hiệu quả làm việc rất thấp dẫn đến tình trạng
thiếu việc làm rất phổ biến và nghiêm trọng. ở nông thôn 1/3 quỹ thời gian
lao động cha đợc sử dụng tốt bằng 5 triệu ngời lao động. Trong khu vực
nhà nớc, số lao động không có nhu cầu sử dụng lên tới 25 - 30% có nơi lên
tới 40 - 50%. Đây là điều làm cho đời sống kinh tế xã hội khó khăn của đất
nớc ta những năm 1986 - 1991.
Với tốc độ phát triển dân số và lao động nh hiện nay hàng năm
chúng ta phải tạo ra hơn 1 triệu chỗ làm việc mới cho số ngời bớc vào độ
tuổi lao động, 1,7 triệu ngời cha có việc làm, hàng chục cán bộ, bộ đội
phục viên, xuất ngũ, học sinh
Những số liệu dới đây sự giúp ta hiểu rõ hơn:
Nhịp độ tăng bình quân hàng năm.
1987-1991 1992-1996

1997-2001
Tốc độ tăng dân số (%) 2,15 2,1 1,8
Tốc độ tăng nguồn LĐ (%) 3,05 2,75 2,55
Về số lợng tuyệt đối 1985 1991 1996 2001
Tổng dân số vào tuổi LĐ 30,3 35,6 16,7 46,1
10
(Triệu ngời)%so với dân số 19,2 50,2 53,3 55
Mức tăng bình quân (ngàn ngời)

900 1060 1023 1090


Số thanh niên vào tuổi lao động và số lao động tăng thêm trong 5 năm
1992 - 1996 và 1992 - 2005.
5 năm 1992-1996 15 năm 1992 - 2005

Số TN
vào
Số LĐ tăng thêm

Số TN vào

Số LĐ tăng thêm
tuổi LD Số
lợng
Nhịp độ
tăng BQ

tuổi LĐ Số
lợng
Nhịp độ
tăng BQ
Cả nớc
7562 5150 2,75 23550 15700 2,45
Miền núi và
Trung Du Bắc
Bộ
1197 720 2,55 3800 2460 2,55
Đồng Bằng
1480 960 2,45 4730 3000 2,30
11
Sông Hồng
Khu 4 cũ duyên
hải Trung Bộ
870 580 3,00 2600 1760 2,70
Đông nam bộ

1915 1510 3,35 5762 5762 2,70
Tây nguyên
240 160 2,35 850 420 2,95
Theo thống kê 1996 dân số nớc ta khoảng 74 triệu ngời, số ngời
trong độ tuổi lao động là 38 triệu chiếm 53% dân số, tốc độ tăng dân số là
2,2%, mỗi năm có khoảng 0,9-1 triệu ngời đợc tiếp nhận và giải quyết
việc làm.
Theo tính toán của tổ chức lao động quốc tế (ILO) với tốc độ tăng
nguồn lao động trên 3% nh hiện nay ở Việt nam thì dù cho hệ số co dãn về
việc làm có thể tăng từ mức 0,25 lên 0,33, trong vài năm tới cũng cần có
mức tăng GDP trên 10%/ năm mới có thể ổn định đợc tình hình việc làm ở
mức hiện tại. Vì vậy, dự báo sau năm 2001 nớc ta vẫn sẽ trong tình trạnh d
thừa lao động. Sự lệch pha giữa cung và cầu về lao động là một hiện tợng
đáng chú ý trong quan hệ cung cầu lao động ở nớc ta hiện nay. Trong khi
nguồn cung về lao động của ta chủ yếu là lao động phổ thông, lao động nhàn
rỗi trong nông nghiệp, bộ đội xuất ngũ, công nhân giảm biến chế thì cần về
lao động lại đang đòi hỏi chủ yếu lao động lành nghề, lao động có trình độ,
chuyên môn kỹ thuật cao, các nhà quản lý am hiểu cơ chế thị trờng Chính
sự khác biệt này làm cho quan hệ cung cầu về lao động vốn đã mất cân đối
lại càng gay gắt hơn trớc yêu cầu công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc.
12
Trong toàn bộ nền kinh tế, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo hiện nay còn
rất thấp, khoảng 4 triệu ngời, chỉ chiếm 10,5% lực lợng lao động. Điều
này cho thấy lực lợng lao động hiện nay cha có thể đáp ứng nhu cầu phát
triển kinh tế xã hội trong giai đoạn này. Trong số lao động đã qua đào tạo cơ
cấu trình độ và ngành nghề còn nhiều bất cập trớc yêu cầu của quá trình
công nghiệp hoá hiện đại hoá Số ngời có trình độ trên đại học chỉ chiếm
khoảng 1,2% trong tổng số ngời có trình độ đại học. Về cơ cấu ngành nghề,
lao động đã qua đào tạo đợc tập trung chủ yếu ở các cơ quan nghiên cứu,
các đơn vị hành chính sự nghiệp và ngành giáo dục, lĩnh vực sản xuất vật

chất có tỷ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp, đặc biệt trong nông nghiệp,
ngành sản suất lớn nhất cũng chỉ 9,15% lao động đợc đào tạo. Có vùng nh
Tây Nguyên chỉ có 3,51% nhiều lĩnh vực rất thiếu những cán bộ giỏi, cán bộ
quản lý, cán bộ am hiểm công nghệ cao Điều đó đã đẫn đến một thực trạng
hiện nay là: Trong khi có hàng triệu ngời không tìm đợc việc làm, thì ở
một số ngành nghề và rất nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh thiếu lao động kỹ
thuật, lao động có nghề nghiệp và trình độ phù hợp với yêu cầu của công
nghệ sản xuất.

2/ Thực trạng, nguyên nhân, giải pháp.
2.1: Thực trạng thất nhiệp ở Việt Nam
Việt nam là một trong những nớc kinh tế đang phát triển, quy mô
dân số và mật độ dân c tơng đối lớn so với các nớc trên thế giới và tốc độ
phát triển nhanh, trong lúc đó việc mở rộng và phát triển kinh tế, giải quyết
việc làm gặp nhiều hạn chế, nh thiếu vốn sản xuất, lao động phân bổ cha
hợp lý, tài nguyên khác cha đợc khai thác hợp lý Càng làm cho chênh
13
lệch giữa cung và cầu về lao động rất lớn, gây ra sức ép về vấn đề giải quyết
việc làm trong toàn quốc.
Tính bình quân từ 1976 - 1980 mỗi năm tăng 75 - 80 vạn lao động từ
1981 - 1985 mỗi năm 60-90 vạn lao động và từ năm 1986 - 1991 mỗi năm là
1,06 triệu lao động. Từ năm 1996 đến năm 2001 tăng 1,2 triệu lao động.
Bảng dới đây cho ta thấy mối quan hệ giữa sự gia tăng dân số và nguồn lao
động. Do điều kiện kinh tế xã hội điều kiện tự nhiên tài nguyên và trình độ
phát triển kinh tế khác nhau giữa các vùng đất nớc, nguồn lao động ở các
vùng đó có mức tăng và tỉ lệ khác nhau.
Bảng Mối quan hệ dân số và nguồn lao động :
(Đơn vị tính : triệu ngời )
Năm Dân số
Số ngời trong

độ tuổi lao động

% trong dân số

Tốc độ tăng
nguồn lao động
1978 49 21,1 45 3,5
1980 54 25,5 47 3,8
1985 60 30 50 3,2
1991 67 35,4 52,8 2,9
1996 71 40,1 54,2 2,3
14
2001 81 45,1 55,6 2,2

Nguồn : Thông tin thị trờng lao động. Tập tham luận trung tâm thông
tin khoa học và lao động xã hội.
Quan hệ cung - cầu trên thị trờng lao động ngày càng căng thẳng,
thất nghiệp và nhu cầu việc làm đang trở thành sức ép nặng nề cho nền kinh
tế.
Số ngời thất nghiệp là số chênh lệch giữa toàn bộ lực lợng lao động
và số ngời có việc làm. Tỉ lệ thất nghiệp đợc tính bằng tỉ số giữa ngời
thất nghiệp với lực lợng lao động. Thất nghiệp ở Việt Nam mang những nét
đặc trng riêng. Khi nền kinh tế chuyển sang nền kinh tế thị trờng, khởi
điểm từ năm 1986 đến nay, tỉ lệ ngời thất nghiệp tăng lên. Theo số liệu
bảng tổng điều tra dân số năm 1989 thì ngời lao động ở lứa tuổi 16- 19
chiếm 48,3%, lứa tuổi từ 16-24 tuổi chiếm 71,2%. Năm 1995, số ngời thất
nghiệp toàn phần trong độ tuổi cả nớc đã lên tới con số 2,6 triệu và năm
1996 là 2,5 triệu ngời. Tỉ lệ ngời thất nghiệp hữu hình ở các đô thị chiếm
từ 9 - 12% nguồn nhân lực trong đó 85%ở lứa tuổi thanh niên và đại bộ
phận cha có nghề. Đây là những tỉ lệ vợt quá giới hạn để đảm bảo an toàn

xã hội.
Từ 1991 đến nay, nớc ta đạt mức tăng trởng kinh tế khá, tổng sản
phẩm quốc nội (GDP) thời kỳ 1992 - 1996 tăng bình quân 7,9%/năm, lạm
phát đợc ngăn chặn lại, duy trì ở mức 1 con số, năm 1997 lạm phát là
15
4,5%/năm và năm 1998 là 3,6%/năm. Sức mua của đồng tiền đã đợc tăng
lên, giá cả ổn định.
Từ năm 1998 là năm tình trạng thất nghiệp ở các thành phố tăng mạnh
hơn so với các vùng lãnh thổ.
16
Bảng: Tỉ lệ thất nghiệp của dân số trong độ tuổi lao động, hoạt
động kinh tế ở thành phố và các khu vực lãnh thổ.
( đơn vị: % )
Năm
Tỉ lệ TN
1995 1997 1998
Cả nớc 6.08 5,88 6,01
Hà Nội 7,62 7,71 8,56
Hải Phòng 7,87 8,11 8,09
Đà Nẵng 5,81 5,53 5,42
TPHCM 6,39 5,68 6,13
Miền núi trung du Bắc Bộ 6,85 6,42 6,34
Đồng bằng Sông Hồng 7,46 7,57 7,56
Bắc Trung Bộ 6,60 6,96 6,69
Duyên hải miền Trung 4,97 5,57 5,42